Η μαστίχα, ο «λευκός χρυσός» της Χίου
Ιδιαίτερα ικανοποιημένοι είναι οι μαστιχοπαραγωγοί στο νησί της Χίου από τη φετινή συγκομιδή, που σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια είναι αυξημένη. Η συγκομιδή του «λευκού χρυσού», όπως αποκαλείται, από τα μαστιχόδεντρα της Χίου, είναι μια χρονοβόρα και δύσκολη διαδικασία. Όμως, όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών του νησιού, Γιώργος Τούμπος, η μαστίχα αποφέρει κέρδος και η ζήτηση υπερβαίνει κατά πολύ την παραγωγή της.
«Η παραγωγή φέτος είναι 215 τόνοι και αυτή η αύξηση έχει να κάνει περισσότερο με τις καιρικές συνθήκες. Τα τελευταία 30 χρόνια η παραγωγή ανερχόταν στους 120 με 150 τόνους, όμως λόγω της ανάπτυξης που έχει το προϊόν, το 2020 ήταν 180, το 2021 έφτασε τους 216 τόνους και φέτος πήραμε 215», ανέφερε ο κ. Τούμπος. Σημειώνεται ότι το νησί έχει αυτή τη στιγμή 1.200.000 δέντρα και το αξιοσημείωτο είναι πως το κάθε δέντρο παράγει γύρω στα 200 -250 γραμμάρια μαστίχα. Ποσότητα δηλαδή μικρή, αλλά όπως αποδεικνύεται, ιδιαίτερα κερδοφόρα για τον παραγωγό.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ένωσης, αυτή τη στιγμή στο νησί υπάρχουν 4.500 εγγεγραμμένοι μαστιχοπαραγωγοί, ενώ ενεργοί είναι οι 1.800. Όπως επισημαίνει ο πρόεδρος της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών, οι ικανοποιητικές απολαβές, παρά τη δυσκολία της συγκομιδής, έχουν αφυπνίσει τη νεολαία του νησιού: «Τα τελευταία χρόνια έχουμε τη χαρά να βλέπουμε να ασχολούνται πολλοί νέοι με την παραγωγή μαστίχας, σαν αποκλειστικό επάγγελμα πλέον και λόγω και των προγραμμάτων που τρέχουν για τους νέους αγρότες είναι ένα σημαντικό κίνητρο. Παράλληλα οι οικονομικές απολαβές που δίνει η ένωση μαστιχοπαραγωγών, λόγω της αύξησης των τιμών, έχει φέρει πολλούς νέους κοντά στο επάγγελμα».
Η μαστίχα, χρησιμοποιείται σε ένα μεγάλο εύρος δραστηριοτήτων. Πέρα από τα παραδοσιακά γλυκά, λουκούμια, τη μαγειρική, την ποτοποιία, όπως τα περίφημα λικέρ μαστίχας, την κοσμετολογία, δηλαδή αρώματα και καλλυντικά, τώρα τελευταία έχει ξεκινήσει και η χρήση της στη φαρμακευτική και την παραφαρμακευτική.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ένωσης, το 85% της παραγωγής και των μεταποιημένων προϊόντων μαστίχας, εξάγεται. Οι κυριότεροι προορισμοί είναι οι ΗΠΑ, η Σαουδική Αραβία, η Νότια Κορέα. Η μαστίχα είναι ένα από τα λίγα ελληνικά προϊόντα με τόσο μεγάλη ζήτηση διεθνώς.
Από την στιγμή που οι τιμές είναι ικανοποιητικές για τους καλλιεργητές, και η νεολαία έχει στραφεί στον συγκεκριμένο κλάδο, ο πρόεδρος των μαστιχοπαραγωγών βλέπει θετικά το μέλλον: «Είμαι πολύ αισιόδοξος για τις προοπτικές του κλάδου, δεδομένου ότι αυτή τη στιγμή η ζήτηση της μαστίχας, υπερβαίνει κατά πολύ την παραγωγή της. Η δικιά μας λοιπόν αποστολή είναι να φέρουμε ακόμα περισσότερους παραγωγούς στο χωράφι. Για να πάει καλά ο κλάδος δεν χρειάζεται τίποτα παραπάνω, μόνο να μην υπάρχουν αντικίνητρα. Δεν θέλουμε δηλαδή χαριστικές επιδοτήσεις, αυτό που θέλουμε είναι να μην μπαίνουν τρικλοποδιές. Ένα τέτοιο παράδειγμα ήταν τότε που μπήκαν αντικίνητρα στους συνταξιούχους παραγωγούς και δεν μπορούσαν να παράγουν γιατί τους κοβόταν η σύνταξη, ευτυχώς αυτό δεν ισχύει πια».
Μια σημαντική κίνηση της κυβέρνησης, επισημαίνει ο κ. Τούμπος «ήταν η μείωση της φορολογίας, πολύ θετική εξέλιξη καθώς με το ισχύον καθεστώς έχουμε μια έκπτωση φόρου 50% στους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες και 30% στους μη κατά κύριο επάγγελμα. Το βασικό για εμάς είναι να μπορούμε να χρησιμοποιούμε χρηματοδοτικά εργαλεία είτε ευρωπαϊκών είτε ελληνικών προγραμμάτων έτσι ώστε να μπορούμε να αναπτυσσόμαστε και ταυτόχρονα να μην υπάρχουν αντικίνητρα στην παραγωγή».
«Η μαστίχα πλέον δεν έχει μόνο οικονομικό αντίκτυπο στην κοινωνία του νησιού έχει και δημογραφικό. Το γεγονός δηλαδή ότι νέοι άνθρωποι κατοικούν στα χωριά του νησιού και ασχολούνται με την παραγωγή μαστίχας αφήνει ένα έντονο κοινωνικό και δημογραφικό αποτύπωμα, δεδομένου ότι είμαστε μια ακριτική περιοχή και έχουμε ανάγκη και την ανάπτυξη και μια κοινωνική ανασυγκρότηση του νησιού» επισημαίνει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της Ένωσης των Μαστιχοπαραγωγών της Χίου.
Τον Ιούλιο οι παραγωγοί «ασπροχωματίζουν» έτσι ώστε μετά τις 20 Ιουλίου να ξεκινήσει το «κέντημα» των δέντρων, το οποίο διαρκεί έως και τον Σεπτέμβριο, αναλόγως τις καιρικές συνθήκες. Από τις 15 Σεπτεμβρίου και εφόσον το επιτρέπουν οι συνθήκες αρχίζει και το μάζεμα της μαστίχας.
Οι παραγωγοί ξεκινούν και μπαίνουν κάτω από τα δέντρα τον Μάιο, ενώ τον Ιούνιο γίνεται το καθάρισμα των δέντρων από τα φύλλα.
Το ανθρώπινο δυναμικό χαράσσει με τα ειδικά εργαλεία και προσεκτικά τον κορμό του δέντρου σε συγκεκριμένα σημεία. Η μαστίχα αρχίζει να ρέει και όταν σταθεροποιηθεί είναι έτοιμη προς συλλογή. Αυτή τη στιγμή το νησί έχει περίπου 1.200.000 δέντρα, με το κάθε ένα από αυτά να παράγει γύρω στα 200 -250 γραμμάρια μαστίχα.
Αφού η μαστίχα μαζευτεί από τα δέντρα, κοσκινίζεται καθώς το υλικό που έχει έρθει από το χωράφι έχει μέσα και άλλα υλικά όπως φύλλα, πέτρες, χώμα, εκτός από την μαστίχα. Αφού κοσκινιστεί, πλένεται και καθαρίζεται επιμελώς, κομμάτι-κομμάτι, για να μείνει η μαστίχα.
Η γυναίκα της Χίου είναι η ψυχή της μαστίχας. Η πρώτη διαλογή της μαστίχας γίνεται κυρίως από τις γυναίκες του τόπου, καθώς η εργασία αυτή απαιτεί πολύ υπομονή.
Όλο και περισσότεροι νέοι του νησιού, επιλέγουν να ασχοληθούν με την παραγωγή μαστίχας. Οι πολύ υψηλές τιμές και η διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση μαστίχας έχει κρατήσει την νεολαία στη Χίο.
