Το τελευταίο παραδοσιακό τσουκαλαριό στην Λέσβο

Ακολουθώντας μία, εκτός τουριστικών διαδρομών, πορεία βρίσκεσαι στην άλλη Λέσβο, την «ανεξερεύνητη» Λέσβο, που εξακολουθεί να σε εκπλήσσει ευχάριστα. Στα ανατολικά, λοιπόν, του Μανταμάδου, στην περιοχή του Ασπροπόταμου και του Αγίου Στεφάνου, το αργιλώδες χώμα ήταν η αιτία για να γίνει αυτός ο τόπος το μέρος των τσουκαλάδων. 

Σήμερα ελάχιστοι έμειναν να συνεχίζουν την τέχνη της κεραμικής, άλλα μέχρι τα μέσα του περασμένου αιώνα λειτουργούσαν 42 τσουκαλαριά στο Μανταμάδο και τα πέριξ.

Μετά το βυζαντινό εκκλησιδάκι του Αγίου Στεφάνου, στην άκρη ενός κάβου, θα συναντήσεις έναν από του τελευταίους τσουκαλάδες, τον Δημητρό Κουβδή, που ασκεί την τέχνη του πατέρα του με τον ίδιο πατροπαράδοτο τρόπο. Χρησιμοποιεί το χώμα του τόπου του, το επεξεργάζεται ο ίδιος, για να το κάνει πηλό, φτιάχνει τα κεραμικά του, τα λαγίνια, τις γαβάθες, τις γλάστρες, τα στεγνώνει στον ήλιο και τα ψήνει στο παραδοσιακό καμίνι. Μια ιστορία χιλιάδων ετών. 

Παρακολουθώντας όλη τη διαδικασία, αντιλαμβάνεται κανείς πόσος κόπος και πόση εμπειρία, χρόνος και υπομονή χρειάζεται ένα οποιοδήποτε χρηστικό κεραμικό για να φτάσει στο τελικό του στάδιο. Αλλά και πόσοι άλλοι παράγοντες πρέπει να συνταιριαστούν για να κατασκευαστούν τα πιο απλά αντικείμενα της καθημερινής ζωής.

Το αρχαιότερο καμίνι πάνω στο νησί βρέθηκε στον χώρο της προϊστορικής Θερμής (2η χιλιετία π.Χ.) και χρονολογείται στα 1600 π.Χ. 

Σχεδόν τίποτα δεν έχει αλλάξει από τότε. 

Εδώ, λοιπόν, σε αυτή την οικογενειακή παραγωγική μονάδα, ο Δημητρός δεν συνεχίζει την τέχνη του πατέρα του, Στέφανου Κουβδή, και του παππού και του προπάππου του, αλλά μια τέχνη χιλιάδων ετών. Με τα ίδια υλικά, την ίδια επιδεξιότητα, την ίδια φροντίδα, τις ίδιες κινήσεις, τον ίδιο κόπο και την ίδια αγωνία.

ΠΗΓΗ:

Kείμενο – φωτογραφίες: D. Doukas