Γράφει ο Γεωπόνος Δημήτρης Θεοδωρέλλης
Το γλοιοσπόριο είναι μια μυκητολογική ασθένεια που βρίσκεται σε έξαρση τα τελευταία χρόνια και στο νησί της Λέσβου. Το παθογόνο αίτιο είναι τρία είδη του γένους Colletotrichum, τα C. Gloeosporioides,C. Acutatum και C. Clavatum.
Το γλοιοσπόριο προσβάλλει τα φύλλα, τα άνθη, και τους καρπούς της ελιάς όπως και το τελικό προϊόν που είναι το λάδι. Πιο συγκεκριμένα στα φύλλα δημιουργείται μεταχρωματισμός αυτών και φυλλόπτωση. Τα προσβεβλημένα φύλλα γίνονται χλωρωτικά, καρουλιάζουν χαρακτηριστικά προς τα επάνω και σταδιακά πέφτουν.
Η περίοδος της ανθοφορίας είναι το κρισιμότερο στάδιο για την ανάπτυξη του μύκητα καθώς αυτήν την περίοδο ο μύκητας παρουσιάζει έξαρση οπότε το άνθος ξεραίνεται και η ελιά δεν σχηματίζει καρπό. Στον καρπό ο μύκητας μεταδίδεται από τα μολυσμένα φύλλα και τους κλαδίσκους μέσω του ποδίσκου. Στις ποικιλίες με μεγάλους καρπούς τα πρώτα σημάδια εμφανίζονται ως κυκλικές βυθισμένες με την μορφή ομόκεντρων κύκλων ξεκινώντας από το κέντρο. Η ιδανική θερμοκρασία ανάπτυξης του μύκητα είναι οι 25°C. Ουδεμία ανάπτυξη παρατηρείται στους 0°C ενώ μετά τους 29°C η ανάπτυξη είναι ελάχιστη.
Το λάδι που παράγεται από μολυσμένους καρπούς είναι υποβαθμισμένης ποιότητας με μεγάλη οξύτητα και μειωμένες πολυφαινόλες. Την άνοιξη η μεταφορά του μολύσματος στα άνθη γίνεται μέσω της υψηλής σχετικής υγρασίας και του αέρα, συνεπώς αν έχουμε μια άνοιξη με πολλές βροχοπτώσεις το πρόβλημα γίνεται εντονότερο. Το καλοκαίρι λόγω υψηλών θερμοκρασιών ο μύκητας βρίσκεται σε μία λανθάνουσα κατάσταση και δεν εμφανίζει συμπτώματα αλλά το παθογόνο παραμένει. Το φθινόπωρο με την έναρξη των βροχών, την μείωση των θερμοκρασιών και την ωρίμανση του καρπού γίνεται η μεταφορά του μολύσματος στους καρπούς και εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα επάνω σε αυτούς. Τον χειμώνα το παθογόνο διαχειμάζει επάνω στους προσβεβλημένους καρπούς που είναι πεσμένοι στο έδαφος και στους μουμιοποιημένους καρπούς επάνω στο δένδρο.
Η ελλιπής καλλιέργεια του ελαιώνα όπου δεν γίνεται καθαρισμός των κτημάτων από πεσμένους καρπούς παλαιότερων ετών, δεν γίνεται ορθολογικό κλάδευμα για των αερισμό των δένδρων σε συνδυασμό με υψηλή σχετική υγρασία την περίοδο της άνοιξης και του φθινοπώρου μεγιστοποιούν το πρόβλημα.
Η αντιμετώπιση της ασθένειας γίνεται με δύο ψεκασμούς. Ο πρώτος γίνεται στην αρχή της άνοιξης και ο δεύτερος στην αρχή του φθινοπώρου πριν την έναρξη των βροχών. Αυτοί οι δύο ψεκασμοί γίνονται με την χρήση χαλκούχων σκευασμάτων (βορδιγάλειος πολτός ή υδροξείδιο χαλκού ή οξυχλωριούχος χαλκός- επιτρέπονται και στην βιολογική γεωργία) ή με την χρήση στρομπιλουρίνων (δεν επιτρέπονται στην βιολογική γεωργία). Για να είναι αποτελεσματικοί οι ψεκασμοί πρέπει να γίνεται καθολικός ψεκασμός του δένδρου με πλήρη διαβροχή αυτού και με έμφαση στα κατώτερα τμήματα του.
Για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του προβλήματος πρέπει να ακολουθήσουμε κάποιες βασικές αρχές:
1.Πρώιμη συγκομιδή για να αποφύγουμε δευτερογενής μολύνσεις σε ώριμους καρπούς.
2. Αφαίρεση και κάψιμο κλαδιών με μουμιοποιημένους καρπούς.
3. Ορθολογικό κλάδεμα για καλύτερο αερισμό του δένδρου.
4. Ελαφριά κατεργασία του εδάφους για ενσωμάτωση των μουμιοποιημένων καρπών ή ξύσιμο των κτημάτων , συλλογή των προσβεβλημένων καρπών, και κάψιμο ή επιχωμάτωση αυτών.
5. Ανοιξιάτικος ψεκασμός κατά το κρόκιασμα των ανθέων για να προλάβουμε τις πρωτογενείς μολύνσεις και πάντα να θυμόμαστε πως η πρόληψη είναι καλύτερη από την θεραπεία.
---
Ελιά-ο θησαυρός του Β. Αιγαίου
