Η Σαρακοστή
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη νηστεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Διαρκεί 48 ημέρες και αποφεύγεται το κρέας, τα κρεατοσκευάσματα, τα ψάρια, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά. Ένα μεγάλο ποσοστό Ελλήνων κάνει νηστεία, ως μέσο θρησκευτικής ευλάβειας, ως μέσο ενός εσωτερικού «λυτρωτικού» καλέσματος, ακόμα και ως μέσο «αποτοξίνωσης» από το κρέας.
Έρευνες δείχνουν…..
Υπάρχει πλήθος μελετών που δείχνουν τα οφέλη της αποφυγής ζωικών προϊόντων από τη διατροφή του γενικού πληθυσμού. Για παράδειγμα στην Ελλάδα, σε μελέτη που έγινε υπό το τμήμα Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής του Πανεπιστημίου Κρήτης, φάνηκε ότι όσοι κάνουν αυστηρά τις νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας (περίπου οι μισές του χρόνου), παρουσιάζουν χαμηλότερα ποσοστά σε χοληστερίνη (κατά 20%), δεν επηρεάζεται η ανάπτυξη των παιδιών εφόσον καλύπτουν τις ενεργειακές απαιτήσεις, έχουν χαμηλότερο βάρος (είτε οι ενήλικοι, είτε τα παιδιά). Εύλογα προκύπτουν αυτά τα αποτελέσματα, αν αναλογιστούμε ότι με τη νηστεία επιτυγχάνεται η απουσία κορεσμένων λιπαρών οξέων (κόκκινο κρέας, ζωικά προϊόντα κλπ), ενώ ταυτόχρονα υπάρχει υπερεπάρκεια σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (ελαιόλαδο, ελιές).
Τι επιτυγχάνουμε με την νηστεία;
- Απώλεια βάρους
Οι τροφές ζωικής προέλευσης (ειδικά τα γαλακτοκομικά) απουσιάζουν, με αποτέλεσμα να μειώνεται δραστικά η ημερήσια θερμιδική πρόσληψη, ενώ τα φρούτα και τα λαχανικά, που μπορούν να καταναλώνονται άφθονα, προσφέρουν πολύτιμα θρεπτικά συστατικά και φυτικές ίνες που δημιουργούν αίσθημα κορεσμού. Προσοχή όμως, μη περάσουμε στο άλλο άκρο. Η υπερκατανάλωση τροφών όπως το ψωμί, τα ζυμαρικά, το ρύζι και η ξηροί καρποί μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση του βάρους. Επίσης, πολύ βασική είναι και η ποσότητα του ελαιόλαδου που χρησιμοποιούμε. Αν τα φαγητά που τρώμε είναι βουτηγμένα στο λάδι (λαδερά, όσπρια) ή τηγανισμένα, μάλλον αντί να χάσουμε κιλά, θα «τα χάσουμε» κοιτώντας τη ζυγαριά... - Αποτοξίνωση και καλή υγεία
Η μείωση του λίπους και ειδικά του κορεσμένου, που προέρχεται από τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα κρέατα, μας αποτοξινώνει, γιατί συμβάλλει σημαντικά στη μείωση των επιπέδων της χοληστερόλης και της λιποπρωτεΐνης χαμηλής πυκνότητας (LDL), γνωστής και ως «κακή χοληστερόλη». Και τι γίνεται με το σίδηρο που χάνουμε με την αποχή από το κρέας; Ο σίδηρος που υπάρχει στο φυτικό βασίλειο απορροφάται μόνο σε μικρές ποσότητες από τον ανθρώπινο οργανισμό εξαιτίας ορισμένων συστατικών που υπάρχουν κυρίως στα όσπρια. Η κατανάλωσή του όμως -όπως και των δημητριακών και των θαλασσινών- σε συνδυασμό με βιταμίνη C, που περιέχεται σε πολλά φρούτα και λαχανικά, (όπως οι πιπεριές, το κουνουπίδι, τα εσπεριδοειδή) συντελούν στην επαρκή απορρόφησή του από τον οργανισμό. Για το λόγο αυτό δεν πρέπει να νηστεύουν για μεγάλες περιόδους οι γυναίκες που εγκυμονούν ή θηλάζουν, τα παιδιά, οι έφηβοι και άτομα γενικώς με έλλειψη σιδήρου. - Ένα άλλο, μεγάλο διατροφικό πλεονέκτημα της νηστείας είναι η αυξημένη κατανάλωση φυτικών ινών, που έχουν την ιδιότητα να μειώνουν τα επίπεδα των λιπιδίων και της γλυκόζης στο αίμα. Οι φυτικές ίνες συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος και στη μείωση της δυσκοιλιότητας, ενώ έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλουν θετικά στην πρόληψη του καρκίνου του παχέους εντέρου. Επίσης, η αυξημένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, ακατέργαστων δημητριακών και ελαιόλαδου είναι ένας καλός τρόπος εφοδιασμού του οργανισμού με στοιχεία όπως η β-καροτίνη, τα φλαβονοειδή και οι βιταμίνες, γνωστά για την αντιοξειδωτική τους δράση και την τόνωση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Τα τρόφιμα που επικρατούν στην νηστεία
Λαχανικά: κλασσική πηγή φυτικών ινών, βιταμινών, ιχνοστοιχείων και αντιοξειδωτικών.
Θαλασσινά: άριστη πηγή πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας, καλή πηγή ω-3 λιπαρών οξέων, ενώ είναι πολύ χαμηλά σε κορεσμένο λίπος και σε θερμίδες.
Όσπρια: πλούσια σε θρεπτικά συστατικά (πχ πρωτεΐνες), άριστη πηγή φυτικών ινών. Σε συνδυασμό με δημητριακά/ αμυλώδη, μπορεί η βιολογική αξία της πρωτεΐνης να βελτιωθεί.
Ξηροί καρποί: περιέχουν καλά λιπαρά (μονοακόρεστα, πολυακόρεστα), είναι πλούσιοι σε βιταμίνες Ε, αργινίνη, φυλικό οξύ, φυτικές στερόλες. Ο συνδυασμός των αντιοξειδωτικών που περιέχουν τους προσδίδει αντιφλεγμονώδη δράση. Προσοχή στην ποσότητα. Επίσης, καλό είναι να προτιμάτε τους ανάλατους και ωμούς ξηρούς καρπούς.
Ελιές: άριστη πηγή μονοακόρεστων, βιταμίνης Ε, καλή πηγή καροτενοειδών, καλίου. Δεν έχουν λίγες θερμίδες, μπορείτε να αντικαταστήσετε 1 κγ ελαιόλαδο με 3 μεγάλες ή 5 μικρές ελιές, ενώ πρέπει να προσέχετε την αλμυρότητά τους αν πάσχετε από υπέρταση.
Σουσάμι, ταχίνι, χαλβάς: πολύ καλή πηγή πολυακόρεστων λιπαρών, πλούσια σε βιταμίνη Ε, σίδηρο, ασβέστιο, μαγνήσιο και ψευδάργυρο. Το ταχίνι είναι πολύ καλή πηγή πρωτεϊνών (1 κουταλιά σούπας ταχίνι περιέχει περίπου 3γρ πρωτεΐνης).
Ταραμάς: είναι από αυγά κυπρίνου, κέφαλου ή μπακαλιάρου, είναι καλή πηγή βιταμινών Α και D, μαγνησίου, ψευδαργύρου. Προσοχή είναι πλούσιος σε αλάτι και θερμίδες (1 κουταλιά σούπας περιέχει 105 θερμίδες).
Σόγια: υποκαθιστά το κρέας γιατί είναι πλούσια σε πρωτεΐνη, ενώ περιέχει και λιπαρά οξέα. Είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και καλή πηγή βιταμινών και μετάλλων.
Συνοψίζοντας, αντιλαμβάνεται κανείς ότι ακόμα και σε περιόδους νηστείας, είναι δυνατόν μέσα από σωστή επιλογή και συνδυασμό τροφίμων να επιτευχθεί η κάλυψη των αναγκών του οργανισμού σε θρεπτικά συστατικά αλλά και να επωφεληθούμε μέσω της αποτοξίνωση από τρόφιμα που κατακλύζουν τη διατροφή μας καθημερινά σε βαθμό που επιβαρύνουν την υγεία μας.
* Η Ευστρατία Κουνιαρέλλη είναι Διατροφολόγος - Διαιτολόγος και έχει εξειδίκευση στις Διατροφικές Διαταραχές. Εργάζεται στο δικό της Γραφείο στην οδό Κουντουριώτου 17 & Αλκαίου 1, Μυτιλήνη. Τηλέφωνα επικοινωνίας: 22510 28512 και 6936447893
Η Ευστρατία Κουνιαρέλλη αρθρογραφεί κάθε δεύτερη Τετάρτη στο Lesvosnews.net
