Στο Λισβόρι το έτος 1930! Τα προβλήματα με το σχολείο, ο συνεταιρισμός και τα κτήματα από Τούρκους

Αναρτηση της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Μυτιλήνης μας μεταφέρει στο 1930! Στο Λισβόρι. Αναλυτικό άρθρο από εφημερίδα της εποχής  αναφέρει ότι το 1930 το σχολείο του Λισβορίου λειτουργούσε σε ετοιμόρροπα κτίρια με χωμάτινα δάπεδα, ενώ η κοινότητα προετοίμαζε χρηματοδότηση για νέο κτήριο. Επίσης, αναφέρονται ο ελαιουργικός συνεταιρισμός, τα ελαιοτριβεία και τα νομικά προβλήματα ιδιοκτησίας γης.

Αφιέρωμα στα χωριά της περιφέρειας Πολιχνίτου (Βρίσα-Βασιλικά-Λισβόρι-Πολιχνίτος) από την εφημερίδα Ταχυδρόμος τον Φεβρουάριο του 1930 με τίτλο "Η ζωή των χωριών μας".

 Το δημοσίευμα του 1930:

Λισβόρι: Στο Λισβόρι λειτουργεί διτάξιον μικτόν δημοτικόν Σχολείον το οποίον έχει 98 μαθητάς περίπου και διευθύνεται απὸ τού δραστηρίου δασκάλου κ. Εμμανουήλ Γδούτου. Εις αυτό διδάσκει και η απόφοιτος του διδισκαλείου Μυτιλήνης δις Ουρανία Ιατρίδου εκ Μηθύμνης.

Δυστυχώς όμως το Σχολείον τούτο στεγάζεται εις δύο αθλιότατα κτήρια το εν εκ των οποίων είναι σωστή ετοιμόρροπη τρώγλη. Το δάπεδον είναι στρωμένο με χώμα, η δε στέγη απαρτίζεται από παμπάλαια σαρακοφάγωνμένα σανίδια. Τα παράθυρα σχεδόν δεν έχουν τζάμια. Όταν κάνει κρύο, τα δόντια των μικρών μαθητών χτυπούν σαν το σφυρί του σιδερά.

Το άλλο κτίριο στο οποίον στεγάζεται το έτερον ήμισυ του σχολείου είνε ένα παλαιό καφενείο το οποίο επιδιορθώθηκε λιγάκι, μα που δεν το βλέπει ήλιος ποτέ, απ᾿ το πρωί έως το βράδυ, χειμώνα καλοκαίρι.

Τα θρανία των μαθητών είναι εις αξιοθρήνητον κατάστασιν. Παλαιά, ημικατεστραμένα και τελείως ακατάλληλα δια το σκοπόν που προορίζονται.

Η κοινότης παρ' όλη τη φτώχεια του κοινοτικού της ταμείου πρόκειται ν' ανεγείρει νέον σχολικόν κτίριον παρά την είσοδον του χωριού σε μια όμορφη και υγιεινή τοποθεσία. Αι εργασίαι θ' αρχίσουν ευθύς ως εκποιηθεί ένα ιδιόκτητο κτήμα των σχολείων αξίας 100 χιλιάδων περίπου δραχμών.

Προς τον σκοπόν τούτον πρόκειται επίσης να εκποιηθεί και το παλαιόν αρρεναγωγείον της Κοινότητος. Θα επιβληθεί δε και ερανική φορολογία εις τους κατοίκους εν τω μέτρω των δυνάμεων ενός εκάστου εξ αυτών.

Το οικόπεδον επί του οποίου θα ανεγερθεί το σχολείον τούτο θα αγοράσθει δαπάναις της Καινότητος. Πρέπει δε να ομολογηθεί ότι το Κοινοτικό Συμβούλιο του χωριού που διευθύνεται από ένα τόσο φιλοπρόοδο και ενεργητικό Πρόεδρο όπως είναι ο κ. Γαβρ. Χρυσούλης κάνει ότι μπορεί για να επισπεύσει την ανέγερσι του νέου διδακτηρίου.

Στο Λισβόρι λειτουργεί από του 1928 και ελαιουργικός πιστωτικός Συνεταιρισμός ο οποίος αριθμεί περί τα 50 μέλη και εργάζεται ευδοκίμως υπό την διεύθυνσιν του ακαταπονήτου και ενεργητικού Προέδρου αυτού κ. Γεωργ. Καρδάτου ο οποίος ήτο μέχρι τελευταίως και Πρόεδρος του Αγροτικού Συμβουλίου του χωρίου.

Πρόεδρος της Κοινότητος είναι όπως είπαμε και παραπάνω, ο κ. Γαβριήλ Χρυσουλής, μέλη δε του Κοινοτικού Συμβουλίου είναι οι κ. Παράσχος Παπακων/τίνου αντιπρόεδρο, Απ. Γαβριήλ, Κυριάκος Δαλβαγιάννης και Παναγιώτης Παπαπαύλου. Γραμματεύς της Κοινότητος είνε ο κ. Ευστράτιος Αξιωτέλλης, του Αγροτικού Συμβουλίου δε ο κ. Αριστείδης Πολυχρόνης.

Στο Λισβόρι υπάρχουν δύο ατμοκίνητα ελαιοτριβεία το ένα των αδελφών Παναγ. Τουπαντή με ένα πιεστήριο και το άλλο με δύο πιεστήρια, το οποίον κατά το ήμισυ ανήκει εις την εκκλησίαν του χωριού και κατά το ήμισυ εις μετόχους ιδιώτας.

Επίσης στο Λισβόρι λειτουργεί και ατμοκίνητον αλευροποιείον του κ. Κωνσταντίνου Πανσελήνου.

Οι κάτοικοι του χωριού αυτού κοντά στα τόσα βάσανα που τραβούν έχουν και το μεγάλο μπελά των ανωμάλων δικαιοπραξιών που μένουν ακόμα ακανόνιστες εις βάρος πολλών φτωχών αγροτών βιοπαλαιστών. Πολλοί χωρικοὶ που είχαν αγοράσει κτήματα από τους τουρκους χωρίς όμως να φροντίσουν να προμηθευθούν και τίτλους ιδιοκτησίας αφ' ενός λόγῳ των τότε ανωμαλιών και αφ' ετέρου λόγῳ των συνηθειών της εποχής εκείνης κινδυνεύουν σήμερα να χάσουν τα κτήματά τους, τα οποία καλλιεργούσαν τόσα χρόνια και επλήρωναν αγόγγιστα επί τόσα έτη φόρο γαιών και γεωργικής παραγωγής, πολλοί δε τα επροίκισαν εις τρίτα πρόσωπα και άλλοι τα επώλησαν."

Η υπόθεσις αυτη των ανωμάλων δικαιοπραξιών πρέπει να λυθεί το ταχύτερον ίνα δυνηθούν οι χωρικοί απερίσπαστοι να επιδοθούν στην καλλιέργεια των κτημάτων των, εφ' όσον είνε δυνατόν βέβαια αυτό ύστερα απ' την αδυσώπητη οικονομική κρίσι που τους δέρνει.

Γ. ΚΟΝΔΥΛΗΣ