Με αφορμή τη λειτουργία στο Αϊβαλί

του Στρατή Μπαλάσκα *

Σαν, λέει ο Ηρόδοτος, οι Πέρσες κατέλαβαν τις Φώκιες της Μικρασίας κι ο πληθυσμός της πολιτείας τρομοκρατημένος έτρεχε στις βάρκες να σωθεί, ένας γέροντας πικραμένος από αυτό που ζούσε, σε μια από δαύτες τις βάρκες έκοψε το σκοινί της πέτρινης άγκυρας, που βούλιαξε… Και γυρνώντας στους πατριώτες του, μονολόγησε: «Σαν ποτέ ετούτη η άγκυρα ξαναγυρίσει στον αφρό, ε τότες κι εμείς θα ξαναγυρίσουμε στις Φώκιες».

Ο πρόσφυγας ετούτος παππούς σίγουρα δεν έζησε να δει το πόσες φορές η πέτρινη άγκυρα του σκάφους του ανεβοκατέβηκε από τον πάτο της θάλασσας στον αφρό. Το πόσες φορές οι Φώκιες γεμίσαν κι αδειάσαν από Ρωμιούς ετούτα τα δυόμισι χιλιάδες χρόνια από τότε…

Πλην όμως, το ομηρικό ήμαρ… επέστη. Οι Ρωμιοί γυρίσαν, και μια και δυο κι ένας Θεός ξέρει πόσες φορές από τότες, στις πατρογονικές τους εστίες. Έτσι είναι το Ρωμαίικο. Μια πάνω, μια κάτω, σαν πέτρινη άγκυρα που νικά τους νόμους της φυσικής και ανεβαίνει στην επιφάνεια του νερού.

Και τώρα, με αφορμή τη λειτουργία της περασμένης Κυριακής στο μικρασιατικό Αϊβαλί, να οι φωνές, οι ίδιες ετούτες φωνές που χρόνια τώρα ακούγονται. Ξεχάστε, αλλάξτε, χωρέστε επιτέλους το μεγάλο ποδάρι σας στο μικρό παπούτσι μιας ελλαδίτικης κατάστασης, της μόνης που μπορεί να διαχειρισθεί τη μιζέρια σας…

Κι εσύ τα ακούς όλα αυτά κι αναρωτιέσαι. Ποια μιζέρια; Πότε συμβιβάστηκε το γένος των Ρωμιών με τη μιζέρια;

Σε μια αίθουσα, το λοιπόν, ξενοδοχείου την περασμένη Κυριακή ενθρονίσθηκε ο από έτους ομόφωνα εκλεγείς και χειροτονηθείς νέος Μητροπολίτης Κυδωνιών, ο και Υπέρτιμος και Έξαρχος Πάσης Αιολίδος κ. Αθηναγόρας. Μα είναι, λένε, κάποιες φωνές, ο Μυτιλήνης Πάσης Αιολίδος. Οι φωνές το λένε.

Ούτε στην ενθρόνιση του Μητροπολίτη Μυτιλήνης η φήμη του έλεγε κάτι τέτοιο, ούτε τα Δίπτυχα του Οικουμενικού Πατριαρχείου τον αναφέρουν ως τέτοιο.

Αντίθετα, τον λένε Πάσης Λέσβου. Πάντα έτσι τον έλεγαν… Ακόμα κι όταν υποδεχόταν τον Οικουμενικό Πατριάρχη στο Αϊβαλί και λειτουργούσε μαζί του στην εκκλησιά του Ταξιάρχη. Ας μην ανακαλύπτουμε προβλήματα 15 χρόνια μετά.

Αλλά κι ας μην ανακαλύπτουμε πως υπάρχουν «εμπερίστατες Μητροπόλεις». Μητροπόλεις δηλαδή σε περιπέτεια, σε ειδικές δηλαδή συνθήκες ευρισκόμενες.

Με Αρχιερείς Επισκόπους και Μητροπολίτες που υπηρετούν την Ορθοδοξία από την άλλη άκρη της Γης σε σχέση με τον τίτλο τους. Κι αν οι Επίσκοποι και οι Μητροπολίτες των εν ενεργεία χαρακτηριζομένων Μητροπόλεων της μικρασιατικής γης αμείβονται από την παγκόσμια ορθοδοξία, τι πρέπει να πει κανείς για Επισκόπους και Μητροπολίτες πάλαι ποτέ διαλαμψάσων Μητροπόλεων και Επισκοπών της Ελλαδίτικης Εκκλησίας που αμείβονται από τον κρατικό κορβανά, δηλαδή από τους φόρους μας;

Ο των Θερμοπυλών, δηλαδή, ή ακόμα και ο πάλαι ποτέ Αυλώνος, που ξεχειμώνιαζε και ενίοτε και ξεκαλοκαίριαζε στη Μητρόπολη Μυτιλήνης, πού ακριβώς υπηρετούσε; Και τώρα μας πείραξε ο Μητροπολίτης της Μητρόπολης Κυδωνιών, που αποτελεί 91 χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή Μητρόπολη εν ενεργεία;

Το θέμα όμως δεν είναι μόνο ζήτημα τίτλων. Είναι πολύ βαθύτερο…
Είναι ετούτο το μήνυμα που εξέπεμψαν 1.141 πολίτες από τη Λέσβο και την άλλη Ελλάδα, που από την Παρασκευή ως την Κυριακή ταξιδέψαν στο Αϊβαλί.

Κι ας γκρίνιαξαν και κάποιοι επειδή δεν τα βρήκαν όλα καταπώς θέλαν. Είναι τα 1.141 χέρια που κάναν το σταυρό τους στην αίθουσα του ξενοδοχείου ή από όπου αλλού πέρασαν… Από τη ρημαγμένη εκκλησιά της Αγία Τριάδας, τον Άι-Γιώργη, τον Άι-Γιάννη και την Κάτω Παναγιά που γίναν τζαμιά, από το ανασκαμμένο Αγίασμα της Παναγιάς της Φανερωμένης, από τον Ταξιάρχη που ‘γινε Μουσείο και επίσημα, είπε το τουρκικό κράτος, δε δίνεται για θρησκευτικές τελετές. Ετούτα τα 1.141 χέρια που είπαν «όχι» στη μοίρα της ιστορίας, που είπαν πως ελπίζουν, πως μπορούν, πως θα τα καταφέρουν…

Ετούτες οι 1.141 ψυχές που ταξιδέψαν στο Αϊβαλί για να ζήσουν το όνειρο της ενθρόνισης του Μητροπολίτη Κυδωνιών, ετούτες είναι το θέμα.

Ο υπογράφων προσεγγίζει συναισθηματικά και όχι θεολογικά (και πώς θα μπορούσε άλλωστε;) ετούτο το ζήτημα που προέκυψε τις τελευταίες μέρες.
Και λέει πως στην περίπτωση του Αϊβαλιού και της θείας λειτουργίας στην αίθουσα, ισχύει το Ευαγγελικό και μάλιστα το ειπωθέν διά στόματος του ίδιου του φτωχού μαραγκού τής Ναζαρέτ: «Πνεύμα ο Θεός, και τους προσκυνούντας αυτόν εν πνεύματι τη αληθεία δει προσκυνείν». Αλλά κι η κουβέντα του Πρωτομάρτυρα Στέφανου: «Ουχ ο ύψιστος εν χειροποιείτοις ναοίς κατοικεί». Στο Αϊβαλί πολλοί ετούτες τις κουβέντες τις νιώσαν. Και την αληθινά αναστάσιμη λειτουργία στο Μητροπολιτικό Ναό της Μητρόπολης των Κυδωνιών την ένιωσαν στα αϊβαλιώτικα σοκάκια, στα ντουβάρια τα ρημαγμένα και τις κλειστές πόρτες, στους χιλιοπατημένους ντουσιμέδες, στις ψυχές που τους συνοδεύαν…

Και καταπώς λέει ο τραγουδοποιός, «όποιος δεν καταλαβαίνει, δεν ξέρει πού πατά και πού πηγαίνει…». Ας μείνει κι ας χαίρεται την πρόσκαιρη χωρίς καμμία αξία εξουσία. Αλλά 1.141 ανθρώπους να τους συνεγείρει, δεν μπορεί, πόσο μάλλον για μιαν υπόθεση που θεωρεί χαμένη από χέρι…

* εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ