Στο Μεσότοπο της Λέσβου,οι Απόκριες ήταν και παραμένουν πάντα γεγονός μεγάλο, ένα ξέφρενο πανηγύρι, μια παρένθεση μέσα στο έτος γεμάτη χρώματα, μουσικές, ήχους, γλέντι ατελείωτο..... Μια σπάνια ευκαιρία να πετάξει κανείς τους καθωσπρεπισμούς της ασφυκτικής, επαρχιακής καθημερινότητας και να φορέσει ό,τι θέλει, να τραγουδήσει και να χορέψει όσο τραβά η ψυχή του, να φωνάξει όσο δυνατά θέλει... Να υπερβεί τον εαυτό του με άλλα λόγια.... Κι αυτή η υπέρβαση γινόταν με χαρά κι ενθουσιασμό μεγάλο!
Αυτό έρχεται να επιβεβαιώσει το έθιμο των Κουδουνάτων από το Μεσότοπο που έλκει την καταγωγή του από την αρχαιότητα. Άντρες ντυμένοι με τα κουδούνια των προβάτων, φορώντας συχνά δέρματα ζώων και βάφοντας μαύρα τα πρόσωπά τους τριγυρίζουν στους δρόμους χορεύοντας και κάνοντας εκκωφαντικό θόρυβο, τραγουδώντας άσεμνα τραγούδια και συνοδεύοντάς τα με ανάλογες κινήσεις, μπαίνουν στα σπίτια και στα καταστήματα πίνοντας αλκοόλ και γλεντώντας. Ακριβώς σαν τους ακόλουθους του Διονύσου και του Πάνα, τους Σάτυρους και τους Σειληνούς, που φορούσαν προβιές ζώων και ό,τι άλλο συμβόλιζε την αγροτική ζωή, έτρεχαν ξέφρενα στους αγρούς, στα δάση αλλά και στα χωριά χορεύοντας, τραγουδώντας, ερωτοτροπώντας και πίνοντας μπόλικο κρασί. Ο στόχος ένας: να ξυπνήσουν τη γη από το χειμερινό της λήθαργο, να προκαλέσουν τον ερχομό της ζωογόνου άνοιξης, που υπόσχεται τη γονιμότητα, την καρποφορία και, εν τέλει, τη συνέχιση της ζωής. Στους αιώνες που πέρασαν από τότε, το έθιμο δεν ξεχάστηκε, δεν παραμερίστηκε, γιατί είναι βαθιά ριζωμένο στη συλλογική συνείδηση του λαού. Με την επικράτηση του χριστιανισμού έγινε προσπάθεια να ξεριζωθούν τέτοιου είδους παγανιστικά έθιμα. Αυτά όμως αποδείχτηκαν δυνατά, τόσο δυνατά που τελικά ενσωματώθηκαν στη νέα θρησκεία κι έγιναν κομμάτι δικό της. Έτσι η παράδοση συνεχίζεται ως τις δικές μας μέρες και μάλιστα εξακολουθεί να ενθουσιάζει τον κόσμο. Από την άλλη έχουμε το "αντίπαλον" δέος, την ήρεμη δύναμη, το έθιμο του τσολιά. Παρέες αντρών ντυμένες τσολιάδες έβγαιναν κι αυτοί τσάρκα στα στενά σοκάκια του χωριού τραγουδώντας -πιο σεμνά, πιο ρομαντικά - αποκριάτικα τραγούδια κάνοντας ενίοτε κόρτε στα κορίτσια του χωριού!
Και για να περάσουμε στα γαστρονομικά, η γλυκιά κολοκυθόπιτα δεν έλειπε από κανένα μεσοτοπίτικο σπίτι τις Απόκριες.
Απαραίτητη, ανάμεσα στα άλλα κεράσματα, φτιαγμένη με φύλλο λεπτότατο, από τα χεράκια της νοικοκυράς και με κάποιες ιδιαιτερότητες σε σχέση με άλλες παρόμοιες συνταγές για γλυκιά κολοκυθόπιτα. Καταρχάς στο Μεσότοπο δεν χρησιμοποιούν κανενός είδους ξηρούς καρπούς στη γέμιση, παρόλο που εγώ παραβίασα τον "κανόνα" και πρόσθεσα σταφίδες και καρύδια. Επίσης στη γέμιση ρίχνουν λίγη τριμμένη ξηρή μυζήθρα, αυτή που βάζουν πάνω από τα μακαρόνια, η οποία προσθέτει στη γεύση χωρίς να διακρίνεται η παρουσία της. Για λόγους ευκολίας δεν άνοιξα φύλλο γι' αυτή τη συνταγή, χρησιμοποίησα το έτοιμο πακέτο, που είναι κατάλληλο για γλυκά. Φυσικά εσείς μπορείτε να φτιάξετε το δικό σας φύλλο, αν το επιθυμείτε. Θέλουμε να είναι λεπτό το φύλλο και η γέμιση όχι παχιά, όσο γίνεται χαμηλή, για να ψηθεί καλά η πίτα. Σιρόπι στην πίτα δεν υπάρχει. Αρκούμαστε στο να πασπαλίσουμε την επιφάνεια με κρυσταλλική, λευκή ζάχαρη και κανέλα, έτσι η πίτα αποκτά ακόμα πιο τραγανή υφή.
Καλές απόκριες λοιπόν να έχουμε!
Υλικά (για το μεγάλο ταψί του φούρνου):
Υλικά (για το μεγάλο ταψί του φούρνου):
1 πακέτο φύλλο κρούστας λεπτό για γλυκά
1 κιλό κόκκινη κολοκύθα
1 κούπα ζάχαρη
1 κούπα καρύδια
1/2 κούπα σταφίδες
2 κουταλιές δυόσμο
1 χούφτα τριμμένη ξερή μυζήθρα
3 κουταλιές γεμάτες τραχανά
1 κούπα ελαιόλαδο για το άλειμμα των φύλλων
ζάχαρη και κανέλα για το πασπάλισμα
Καθαρίζουμε την κολοκύθα από την εξωτερική φλούδα και τους σπόρους. Την τρίβουμε στο χοντρό τρίφτη ή για ευκολία στο μπλέντερ. Βάζουμε την κολοκύθα σε σουρωτήρι και πιέζουμε να φύγουν τα περισσότερα υγρά.Συγκεντρώνουμε τα υπόλοιπα υλικά. Χοντροκόβουμε τα καρύδια.
Ανακατεύουμε την τριμμένη κολοκύθα, τη ζάχαρη, τις σταφίδες, τα καρύδια, το δυόσμο, τη μυζήθρα και τον τραχανά, όλα μαζί σε ένα ευρύχωρο μπωλ πολύ καλά. Στρώνουμε τα μισά φύλλα στο ταψί μας λαδώνοντάς τα ελαφρά ανάμεσα. Αδειάζουμε και στρώνουμε τη γέμιση. Καλύπτουμε με τα υπόλοιπα φύλλα και πάλι λαδώνοντάς τα ένα ένα και τις άκρες τις γυρίζουμε προς τα μέσα.
Χαράζουμε την πίτα σε κομμάτια και ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 180ο C για 30 - 40 λεπτά ή ώσπου να ροδίσει. PΠασπαλίζουμε με ζάχαρη και κανέλα.
TIP: Μερικές νοικοκυρές βράζουν την τριμμένη κολοκύθα ανακατεύοντας συνεχώς για να αποβάλλει με τους υδρατμούς τα υγρά της. Εσείς κάντε ό,τι σας βολεύει.
από την Άντζελα ΚΟΝΤΟΥ
