Έλα και εσύ στην Ερμού Μυτιλήνης και πούλα ότι θες...

Μαρία Χατζηγεωργίου / εφήμεριδα ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ

Αν και έχουν βεβαιωθεί αρκετές παραβάσεις και έχουν επιβληθεί βαριά πρόστιμα που αγγίζουν και τα 1000 ευρώ, εντούτοις οι έχοντες άδεια παραγωγού πωλητή δεν εφαρμόζουν την απαραίτητη προϋπόθεση της διαρκούς κίνησης, αλλά παραμένουν στάσιμοι σε συγκεκριμένα «πόστα» πώλησης, χωρίς, μάλιστα, να διαθέτουν άδεια κατάληψης πεζοδρομίου από το Δήμο Λέσβου.

Μικρά και μεγάλα κασόνια με φρούτα εποχής και λαχανικά, βότανα πάσης φύσεως, μπουκάλια με λάδι, σαλιγκάρια, ακόμη και ξυλαράκια για προσάναμμα ή αγριολούλουδα κι όλα αυτά απλωμένα πρόχειρα είτε στο πεζούλι των Κεντρικών Λυκείων, είτε στην είσοδο της αγοράς, είτε έξω από τις εκκλησίες της πόλης μας. Κοντά στην πραμάτεια τους, οι παραγωγοί έμποροι, ρίχνουν κλεφτές ματιές στο δρόμο, μήπως πέσουν πάνω σε κανένα κλιμάκιο ελέγχου και χαμογελούν στους περαστικούς, οι οποίοι άλλοτε προσπερνούν βιαστικά χωρίς να δώσουν σημασία και άλλοτε, όταν εντοπίσουν με την άκρη του ματιού τους κάτι ενδιαφέρον στα προϊόντα, σταματούν, κοιτούν και ενίοτε αγοράζουν.

Η εικόνα αυτή, αποτελεί μία σύγχρονη πραγματικότητα για τη Μυτιλήνη. Μια πραγματικότητα όμως, που δεν είναι καινούργια. Ανέκαθεν οι μικροπαραγωγοί πουλούσαν στο δρόμο τα εμπορεύματά τους. Πριν μερικά χρόνια, όμως, ήταν λίγοι, μετρημένοι στα δάχτυλα των χεριών. Το τελευταίο διάστημα, ο αριθμός τους έχει αυξηθεί σημαντικά. Φέτος, όμως, θα έλεγε κανείς ότι παρατηρείται έκρηξη σε αυτού του είδους την ενασχόληση. Καθημερινά συναντάμε νέα πρόσωπα, γυναίκες, ηλικιωμένους, αλλοδαπούς, ακόμη και ανθρώπους μικρότερης ηλικίας.
Η αιτία φυσικά που οδήγησε όλους αυτούς τους ανθρώπους στη συγκεκριμένη επαγγελματική επιλογή, δεν είναι άλλη από την οικονομική κρίση και την ανεργία. Δεκάδες συμπολίτες μας που είτε έμειναν άνεργοι, είτε το οικογενειακό τους εισόδημα έχει περικοπεί, στρέφονται προς τα προϊόντα της γης. Αξιοποιούν τα χωράφια και τα κτήματά τους, μαζεύουν φρούτα, φυτεύουν λαχανικά εποχής, μαζεύουν βότανα και γενικά ό,τι μπορεί να παράξει η γη. Όλα αυτά βγαίνουν προς πώληση την επόμενη μέρα, μέσα στα καλάθια και τα κασόνια.

Τα τελευταία δύο τρία χρόνια, παρατηρείται εμπλουτισμός της πραμάτειας του παραγωγού εμπόρου, με προϊόντα που άλλοτε δεν ήταν ιδιαίτερα συνηθισμένο να πωλούνται στους δρόμους, ενώ την ίδια ώρα υπάρχει υπερπληθώρα στα λεγόμενα φρούτα εποχής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα σύκα, που φέτος ξεκίνησαν να πωλούνται από πολύ νωρίς και κυριολεκτικά κατέκλυσαν τους αυτοσχέδιους πάγκους. Καθώς φεύγουν τα σύκα, τη θέση τους παίρνουν τα κάστανα από τον καστανιώνα της Αγιάσου. Χαρακτηριστικό το γεγονός ότι η συλλογή του κάστανου ξεκίνησε από πολύ νωρίς, ενώ την ίδια ώρα εντείνονται και τα φαινόμενα των κλοπών. Δεν είναι λίγα τα περιστατικά ατόμων που μπαίνουν στον καστανιώνα και μέσα σε λίγη ώρα μαζεύουν αρκετά κιλά κάστανα, που πωλούνται την επομένη στους περαστικούς. Έτσι βγαίνει ένα μεροκάματο που μπορεί να φτάσει και τα 20-25 ευρώ σε λίγες ώρες.

ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΜΙΣΕΣ ΤΟ ΄12 ΚΑΙ ΄13
Ο «ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ» απευθυνόμενος στη Διεύθυνση Εμπορίου, η οποία είναι αρμόδια για την έκδοση των αδειών παραγωγού, ενημερώθηκε για τον αριθμό των ατόμων που δραστηριοποιούνται νόμιμα ως παραγωγοί - πωλητές έχοντας στα χέρια τους τις σχετικές άδειες. Όπως αναφέρει ο Προϊστάμενος της Υπηρεσίας Π. Κουτλής, μέσα στο 2013 υπάρχει ιδιαίτερα αυξημένο ενδιαφέρον για την έκδοση νέων αδειών, δεδομένου ότι και η διαδικασία είναι σχετικά απλή. Αυτό που χρειάζεται, είναι ο ενδιαφερόμενος να προσκομίσει μία βεβαίωση της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης ότι έχει στην ιδιοκτησία του κάποιο αγροτεμάχιο που μπορεί να καλλιεργήσει ή βεβαίωση του ΟΓΑ ότι είναι αγρότης ασφαλισμένος στον Οργανισμό.
Υπογραμμίζει, όμως, πως όλες αυτές οι άδειες δίνονται με την προϋπόθεση ότι ο παραγωγός πωλητής κινείται με κάποιο όχημα και δεν παραμένει σταθερός σε ένα σημείο. Για παράδειγμα, κινείται με το αγροτικό του αυτοκίνητο διαλαλώντας την πραμάτεια του, ή με κάποιο μηχανάκι ή τρίκυκλο ακόμη και με καρότσι, οτιδήποτε, αρκεί να μην μένει στάσιμος σε κάποιο σημείο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Τμήματος Εμπορίου, αυτή τη στιγμή συνολικά στη Λέσβο υπάρχουν 172 άδειες παραγωγού. Από αυτές, οι 110 είναι άδειες για πώληση νωπών φρούτων και λαχανικών και οι 62 για πώληση νωπών αλιευμάτων. Από τις 172 άδειες, οι 55 εκδόθηκαν από την 1 Ιανουαρίου του 2013 μέχρι σήμερα. Αντίστοιχα μέσα στο 2012, εκδόθηκαν συνολικά 39 νέες άδειες.

ΜΟΝΟ ΜΕ ΑΔΕΙΑ ΚΑΤΑΛΗΨΗΣ ΠΕΖΟΔΡΟΜΙΟΥ
Σε ότι αφορά τους παραγωγούς πωλητές των πεζοδρομίων, τα στελέχη του Τμήματος Εμπορίου ήταν απόλυτα. Δεν επιτρέπεται σε καμία περίπτωση, οι άνθρωποι που κατέχουν άδεια παραγωγού να παραμένουν σταθεροί, εκτός κι αν διαθέτουν άδεια κατάληψης πεζοδρομίου από το Δήμο Λέσβου, πράγμα το οποίο θεωρείται μάλλον απίθανο, επομένως οι άνθρωποι αυτοί στην ουσία είναι παράνομοι.

ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ ΕΜΠΟΡΟΙ
Από την άλλη πλευρά, εκτός από τις περιπτώσεις των απλών παραγωγών, υπάρχουν και οι περιπτώσεις παραγωγών, που στην ουσία είναι έμποροι. Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα εκείνων που υποτίθεται πως είναι παραγωγοί και πωλούν σταφύλια Κορινθίας ή ροδάκινα Ημαθίας. Σε αυτή την περίπτωση, φυσικά, δεν πρόκειται για μικρούς παραγωγούς που πωλούν απλά λίγα κιλά ντομάτες ή βότανα από το κτήμα τους, αλλά στην ουσία για κανονικούς εμπόρους.
Ένα άλλο ερώτημα που δημιουργείται είναι κατά πόσο όλοι οι παραγωγοί μικροέμποροι διαθέτουν άδεια παραγωγού. Όπως εκτιμούν τα στελέχη του Τμήματος Εμπορίου, αρκετοί από αυτούς, ίσως οι περισσότεροι, διαθέτουν τέτοια άδεια, κάποιοι άλλοι, όμως, είναι εντελώς παράνομοι. Όπως και να έχει το ζήτημα, ακόμη και αυτοί που διαθέτουν άδειες, δεν επιτρέπεται να παραμένουν στάσιμοι στα πεζοδρόμια.

ΕΛΕΓΧΟΙ
Γίνονται έλεγχοι και αν ναι, από ποιον; Μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού, οι έλεγχοι γινόταν από τη δημοτική αστυνομία σε πρώτη φάση και από το Κλιμάκιο Ελέγχου Λαϊκών Αγορών και Υπαίθριου Εμπορίου, γνωστό και ως ΚΕΛΑΥΕ. Σύμφωνα με πληροφορίες, αυτή τη στιγμή ελέγχους πραγματοποιεί συνήθως το ΚΕΛΑΥΕ και πιο σπάνια η αστυνομία. Έχουν βεβαιωθεί αρκετές παραβάσεις και βαριά πρόστιμα, που μπορεί να αγγίξουν και τα 1.000 ευρώ σε περίπτωση που κάποιος παραγωγός δεν έχει σχετική άδεια.
Ωστόσο, φαίνεται πως οι έλεγχοι δεν αποθαρρύνουν τους πωλητές, που αν και γνωρίζουν πως είναι παράνομοι, ωστόσο το ρισκάρουν, έχοντας γνώση των συνεπειών, αφού αυτό που τους ενδιαφέρει περισσότερο είναι να βγάλουν ένα μεροκάματο, μικρό ή μεγάλο. Άλλωστε, οι περισσότεροι από αυτούς είναι εξασκημένοι καλά και μόλις πέσει «σύρμα» στην πιάτσα ότι υπάρχει έλεγχος, μαζεύουν άρον άρον την πραμάτεια τους και εξαφανίζονται. Κάποιοι άλλοι δε, αφήνουν τα πράγματά τους εκτεθειμένα και οι ίδιοι κάθονται σε παγκάκι που βρίσκεται σε μικρή απόσταση και ελέγχουν την κατάσταση διακριτικά και χωρίς να δίνουν στόχο στους αστυνομικούς ή τα κλιμάκια.
Σε περίπτωση, βέβαια, που πιαστούν στα πράσα, τότε χρησιμοποιούνται συνήθως δικαιολογίες του τύπου «τώρα μόλις σταμάτησα για να πουλήσω και φεύγω», άλλωστε ο νόμος επιτρέπει στον κινούμενο παραγωγό πωλητή να σταματά για λίγα λεπτά σε κάποια σημεία όσο διαρκούν οι συναλλαγές του.
Η πραγματικότητα, ωστόσο, παραμένει. Είτε νόμιμοι, είτε παράνομοι, είναι άνθρωποι που πασχίζουν για το μεροκάματο κάτω από τις δύσκολες συνθήκες της σημερινής σκληρής πραγματικότητας. Από την άλλη, όμως, θα πρέπει να τηρηθεί η νομιμότητα και να μπει τάξη στην άναρχη εικόνα που επικρατεί.
Θα μπορούσε να βρεθεί η χρυσή τομή στο πρόβλημα, έτσι ώστε ούτε η είσοδος της Ερμού να θυμίζει «Γιουσουρούμ», ούτε και εκείνοι να χάσουν το μεροκάματο, που τους αποδίδει αυτή η ενασχόληση.