Περιφερειακό Πρόγραμμα Ανάπτυξης 2021-2025 - Στόχευση και προκλήσεις της νέας Προγραμματικής Περιόδου

Η νέα Προγραμματική Περίοδος για την Ελλάδα και την περιφερειακή ανάπτυξη ξεκινά μέσα σε μια αναπάντεχη υγειονομική αλλά και οικονομική κρίση από τη συγκυρία της πανδημίας του covid-19.  

Στον αρχικό σχεδιασμό των χρηματοδοτικών εργαλείων που θα αξιοποιηθούν, οι προτεραιότητες δεν διαφοροποιούνται. Παρ’ όλα αυτά και καθώς διαφαίνεται πως το μόνο βέβαιο, τουλάχιστον για το επόμενο διάστημα, είναι η αβεβαιότητα, θα χρειαστεί να προσαρμοστούν σύμφωνα με τις διεθνείς και ευρωπαϊκές τάσεις. Οι τάσεις αυτές διαμορφώνονται επί του παρόντος σε δυναμική διαδικασία, στην οποία όλοι, διοικητικά και αυτοδιοικητικά, πρέπει να είμαστε συμμέτοχοι.

Πριν όμως την όποια προσαρμογή, οφείλουμε να κοιτάξουμε και να συντρέξουμε, ώστε οι ήδη σχεδιασμένες προτεραιότητες να τεθούν σε τροχιά εφαρμογής.

Ο κεντρικός στρατηγικός σχεδιασμός για τη νέα περίοδο περιλαμβάνει μια συστάδα εργαλείων και προγραμμάτων στοχεύοντας σε μια δυναμική ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας και μέσα από τον Περιφερειακό Σχεδιασμό. Σε αυτό το πλαίσιο, η αυτοδιοίκηση και ειδικά οι Περιφέρειες καλούνται να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις που θέτουν οι ανάγκες για μια ισόρροπη ανάπτυξη μεσοπρόθεσμα, αλλά και για τη διασφάλιση της ανθεκτικότητάς της μεσομακροπρόθεσμα.

Προς αυτό τίθενται στη διάθεσή μας εργαλεία, όπως τα Περιφερειακά Προγράμματα Ανάπτυξης (Π.Π.Α.) 2021-2025 μέσα από το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (Ε.Π.Α.),  και το ΕΣΠΑ 2021-2027. Συμπληρωματικά, θα μας απασχολήσουν και θα συμβάλλουν, στοχεύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και του Προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης».

Η στόχευση αυτών των προγραμμάτων με απλά λόγια είναι η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής, της καθημερινότητας του πολίτη μέσα σε όρους κοινωνικής συνοχής χωρίς διακρίσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αναβαθμίζεται σημαντικά καθώς είναι ο κοινωνός του μηνύματος αλλά και ο κομιστής του, μέσα από τον σχεδιασμό και την εφαρμογή του στη μικροκλίμακα των γεωγραφικών περιφερειών.  

Για το Π.Π.Α. 2021-2025 - πόροι που προέρχονται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (Π.Δ.Ε.) - η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου έχει στη διάθεση της 102 εκατ. ευρώ, με δυνατότητα υπερδέσμευσης της τάξης του 30%. Η κατανομή του προϋπολογισμού χωρίζεται σε άξονες προτεραιότητας με συγκεκριμένους στόχους:

• ΕΞΥΠΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ (έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη, καινοτομία και επιχειρηματικότητα, ψηφιακός μετασχηματισμός)
• ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ (κυκλική οικονομία, προστασία του περιβάλλοντος, κλιματική αλλαγή)
• ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΥΠΟΔΟΜΩΝ (δίκτυα, μεταφορές, εφοδιαστική αλυσίδα)
• ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ (υγεία, απασχόληση, παιδεία, αθλητισμός, κοινωνική συνοχή)
• ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑ (πολιτισμός, τουρισμός, αγροδιατροφικός τομέας, βιομηχανία).

Μπορούμε να πούμε πως τα Π.Π.Α. έρχονται να «νοικοκυρέψουν» τα υφιστάμενα τρέχοντα προγράμματα του Π.Δ.Ε., με συγκεκριμένο σχεδιασμό, προσαρμοσμένο στις ανάγκες της κάθε περιφέρειας. Μέσα από αυτά τα προγράμματα θα αποφύγουμε τις συχνές κατά το παρελθόν επικαλύψεις και θα έχουμε καλύτερο συντονισμό.

Ως φορέας του προγράμματος η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου καλείται να το σχεδιάσει με τοποκεντρική προσέγγιση, πάντα σε συνδυασμό με τις τομεακές πολιτικές, με στόχο το μέγιστο αποτέλεσμα. Καλούμαστε να εντοπίσουμε και να περιγράψουμε τα δυνατά μας σημεία και τις προτεραιότητες μας, καθώς η νησιωτική μας περιφέρεια διαθέτει ποικιλομορφία χαρακτηριστικών.

Είναι κρίσιμης σημασίας να ανταποκριθούμε μέσα από συνέργειες, συνεργασίες και διαβούλευση, καθώς και να επιταχύνουμε, ώστε να βρισκόμαστε είτε μπροστά από τις εξελίξεις, είτε σε κρίσιμες και αναπάντεχες εποχές, όπως αυτή που διανύουμε επί του παρόντος, να στεκόμαστε αξιοπρεπώς, με γρήγορα αντανακλαστικά, αντέχοντας κραδασμούς και συνεισφέροντας δυναμικά στις εξελίξεις.

Η εποχή που διανύουμε μας προσφέρει ένα δίδαγμα στα όρια του κλισέ αλλά ουδόλως περιττό. Αυτό αφορά στη δυνατότητα μας, αν όχι να προβλέψουμε, τότε να είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε αυτά που έρχονται με πλήρη ετοιμότητα και με αυτοπεποίθηση.

Η εποχή που διανύουμε δεν παύει να μας προσφέρει ευκαιρίες και εργαλεία για να κεφαλαιοποιήσουμε το μέχρι στιγμής παραγόμενο έργο και να αξιοποιήσουμε τις αναπτυξιακές μας δυνατότητες, με προσήλωση στους στόχους μας, σκληρή δουλειά και αισιοδοξία.

Κάθε στόχος μας και κάθε σχέδιό μας δεν πρέπει πια να αποτελούν μόνο βάση ανάπτυξης, αλλά και να θεμελιώνουν την ανθεκτικότητα σε κάθε σύστημα που συγκροτείται μέσα στην κοινωνία μας.
 

*Παναγιώτης Μ. Χριστόφας
Αντιπεριφερειάρχης Προγραμματισμού,
Βιομηχανίας και Ενέργειας
Βορείου Αιγαίου