Συνεντεύξεις επίκαιρες και διαχρονικές…
Βιβλιοκριτική για το βιβλίο : Παναγιώτης Σκορδάς : Πρόσωπα 30 συζητήσεις και συνεντεύξεις με σημαντικούς ανθρώπους(Πρόλογος: Παντελής Μπουκάλας), Εκδόσεις Αιολίδα, Μυτιλήνη 2014,
Γράφει ο Στράτος Σαλαβός
Συνεντεύξεις επίκαιρες και διαχρονικές…
Ίσως να θεωρείται ότι η συνέντευξη είναι μια απλή υπόθεση. Κι όμως, δεν καθόλου απλή υπόθεση, ειδικότερα μάλιστα όταν απέναντι σου έχεις ανθρώπους οι οποίοι έχουν μακρά πορεία στα γράμματα. Όμως ο Παναγιώτης Σκορδάς διαθέτει την ικανότητα όχι μόνο να στέκεται απέναντι σ΄ αυτές τις προσωπικότητες αλλά ν΄ αναπτύσσει και διάλογο. Συμμετέχει ενεργά στο κοινωνικό και πνευματικό γίγνεσθαι της τοπικής μας κοινωνίας, πρόεδρος επί χρόνια του Συνδέσμου Φιλολόγων, έχει επιμεληθεί δεκάδες εκδόσεις και παράλληλα επί δύο σχεδόν δεκαετίες δραστηριοποιείται και δημοσιογραφικά από τα τοπικά μέσα ενημέρωσης. Μέσα δε από το γραφείο του με τα δεκάδες βιβλία, διερευνά ασταμάτητα τις πνευματικές τάσεις του τόπου μας. Πως λοιπόν να μην έχει την ικανότητα και την άνεση τέτοιων συνεντεύξεων:
Όμως ο Παναγιώτης Σκορδάς είχε και την τύχη να συνεργάζεται με δύο εφημερίδες που άφησαν ή αφήνουν το δικό τους στίγμα στην τοπική κοινωνία. Με τα ΑΙΟΛΙΚΑ ΝΕΑ και με το ΕΜΠΡΟΣ. Και εάν η πρώτη εφημερίδα έχει κλείσει, το ΕΜΠΡΟΣ με την υποδομή που έχει αναπτύξει, συνεχίζει να προσφέρει τη δυνατότητα μια ολοκληρωμένης ενημέρωσης δίνοντας ιδιαίτερο βάρος στα γράμματα και στις τέχνες του νησιού μας.
Όταν λοιπόν πήρα το βιβλίο με το χαρακτηριστικό τίτλο «30 Συζητήσεις και συνεντεύξεις με σημαντικούς ανθρώπους», μου δημιουργήθηκε η εξής απορία. Θα έχουν ενδιαφέρον να ξαναδιαβαστούν συνεντεύξεις, οι οποίες πιθανόν να είναι ενταγμένες στην επικαιρότητα της στιγμής; Ε, λοιπόν, η απορία λύθηκε πολύ γρήγορα. Οι συνεντεύξεις φαντάζουν σήμερα πολύ πιο επίκαιρες κι αυτό πιστεύω είναι η σημαντικότερη επιτυχία του Παναγιώτη Σκορδά.
Γιατί όπως τονίζει ο Παντελής Μπουκάλας στο εισαγωγικό του κείμενο «σε μια συνέντευξη δύο ανθρώπων, υπάρχουν πάντα τρεις. Ο τρίτος είναι ο ακροατής-αναγνώστης, αόρατος, πλην κυριαρχικά παρών» (σελ. 8). Γνωρίζοντας αυτό το κρίσιμο στοιχείο ο Παναγιώτης Σκορδάς, διατυπώνει ερωτήσεις ή ανοίγει διαλόγους για θέματα διαχρονικά και επίκαιρα.
Το βιβλίο αρχίζει με την συνέντευξη του Χαρίλαου Ρόδανου από τον οποίον μαθαίνουμε ότι «Έχω γράψει σε νότες 200 περίπου παραδοσιακούς σκοπούς αλλά δεν έχω χρήματα να τα εκδώσω» (σελ. 16). Το μόνιμο μαράζι κάθε ανθρώπου του πολιτισμού…
Από τη δική του πλευρά όμως, ο Βαγγέλης Καραγιάννης τονίζει πως «Η πνευματική δημιουργία δεν πληρώνεται, δεν είναι κερδοφόρα επιχείρηση» (σελ. 39).
Απολαυστική, αλλά δυστυχώς μικρή, είναι η συνέντευξη με τον Γιάννη Πασπάτη. Και πώς να μην είναι όταν ο Πασπάτης σε κάθε στιγμή της ζωής του, οικογενειακή, επαγγελματική, καλλιτεχνική άφηνε να ξεχυθεί το πηγαίο χιούμορ του! Αλλά αυτό που θέλει να τον διακρίνει ήταν η ντομπροσύνη. Απαντάει σε σχετικό ερώτημα του Παναγιώτη Σκορδά: «Πέρασα καλά, διασκέδασα, ευχαριστήθηκα τη ζωή μου, νοιώθω ικανοποιημένος. Δεν κορόιδεψα τους συνανθρώπους μου, δεν είπα ψέματα, δεν εξαπάτησα κανέναν. Ήμουν ευθύς και τίμιος. Ντόμπρος» (σελ. 64).
Για την ντομπροσύνη των Μυτιληνιών άλλωστε μιλάει και ο Ευγένιος Σπαθάρης «Οι Μυτιληνιοί λόγω προσφυγιάς και θάλασσας έχουν διαφορετική νοοτροπία ζωής από στεριανούς. Υπάρχει ανθρωπισμός, αγνότητα και ντομπροσύνη» (σελ. 149)
Μας εντυπωσιάζει η άποψη της Βανιώς περί μοντέρνας ζωγραφικής μέσα από το παράδειγμα του πετάγματος μιας ….πατσαβούρας!(σελ. 46).
« Η πνευματικότητα προϋποθέτει παιδεία» τονίζει από τη πλευρά του ο Πάνος Κοντέλλης σε μια ακόμα πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη στο βιβλίο του Παναγιώτη Σκορδά «Το ευ ζειν ερμηνεύεται σήμερα «να καλοζείς», δηλαδή ωφελιμισμός, οικονομική επιτυχία, ακόμα και «κονομησιά»(σελ. 96)
Το δεύτερο μέρος του βιβλίου ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Και πώς να μην είναι όταν απαρτίζεται από ανθρώπους που είχαν αφήσει το δικό τους στίγμα στα πνευματικά πράγματα της Ελλάδας; Βαλτινός, Δημουλά, Γκανάς, Σπαθάρης, Ζέη, Γαλανάκη .
«Η τέχνη και η ποίηση δεν δίνει απαντήσεις. Επισκευάζει τα χαλασμένα από την πολυκαιρία ερωτήματα και τα κάνει να μοιάζουν σαν καινούργια» λέει χαρακτηριστικά η Κική Δημουλά (σελ. 186).
Από τη πλευρά του ο Τάκης Χατζηαναγνώστου αποκαλύπτει πως «το γράψιμο για μένα είναι μια αναπνοή. Ποτέ μια αναπνοή δε γίνεται βεβιασμένα. Αλλιώς θα είμαι άρρωστος» (σελ. 138).
Το βιβλίο όμως δεν μας δίνει την απόλαυση ανάγνωσης των συνεντεύξεων. Μας δίνει και την αφορμή να γνωρίσουμε ανθρώπους όπως τη Λίτσα Ψαραύτη και τον Έκτορα Κακναβάτο, που ομολογώ ότι δεν τους γνώριζα. Κακναβάτος συμβουλεύει να «διαβάζουν οι αναγνώστες ποίηση για να βρουν τον εαυτό τους» (σελ. 174), ενώ η Λίτσα Ψαραύτη συμπληρώνει με το αυτονόητο «Το βιβλίο είναι πρώτα απ΄ όλα απόλαυση» (σελ. 211).
«Μυτιλήνη σημαίνει να ζεις και να αναπνέεις ανάμεσα στα ασημοπράσινα φύλλα της ελιάς, ανάμεσα στο απέραντο διάφανο γαλάζιο. Λάμπει η ψυχή τότε, λάμπουν τα μάτια, η ίδια σου η προσωπικότητα. Γίνεσαι Μυτιληνιός….» (σελ. 234) Και μ΄ αυτά τα λόγια της Ρένας Ρώσση-Ζαίρη κλείνει το βιβλίο του βιβλίο του Παναγιώτη Σκορδά «ΠΡΟΣΩΠΑ 30 Συζητήσεις και συνεντεύξεις με σημαντικούς ανθρώπους»
Κλείνει; Δεν θέλω να πιστεύω ότι εκεί σταματάει ο φίλος Παναγιώτης Σκορδάς. Είμαι σίγουρος ότι μέσα στο μυαλό του ήδη θα πλάθει το επόμενο βιβλίο των συνεντεύξεων του! Κι ελπίζω σύντομα να πάρω στα χέρια μου και αυτό το βιβλίο……
