Νοέμβριος 1973 – Νοέμβριος 2023: 50 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τη νύχτα της αιματηρής εξέγερσης του Πολυτεχνείου και τα ραδιόφωνα της ΕΡΤ τιμούν την επέτειο με ειδικές αφιερωματικές εκπομπές στο πολύπτυχο εκείνης της περιόδου.
Πρώτο Πρόγραμμα
Με επετειακές εκπομπές και αφιερώματα, μουσικές και τραγούδια που σφράγισαν εδώ και μισό αιώνα τη ζωή μας, αλλά και συνεντεύξεις με πρόσωπα που έζησαν και συμμετείχαν στον αγώνα για την πτώση της χούντας θα τιμήσει την επέτειο το ενημερωτικό ραδιόφωνο της ΕΡΤ.
Σε συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και τον Σύνδεσμο Φυλακισθέντων Εξορισθέντων Αντιστασιακών (ΣΦΕΑ), το Πρώτο Πρόγραμμα και οι Περιφερειακοί Σταθμοί της ΕΡΤ θα μεταδώσουν την Πέμπτη 16 και την Παρασκευή 17 Νοεμβρίου, ένα ηχητικό ντοκουμέντο διάρκειας δέκα λεπτών, με αποσπάσματα από την τελευταία εκπομπή του ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου.
Την Πέμπτη 16 Νοεμβρίου 2023, ο Δημήτρης Παπαχρήστος είναι καλεσμένος της Βικτωρίας Καβουριάρη στην εκπομπή «Τοπία ανθρώπων» που θα μεταδοθεί στις 23:00. Ο εκφωνητής του ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου μιλάει και πάλι στο ραδιοφωνικό μικρόφωνο, 50 χρόνια μετά, για το τότε και το τώρα, για όλα όσα έζησε, τα οποία τον καθόρισαν, τον συγκινούν, τον εξεγείρουν και τον κάνουν να ελπίζει.
Την Παρασκευή 17 Νοεμβρίου στις 22:00, η εκπομπή «Athens Calling» – Η Αθήνα καλεί, με τον Περικλή Βασιλόπουλο έχει καλεσμένη την πρύτανη του Πάντειου Πανεπιστημίου και καθηγήτρια Ιστορίας, Χριστίνα Κουλούρη. Συζητούν για το αποτύπωμα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου το 1973, τις αντιπαραθέσεις και τον κοινωνικό συμβολισμό που προκάλεσε στη Μεταπολίτευση, όπως επίσης και για τη σημερινή κατάσταση των ΑΕΙ και τη διεθνή κατάταξή τους.
Δεύτερο Πρόγραμμα
Την Παρασκευή 17 Νοεμβρίου, στις 8:00, η «Κόκκινη σβούρα» με την Ιωάννα Νιαώτη στριφογυρίζει στο παρελθόν και στέκεται στην πύλη του Πολυτεχνείου. Διότι η Ιστορία και οι ιστορίες μας είναι το παρόν μας.
Στις 11:30, μεταδίδεται εκτάκτως, το podcast του Φώτη Απέργη από τη σειρά «Flashback» με τίτλο «1973: Ξημέρωμα φριχτό, σαν πιστολιά». Τραγούδια για το Πολυτεχνείο. Ο Φοίβος Δεληβοριάς, οι αδελφοί Κατσιμίχα, ο Διονύσης Τσακνής και ο Γιώργος Νταλάρας, αλλά και ο Τζίμης Πανούσης, με σκηνικό το περίφημο σχόλιο του Μάνου Χατζιδάκι, όπου σαρκάζει την πολιτική αλλοτρίωση της επετείου του Πολυτεχνείου με τον πιο πρωτότυπο τρόπο.
Στις 12:00, ο Μιχάλης Γελασάκης στις «Αδέσποτες νότες» ανθολογεί μαρτυρίες ανθρώπων που βρέθηκαν εκεί, παρουσιάζει ντοκουμέντα όπως τα απομαγνητοφωνημένα κείμενα του ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου ή απόρρητες στρατιωτικές διαταγές και παίζει τραγούδια που συνδέθηκαν με τον αντιδικτατορικό αγώνα.
Στις 16:00, το «Κλειδί του σολ» με τον Σιδερή Πρίντεζη παρουσιάζει τραγούδια και στιγμιότυπα παλαιότερων ραδιοφωνικών αφιερωμάτων στο Πολυτεχνείο, αλλά και με μια μικρή ανθολόγηση από τις μνήμες του Νίκου Μιχαλίτση ο οποίος το 1973 ήταν πρωτοετής φοιτητής στη σχολή Ηλεκτρολόγων-Μηχανολόγων του Πολυτεχνείου. Τα ηχητικά αποσπάσματα προέρχονται από συνέντευξη που έδωσε το Νοέμβριο του 2022 ο Νίκος Μιχαλίτσης στον ερευνητή Αντώνη Φλέγκα για το Istorima.
Στις 21:00 και στην εκπομπή «Πρέπει να ξέρεις μηχανή να κόψεις μαύρα μάτια», ο Γιώργος Τσάμπρας παρουσιάζει «Μικρές μουσικές ιστορίες του 1973, πριν το Πολυτεχνείο…». Τα «18 λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας», η «Τετραλογία», ο μελοποιημένος Σεφέρης από τον Γιάννη Μαρκόπουλο, αλλά και το «Θα πάω στη ζούγκλα με τον Ταρζάν», «Το μεγάλο μας τσίρκο», τα «Μικροαστικά», αλλά και τα πιο «καθημερινά» τραγούδια του γλεντιού της αγάπης και της ερωτικής απογοήτευσης. Μουσικές ιστορίες που ήρθαν λίγο πριν από εκείνη τη νύχτα.
Στις 22:00, οι «Πλανόδιες μουσικές» με τον Κώστα Θωμαΐδη, κρατούν τους δίσκους βινυλίου της εποχής και φέρνουν στον αέρα του Δευτέρου Προγράμματος αποσπάσματα από εμβληματικά έργα εμπνευσμένα από τις μέρες του Νοέμβρη του 1973. Τραγούδια που έμειναν αναλλοίωτα στον χρόνο με φωνές που έχουν καταγραφεί στη συλλογική μας μνήμη.
Την Κυριακή 19 Νοεμβρίου, στις 22:00, στην εκπομπή «Με τα πόδια μέχρι την αλήθεια», η Λίνα Νικολακοπούλου και η Αλεξάνδρα Χριστακάκη συζητούν με τον Γιώργο Παυλάκη, γιατρό-ερευνητή του Εθνικού Κέντρου Καρκίνου στις ΗΠΑ. Μιλάει για τη συμμετοχή του στην εξέγερση του Νοέμβρη του ’73 που ήταν ο εμπνευστής του Ιατρείου που στήθηκε στην Αρχιτεκτονική, όπου μαζί με άλλους 30 φοιτητές της Ιατρικής περιέθαλψαν περισσότερους από 80 τραυματίες και υποδέχθηκαν τουλάχιστον δύο νεκρούς. Η ποιητική του συλλογή «Περασμένα παραμύθια» είναι αφιερωμένη στην μνήμη εκείνων που δεν υποτάχθηκαν στη Χούντα.
Τρίτο Πρόγραμμα
Την Παρασκευή 17 Νοεμβρίου 2023, στις 9:55 ακούμε από τη Μαρία Χατζάρα στο καθημερινό της ένθετο «Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου» δύο αποσπάσματα από την ποιητική σύνθεση Δοκίμιο ’73-’74 του Τάκη Σινόπουλου.
Στις 10:00, η εκπομπή «Σήμερα», που επιμελείται και παρουσιάζει ο Πάρις Μέξης, είναι αφιερωμένη στους ανθρώπους που με την ηρωική τους στάση σήμαναν την αρχή του τέλους της δικτατορίας. Συνδέοντας κείμενα, μαρτυρίες, ποιήματα και προσεκτικά επιλεγμένη μουσική, στη σημερινή εκπομπή θα επιχειρήσουμε να προσεγγίσουμε μια αίσθηση της ανθρώπινης διάστασης της εξέγερσης.
Στις 13:00, στην εκπομπή «Αναζητώντας την κυρία με τη στρυχνίνη», ο Χρίστος Παπαγεωργίου παρουσιάζει μια συλλογή από τις χαρακτηριστικές ταινίες και μουσικές από τον Μίκη Θεοδωράκη έως τον Alexandre Desplat που μίλησαν με συγκλονιστικό τρόπο για τις κοινωνικές και πολιτιστικές επαναστάσεις των αιώνων που πέρασαν.
Στις 22:30, ο Θάνος Σταθόπουλος στη εκπομπή «Για ένα διάστημα κοιμόμουν νωρίς» παρουσιάζει τη «Δήλωση του ’66» του Οδυσσέα Ελύτη, από τον τόμο «Εν λευκώ» – ένα κείμενο-επίκληση στις επαναστατικές δυνάμεις της ποίησης και στην υπόσταση της ελευθερίας και της δικαιοσύνης–, μαζί με μέρη από το έργο του Μίκη Θεοδωράκη και του Οδυσσέα Ελύτη «Το άξιον εστί», ως αναφορά στην 50η επέτειο από την εξέγερση της 17ης Νοεμβρίου 1973.
Η Φωνή της Ελλάδας
Με μνήμες, αφηγήσεις από την εξέγερση του Πολυτεχνείου και ειδικές αφιερωματικές εκπομπές, συμμετέχει η Φωνή της Ελλάδας, την Παρασκευή 17 Νοεμβρίου 2023, στον εορτασμό της επετείου.
Στις 10:00, στην εκπομπή «Πάρε τον χρόνο σου» με τον δημοσιογράφο Προκόπη Αγγελόπουλο, καλεσμένος είναι ο αρθρογράφος-αναλυτής και συγγραφέας Σταύρος Λυγερός, με αφορμή το νέο του βιβλίο «Η εξέγερση του Πολυτεχνείου. Μια ξεχασμένη κατάθεση». Ο Σταύρος Λυγερός, ως μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής στην εξέγερση του Πολυτεχνείου, δίνει τη δική του πολιτική και προσωπική κατάθεση για εκείνα τα γεγονότα. Στην ίδια εκπομπή η Δρ. Μαρία Ηροδότου, συντονίστρια του τμήματος Ελληνικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο La Trobe της Μελβούρνης, «επιστρέφει» στην Αθήνα του 1973, και θυμάται πως έζησε η ίδια τα γεγονότα των ημερών, αλλά και όλο το προηγούμενο διάστημα, από το 1967 που έπεσε το σκοτεινό πέπλο της Δικτατορίας στην πολιτική και κοινωνική ζωή του τόπου, ως φοιτήτρια της Φιλοσοφικής Σχολής
Στις 13:00, η «Αφύλαχτη διάβαση», που επιμελείται και παρουσιάζει ο δημοσιογράφος Θωμάς Σίδερης, επιστρέφει εκτάκτως και παρουσιάζει ένα συγκλονιστικό ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ με τίτλο «Ο ραδιοφωνικός πομπός του Πολυτεχνείου». Μέσα από πρωτότυπες μαρτυρίες, που ακούγονται για πρώτη φορά δημόσια, αποκαλύπτεται όλο το σχέδιο δημιουργίας του ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου.
Επίσης, καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, στις εκπομπές του παγκοσμίου ραδιοφώνου της ΕΡΤ, θα πραγματοποιηθούν «ζωντανές» συνδέσεις με ελληνικά σχολεία και τμήματα ελληνικής γλώσσας στο εξωτερικό για τις επετειακές εκδηλώσεις που έχουν ετοιμάσει καθηγητές και ελληνόπουλα σ’ όλο τον κόσμο.
