20 αλήθειες για τη δακοκτονία στη Λέσβο

Η δακοκτονία στη Λέσβο διαχρονικά αποτελεί θέμα συζήτησης. Ο διάλογος για τη δακοκτονία είναι αναγκαίος και ασφαλώς χρειάζονται αλλαγές.  Σχολιάζοντας όσα λέγονται ο Γεωπόνος - Μελετητής Δεϊλόγκος Γρηγόρης με 20ετη εμπειρία στη δακοκτονία αναφέρει:

1) η δακοκτονία στη Λέσβο - όπως και στις υπόλοιπες ελαιοκομικές περιοχές - γίνεται με βάση το πλαίσιο που ορίζει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Τα εντομοκτόνα που χρησιμοποιούνται είναι επιλογή του Υπουργείου και οι Περιφέρειες αναλαμβάνουν την όλη διαδικασία. Οι ψεκασμοί στο σύνολό τους είναι δολωματικοί ψεκασμοί (αυτό σημαίνει ότι δεν ψεκαζονται όλα τα δέντρα) και σε εξαιρετικές σπάνιες περιπτώσεις έχουμε τοπικό ψεκασμό κάλυψης (ψεκασμός όλων των δέντρων της περιοχής)

2) η δακοκτονία γίνεται κυρίως από Εθνικούς πόρους (δεν υπάρχει Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση)  και η συμμετοχή των παραγωγών με το τέλος δακοκτονίας που πληρώνουν καλύπτει ελάχιστο ποσοστό του συνολικού προϋπολογισμού

3) η ελιά είναι η μόνη καλλιέργεια που εφαρμόζεται μαζικό σύστημα προστασίας καθώς η βιολογία του δάκου απαιτεί συντονισμένες ενέργειες και μαζικό ψεκασμό για να έχει αποτέλεσμα. 

4) τα τελευταία χρόνια - από την εποχή των μνημονίων και μετά - έχουν γίνει τεράστιες περικοπές στη χρηματοδότηση της δακοκτονίας που αγγίζουν το 50%. Αυτό σημαίνει μείωση προσωπικού και μείωση διαθέσιμων ημερών ψεκασμού.

5) οι διαθέσιμοι ψεκασμοί στη Λέσβο είναι 3,5 γενικοί ψεκασμοί που απέχουν από τους 6 ή ακόμη και 7 γενικούς ψεκασμούς που είχαμε πριν από αρκετά χρόνια.

6) λόγω των προβλημάτων που υπήρχαν τα προηγούμενα χρόνια με την ανάδειξη νέου εργολάβου κάθε χρόνο και τον  κίνδυνο να μην ξεκινάει εγκαίρως η δακοκτονία έχει επιλεγεί ο ανάδοχος εργολάβος μετά από διεθνή διαγωνισμό να αναλαμβάνει το έργο για 3 χρόνια. (όλοι θυμόμαστε την χρονιά που η δακοκτονία στη Λέσβο ξεκίνησε Αύγουστο...) 

7) φέτος - σε μια χρονιά πρώιμη - η πρώτη γενική διαβροχή ξεκίνησε την κατάλληλη στιγμή.  Σχετικά με όλα όσα έχουν αναφερθεί ότι καθυστέρησε ο δεύτερος ψεκασμός αυτό σε καμία περίπτωση δεν ισχύει καθώς οι υψηλές θερμοκρασίες ήταν απαγορευτικές για τους ψεκασμούς. Κανείς δεν θα αναλάμβανε την ευθύνη να κάνει έναν αποτυχημένο ψεκασμό σε συνθήκες καύσωνα και να δαπανήσει ένα τεράστιο ποσό μόνο και μόνο για να ικανοποιήσει τους σχολιαστές...

8) οι ημερομηνίες και οι περιοχές ψεκασμού καθορίζονται με τέσσερα βασικά κριτήρια α) πληθυσμός δάκων β) καιρικές συνθήκες γ) στάδιο ανάπτυξης ελαιοκάρπου δ) δειγματοληψίες για ποσοστό γόνιμης προσβολής ελαιοκάρπου

9) οι δακοπαγίδες τοποθετούνται από τους παγιδοθέτες (είναι ξεχωριστή εργολαβία) και κάθε 5 ημέρες λαμβάνονται μετρήσεις. Τα τελευταία χρόνια σημαντικό ποσοστό δακοπαγίδων έχει αποκτήσει ψηφιακή μορφή. Οι παγίδες είναι καταχωρημένες σε ειδική εφαρμογή του Πανεπιστημίου Αιγαίου και στο κινητό του παγιδοθέτη. Ο παγιδοθέτης μπορεί να εισάγει δεδομένα μόνο και εφόσον  πλησιάσει την παγίδα σε απόσταση 20 μέτρων. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει άμεσος έλεγχος για το αν έχει γίνει η αλλαγή της παγίδας. Τα αποτελέσματα διαβιβάζονται σε πραγματικό χρόνο στους Γεωπόνους της Δ/νσης Αγροτικής Οικονομίας και είναι διαθέσιμα σε κάθε ενδιαφερόμενο. Η απαρχαιωμενή τακτική με τη σήμανση των δέντρων που έχουν αναρτημένες δακοπαγίδες αποφεύγεται καθώς τα κρούσματα δολιοφθοράς των παγίδων (σπάσιμο) είχαν πολλαπλασιαστεί.

10) εδώ και μερικά χρόνια σε συγκεκριμένες περιοχές εφαρμόζεται η χρήση μηχανοκίνητων μέσων (ψεκαστικά αναρτώμενα σε γεωργικούς ελκυστήρες- τρακτέρ). Η παραπάνω επιλογή έχει τρια βασικά πλεονεκτήματα (εφόσον εφαρμόζεται σωστά): α) καλύτερη κάλυψη των περιοχών και β) λιγότερες απαιτήσεις σε εργατικό προσωπικό καθώς ένα από τα βασικά προβλήματα της δακοκτονίας είναι πλέον και η εύρεση προσωπικού γ) καλύτερο έλεγχο καθώς τα ψεκαστικά δύναται να φέρουν gps που καταγράφει σε πραγματικό χρόνο τις περιοχές ψεκασμού. 

11) οι Αρχιεργάτες έχουν υποχρέωση να αναρτούν το πρόγραμμα ψεκασμού της επόμενης ημέρας στην έδρα της κοινότητας του συνεργείου τους. Ασφαλώς και θα ήταν θετικό να υπάρχει αναρτημένο το πρόγραμμα ψεκασμού για όλες τις ημέρες για όλο το νησί. Το παραπάνω όμως εγχείρημα παρουσιάζει δύο δυσκολίες: α) απαιτεί συντονισμό πολλών ατόμων και β) θα ήταν αναξιόπιστο καθώς πολλές φορές οι Αρχιεργάτες μεταβάλουν το πρόγραμμά τους είτε λόγω καιρικών συνθηκών (πχ αέρας) είτε λόγω νέων δεδομένων από τις δακοπαγίδες και τις δειγματοληψίες

12) η πρόσληψη των Γεωπόνων Τομεαρχών δακοκτονίας γίνεται αποκλειστικά και μόνο με κριτήρια ΑΣΕΠ και την ημέρα της πρόσληψης εξετάζονται εκ νέου τα όποια κωλύματα μπορεί να έχει ο υποψήφιος προς πρόσληψη. Η διαδικασία ελέγχεται από το ΑΣΕΠ

13) οι Γεωπόνοι Τομεάρχες σε συνεργασία με τον Επόπτη και τον Δ/ντη Δακοκτονίας σε τακτικές συναντήσεις καθορίζουν την πορεία των ψεκασμών και κάθε χρόνο αξιολογούν τους Αρχιεργάτες.

14) η απομάκρυνση των εργολάβων από τη δακοκτονία και η πρόσληψη των εργατών - Αρχιεργατών δακοκτονίας από την Περιφέρεια είναι πλέον ανέφικτη καθώς υπάρχει και ο περιορισμός των προσλήψεων και η διαχείριση ενός τόσου μεγάλου αριθμού ατόμων απαιτεί όλες οι διοικητικές - οικονομικές υπηρεσίες της Περιφέρειας να ασχολούνται μόνο με τη δακοκτονία

15) η προκήρυξη της δακοκτονίας για την ανάδειξη του αναδόχου εργολάβου περιλαμβάνει μια σειρά από δικλείδες ασφαλείας όπως η επιχειρησιακή ετοιμότητα με συγκεκριμένο αριθμό ατόμων, οι μεγάλες σε αξία εγγυητικές επιστολές, η ενασχόλησή του με τον κλάδο της ελαιοκομίας. Η πληρωμη των εργολάβων γίνεται με βάση τα δέντρα που προστατεύουν σε κάθε ψεκασμό. Τα στοιχεία είναι από τον ΟΠΕΚΕΠΕ με βάση τις δηλώσεις ΟΣΔΕ.

17) την τελευταία 5ετια η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου έχει υλοποιήσει μια σειρά από δράσεις που την καθιστούν πρωτοπόρα σε πανελλαδικό επίπεδο (Διαβάστε εδώ )

18) τα βασικά προβλήματα της δακοκτονίας στη Λέσβο επιγραμματικά είναι α) η αύξηση του αριθμού των βιολογικών κτημάτων που δεν εφαρμόζουν καμία μέθοδο καταπολέμησης τους δάκου και αποτελούν εκτροφεία δάκου β) η αδυναμία εύρεσης εργατικού προσωπικού γ) η απουσία κοινωνικού ελέγχου   δ) η ενδεχόμενη ανθεκτικότητα του δάκου σε μια σειρά από δραστικές ουσίες και ε) το θέμα της χρηματοδότησης.

19) είναι θετικό το ενδιαφέρον που έχουν επιδείξει φέτος ορισμένοι αξιόλογοι ελαιοτριβείς - τυποποιητές του νησιού μας για τη δακοκτονία. Είναι θετική η πρόθεση για δημιουργία επιτροπής που θα ασχοληθεί με προτάσεις αλλαγών για τη δακοκτονία μέσα στο πλαίσιο που ορίζει το Υπουργείο

20) η επιτυχία της δακοκτονίας ασφαλώς και είναι επιθυμία όλων (τουλάχιστον αυτό λέει η λογική). Ο κοινός στόχος πρέπει να ενώνει και όχι να διχάζει. Σε μια ελαιοκομική χρονιά που δείχνει να είναι εξαιρετική για το νησί μας το ενδιαφέρον των ελαιοπαραγωγών πρέπει να είναι μεγαλύτερο και θα πρέπει άμεσα να βρεθεί λύση και για το θέμα της περιορισμένης χρηματοδότησης. Ο διαθέσιμος 1,5 ψεκασμός που απομένει για να καλύψει τους μήνες Αύγουστο - Σεπτέμβριο - Οκτώβριο δεν επαρκεί και σίγουρα πρέπει να βρεθεί άμεσα λύση.