Ο καμένος ελαιώνας
Χρόνος ανάγνωσης :
2'Συντάκτης:
Αριστείδης Καλάργαλης *
Περπατώ στην άκρη του δρόμου, κάτω απ’ τις καμένες πλαγιές, όπου μέχρι πριν από λίγες μέρες φύτρωναν ελιές, πεύκα, σκίνα, πουρνάρια και κουμαριές. Ηταν καλλιεργήσιμος ελαιώνας και πευκοδάσος στη δυτική πλευρά του Κόλπου της Γέρας στη Λέσβο, του Κόλπου των Ελαιώνων καταπώς τον κατέγραφαν οι παλιοί περιηγητές κι οι πορτολάνοι. Βουνά ολόκληρα καλύπτουν οι ελαιώνες σε τούτη την περιοχή του νησιού. Πώς φύτεψαν τόσες ελιές και πώς τις μαζεύουν, αναρωτιούνται οι επισκέπτες.
Τις ελιές αυτές τις ανάστησαν οι παππούδες μας, με δούλεψη, πολύ κόπο και ιδρώτα. Απ’ τις αυγές, που χάραζε η μέρα, ώσπου να χαθεί ο ήλιος, ήταν μέσα στα χτήματα. Τότες ήταν χέρσος τόπος, χώμα, πέτρες κι άγριοι θάμνοι. Ξεχέρσωσαν το μερίδιο που τους έτυχε ή ήταν κάποιου αγά στα χρόνια της τουρκοκρατίας. Με τις πέτρες έφτιαξαν ξεροτρόχαλες πεζούλες, συγκέντρωσαν το χώμα, έφεραν και το πλούτισαν με κοπριά ζώων.
Μέρεψαν τις αγριελιές μπολιάζοντάς τες με βρώσιμες ποικιλίες· αδραμυτιανή, κολοβή και λαδολιά. Με τα λαγήνια έφεραν νερό από κοντινές πηγές, νερομάνες, για να τις ποτίσουν τα πρώτα χρόνια, μέχρι να ρίξουν ρίζες βαθιές ώστε να μην έχουν ανάγκη τη φροντίδα του ανθρώπου.
Αυτές οι ελιές και το λάδι τους έδωσαν στους κατοίκους της περιοχής την οικονομική δυνατότητα να αναπτυχθούν. Οι εργάτες κι οι μεροκαματιάρηδες να επιζήσουν, να στήσουν τις οικογένειες και τα σπιτικά τους· οι καλοστεκούμενοι να αβγατίσουν τις σοδειές και τα πλούτια τους. Εδώ στα χωριά της Γέρας έρχονταν άνθρωποι απ’ τα άλλα μέρη του νησιού να δουλέψουν στο μάζεμα της ελιάς, τότε που ο καρπός μαζευόταν μέχρι τον Ιούνη.
«Πάμε στα λαδοχώρια για μεροκάματο», έλεγαν. «Ηρθαν ραβδιστάδες και μαζώχτρες απ’ τα μέσα χωριά», ενημέρωναν τους μικροϊδιοκτήτες χτημάτων οι εργοστασιάρχες.
Ευτυχώς πρόφτασαν τη φωτιά, ακούς και τρομάζεις, αναλογιζόμενος το μέγεθος της καταστροφής σε άλλη περίπτωση. Για εμπρησμό λένε οι πρώτες πληροφορίες. Πώς πάει το χέρι του ανθρώπου και βάζει φωτιές στα δάση;
«Αυτούς που καίνε τα δάση να τους τιμωρούν, με τιμωρίαν διά βίου πλέον αποδοτικήν. Χειμώνα – καλοκαίρι να τους βάζουν, ως καταδίκους, ν’ ανασταίνουν δέντρα.
»Να τα φυτεύουν, να τα ποτίζουν, να τα λιπαίνουν, να τα κλαδεύουν, να κοιμούνται από κάτω τους χειμώνα – καλοκαίρι, να κάνουν απ’ το ξύλο τους κούνιες για τα μωρά και νεκροσέντουκα για τους πεθαμένους. Να μην ξεύρουν τίποτα απ’ τον άλλον κόσμο, να είναι ζωντανοί – θαμμένοι μες στο δάσος», γράφει ο Ηλίας Βενέζης για ανάλογη περίπτωση.
* συγγραφέας, διδάκτωρ Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας
από την Εφημερίδα των Συντακτών
