Την προσεχή Παρασκευή (22 Δεκεμβρίου) στις 05:27 ώρα Ελλάδος, ο Ήλιος θα βρίσκεται στο χειμερινό ηλιοστάσιο, που σημαίνει ότι ξεκινά αστρονομικά ο χειμώνας στο βόρειο ημισφαίριο, όπου ανήκει και η χώρα μας. Όπως αναφέρει το «Time and Date», την Παρασκευή η διάρκεια της ημέρας στην Ελλάδα θα είναι μόλις 9 ώρες, 31 λεπτά και 43 δευτερόλεπτα, κάτι που σημαίνει πως η διάρκεια της νύχτας θα ξεπερνά τις 14 ώρες. Ειδικότερα, η ανατολή του ηλίου θα σημειωθεί στις 7:37 το πρωί και η δύση στις 17:09 το απόγευμα.
Αυτό ισοδυναμεί με τον Ήλιο να βρίσκεται στο βορειότερο ή νοτιότερο (ετήσιο) του ουρανού που βρίσκεται ποτέ το μεσημέρι, όπως εμφανίζεται σε εμάς πάνω στην επιφάνεια της Γης. Για περιοχές της υφηλίου εκτός των Τροπικών (δηλαδή με γεωγραφικό πλάτος μεγαλύτερο από 23.5 μοίρες ή μικρότερο από –23.5 μοίρες), τα ηλιοστάσια είναι επίσης οι ημέρες κατά τις οποίες ο Ήλιος φθάνει το ψηλότερο (θερινό ηλιοστάσιο) ή το χαμηλότερο σημείο (χειμερινό ηλιοστάσιο) που έχει το μεσημέρι στη διάρκεια ενός χρόνου.
Η ημέρα του ηλιοστασίου είναι είτε η μεγαλύτερη (το Καλοκαίρι – Θερινό ηλιοστάσιο) είτε η μικρότερη (τον Χειμώνα – Χειμερινό ηλιοστάσιο) μέρα του έτους για όλες τις περιοχές της γης εκτός από τους Τροπικούς.
Η λέξη προέρχεται από το «ήλιος» και το «στέκομαι» / «στάση» επειδή κοντά στα ηλιοστάσια (λίγες ημέρες πριν ή μετά) ο Ήλιος φαίνεται να επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του προς τα βόρεια ή προς τα νότια (κίνηση στην απόκλιση), μέχρι που την ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η κίνηση μηδενίζεται και αντιστρέφεται.
Τα ηλιοστάσια, όπως και οι ισημερίες, συνδέονται αναπόσπαστα με τις εποχές του έτους. Σε κάποιες χώρες ή γλώσσες θεωρείται ότι αρχίζουν ή διαχωρίζουν τις εποχές, ενώ, σε άλλες θεωρούνται τα κέντρα τους.
Τα ηλιοστάσια συμβαίνουν και για τους άλλους πλανήτες. Ορίζονται αντίστοιχα ως οι χρονικές στιγμές κατά τις οποίες ο άξονας περιστροφής του πλανήτη εμφανίζεται στραμμένος όσο περισσότερο προς ή μακριά από τον Ήλιο συμβαίνει κατά την ετήσια τροχιά του πλανήτη γύρω από αυτόν.
Τα δύο ηλιοστάσια κάθε χρονιάς φέρουν διάφορα ονόματα, όμως, τα πλέον συνηθισμένα ονόματα είναι θερινό και χειμερινό.
Το χειμερινό ηλιοστάσιο στην αρχαία Ελλάδα
Στην αρχαία Ελλάδα, ο Ήλιος λατρευόταν ως θεότητα, καθώς θεωρείτο ο δημιουργός των τεσσάρων εποχών και ο θεός των όρκων, αφού είχε την ικανότητα να βλέπει τα πάντα.
Μάλιστα, οι αρχαίοι Έλληνες ταύτιζαν τον Ήλιο με τον Απόλλωνα - Φοίβο, ενώ τον απεικόνιζαν συχνά ως νεαρό άνδρα με ηλιακό στέμμα να οδηγεί ένα άρμα με τέσσερα άλογα, διατρέχοντας τον ουρανό και σκορπίζοντας φως στη Γη.
Η συγκεκριμένη κίνηση του Ηλίου παραλληλιζόταν με τη ζωή ενός ανθρώπου, που γεννιόταν κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο και μεγάλωνε βαθμιαία, όπως αυξανόταν το ηλιακό φως μέχρι και την εαρινή ισημερία.
Έτσι, σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες, η περίοδος από το χειμερινό ηλιοστάσιο έως και την εαρινή ισημερία (πραγματοποιείται γύρω στις 21 Μαρτίου), συμβολίζει το διάστημα μέσα στο οποίο οι ανθρώπινες ψυχές αποβάλουν τα πάθη και πορεύονται προς την κάθαρση και την πνευματική αναγέννηση.
Χειμερινό ηλιοστάσιο και τεκτονισμός
Για διάφορες αποκρυφιστικές οργανώσεις, όπως είναι η αδερφότητα του τεκτονισμού (γνωστός και ως μασονισμός) τα ηλιοστάσια είναι κάτι παραπάνω από απλά, φυσικά/αστρονομικά φαινόμενα, αλλά ενέχουν μια σειρά από ιδιαίτερους συμβολισμούς και εσωτεριστικές νοηματοδοτήσεις.
Υιοθετώντας το έθιμο των αρχαίων Ελλήνων, τόσο τα ηλιοστάσια όσο και οι ισημερίες αποτελούν εορταστικές ημέρες των Τεκτονικών Στοών, κατά τις οποίες πραγματοποιούνται διάφορες συναθροίσεις και εορταστικές εκδηλώσεις.
Όπως αναφέρεται και στην επίσημη ιστοσελίδα της «ΗΝΩΜΕΝΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΣΤΟΑΣ της ΕΛΛΑΔΟΣ του Α.Α.Σ.Τ»:
«Ο τρεις ημέρες του χειμερινού ηλιοστασίου είναι αυτές που ο παρελθών χρόνος καταρρέει και ως εκ τούτου μέχρι να ξεκινήσει το νέο τα πάντα είναι ανοιχτά. Οι κουδούνες τα τύμπανα και τα ντέφια που συνόδευαν τις κραυγές των συνοδών - προστατών του νεογέννητου Δία και Ζαγρέα , Ιδαίοι Δάκτυλοι, Κουρήτες, Κορύβαντες, Κάβειρους και σάτυρους είναι τα αποτρεπτικά σύμβολα που προστατεύουν το θείο βρέφος- ενιαυτό καινούργιο χρόνο- μέχρι να σταθεί στα πόδια του. Η ανάμνηση όλων όσων είπαμε είναι ακόμα ζωντανή στις λαϊκές παραδόσεις ιδιαίτερα στη βόρειο Ελλάδα και στις καμπάνες τις εκρήξεις και τα πυροτεχνήματα που συνοδεύουν την είσοδο του νέου χρόνου.
