Στα ζητήματα των αναδιαρθρώσεων στον τομέα της ενέργειας σε ευρωπαϊκό και ελληνικό επίπεδο, με έμφαση στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, καθώς και την άποψη των κομμουνιστών για τη χάραξη και υλοποίηση μιας ενεργειακής πολιτικής στον αντίποδα της στρατηγικής συγκυβέρνησης - ΕΕ αναφέρθηκε, η εισήγηση του Μάκη Παπαδόπουλου μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ, στη συγκέντρωση της ΝΕ Λέσβου που έγινε στην κατάμεστη αίθουσα του θεάτρου του Φιλοτεχνικού Ομίλου Μυτιλήνης (ΦΟΜ).
Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των παραβρισκόμενων φάνηκε από το πλήθος των ερωτήσεων και τοποθετήσεων που κατέθεσαν στο προεδρείο.
Αποσπάσματα από την ομιλία του μέλους της ΚΕ αναφέρουμε παρακάτω.
Προσφορά στους μονοπωλιακούς ομίλους
Την προηγούμενη περίοδο, όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις στήριξαν την είσοδο των μονοπωλιακών ομίλων στην «απελευθερωμένη» αγορά και την διασφάλιση σίγουρης και υψηλής κερδοφορίας των επενδύσεων τους στις ΑΠΕ.
Η κρατική στήριξη ήταν και είναι πολύμορφη. Ενδεικτικά αναφέρουμε:
α. Το περιβόητο Σύστημα Εγγυημένων Τιμών που περιλαμβάνει πολύ ψηλές εγγυημένες τιμές για τους ιδιώτες επενδυτές στην πράσινη ενέργεια. Μέσα στο 2010 και ενώ είχε εκδηλωθεί η κρίση στην Ελλάδα ψηφίσθηκε ο ν. 3851 που αύξησε τις εγγυημένες τιμές σε 88 ευρώ ανά Μwh για την αιολική ενέργεια και σε 285 ευρώ για την ηλιακή ενέργεια, ενώ το 2009 η μέση τιμή χονδρικής πώλησης στην Ελλάδα ήταν 60 ευρώ ανά Μwh.
β. τις παχυλές κρατικές επιδοτήσεις μέσω των αναπτυξιακών νόμων, του επιχειρηματικού προγράμματος ανταγωνιστικότητας του ΕΣΠΑ.
γ. τις νομοθετικές ρυθμίσεις κατεδάφισης των εργασιακών, ασφαλιστικών δικαιωμάτων και των πραγματικών μισθών πριν και μετά την ψήφιση των μνημονίων.
δ. τις απανωτές νομοθετικές ρυθμίσεις κατάργησης όρων προστασίας του περιβάλλοντος, της γης ψηλής παραγωγικότητας, των δασικών και κυρίως των αναδασωτέων εκτάσεων ώστε να διευκολυνθούν οι μεγάλες πράσινες επενδύσεις. Πρόκειται για προσαρμογές της ελληνικής νομοθεσίας με βάση τις κοινοτικές οδηγίες που χαρακτηρίζουν την προώθηση των ΑΠΕ ως «περιβαλλοντική και ενεργειακή προτεραιότητα» καθώς για τις γενικότερες ρυθμίσεις για την επιτάχυνση των μεγάλων ιδιωτικών επενδύσεων όπως οι νόμοι Fast track και η δράση του Οργανισμού «Επενδύστε στην Ελλάδα». Με βάση αυτό το νομοθετικό πλαίσιο το Συμβούλιο της Επικρατείας επιτρέπει πλέον την εγκατάσταση σταθμών ΑΠΕ σε αναδασωτέες περιοχές. Αρκεί επομένως μια μεγάλη πυρκαγιά όπως η πρόσφατη στη Χίο για να ανοίξει ο δρόμος του αποχαρακτηρισμού της γης που είναι απαραίτητος για την εγκατάσταση των αιολικών πάρκων για να αλλάξει δηλαδή η χρήση γης σε μεγάλες δασικές και καλλιεργήσιμες εκτάσεις.
ε. Τον πλήρη ιδιοκτησιακό διαχωρισμό του δικτύου μεταφοράς και διανομής απ' τον όμιλο ΔΕΗ ΑΕ που προωθείται ώστε να διασφαλισθούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού της ΔΕΗ με τους υπόλοιπους ομίλους που κατακτούν σταδιακά μερίδια της «απελευθερωμένης αγοράς».
Ποιοι ωφελήθηκαν και ωφελούνται απ' την προώθηση της πολιτικής της ΕΕ και της άρχουσας τάξης; Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός αναλυτής για να απαντήσει. Τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους και αποδεικνύουν ότι ωφελήθηκαν μια χούφτα μονοπωλιακοί όμιλοι.
Η προτεινόμενη επένδυση «Αιγαία Ζεύξη» του ομίλου Ρόκα, μέλους του Ισπανικού ομίλου της Iberdrola, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Η επένδυση περιλαμβάνει την ανάπτυξη αιολικών πάρκων συνολικής ισχύος 706 ΜW και τη διασύνδεση τους με το ηπειρωτικό Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλ. Ενέργειας με υποβρύχιο καλώδιο που καταλήγει στην Ακτή Γλυφάδας της Ευβοίας. Ο όμιλος διαφημίζει σαν οφέλη του έργου τα έσοδα των Δήμων που θα αναπτυχθούν τα αιολικά πάρκα, τις 810 νέες θέσεις εργασίας στη φάση της κατασκευής και τις 143 νέες θέσεις στη φάση λειτουργίας του έργου, τη βελτίωση του περιβάλλοντος αφού οι σημερινοί αυτόνομοι σταθμοί παραγωγής θα τεθούν σε ψυχρή εφεδρεία. Διευκρινίζει επίσης και αυτό αξίζει να το προσέξουμε, ότι η ανάπτυξη της συγκεκριμένης διασύνδεσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως υποδομή για περεταίρω διασυνδέσεις των νησιών του Β. Αιγαίου.
Διασφαλίζει η συγκεκριμένη επενδυτική πρόταση τη συνδυασμένη ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών των νησιών του Β. Αιγαίου;
Αν κάτι διασφαλίζει σίγουρα είναι τα υψηλά κέρδη του ομίλου Ιberdrola απ' την παραγωγή 2,2 εκ. ΜW ηλεκτρικής ενέργειας ετησίως. Γενικότερα συμβάλει την επιτάχυνση της «απελευθέρωσης» του τομέα ηλεκτρικής ενέργειας με την επίτευξη του μέγιστου βαθμού διείσδυσης των ιδιωτικών ομίλων ΑΠΕ στη διαδικασία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Σε αυτό το βωμό θα θυσιαστεί η ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών.
Το πολύ μεγάλο αρχικό μέγεθος της προβλεπόμενης επένδυσης θα αυξήσει την ανισόμετρη ανάπτυξη κλάδων της τοπικής οικονομίας, θα επιδράσει αρνητικά στον τουριστικό τομέα και στην κτηνοτροφία. Οι προτεινόμενες εγκαταστάσεις αιολικών πάρκων κοντά σε αρχαιολογικούς χώρους και αξιόλογες ακτές και παραλίες, δικαίως προκαλούν τη διαμαρτυρία των τοπικών Συλλόγων των νησιών. Το υψηλό ποσοστό κάλυψης εδαφών από αιολικές εγκαταστάσεις δεν αφορά μόνο τις ανεμογεννήτριες αλλά και τη διάνοιξη νέων οδών, καθώς και τα έργα διασύνδεσης, την εγκατάσταση υποσταθμών μέσης/υψηλής τάσης και σταθμών μετατροπής εναλλασσόμενου/συνεχούς ρεύματος. Το αρχικό μέγεθος των αιολικών πάρκων μπορεί εύκολα να αυξηθεί στην πορεία, όπως δείχνει και το παράδειγμα της Νότιας Εύβοιας με άδειες επέκτασης των επενδύσεων. Όταν αποσβεστεί η επένδυση θα απομείνουν τα κουφάρια των παλιών ανεμογεννητριών μαζί με όγκους τσιμέντου στην περιοχή.
Το νέο ευνοϊκό νομοθετικό περιβάλλον για αλλαγή χρήσεων γης σε καμένες δασικές εκτάσεις, μπορεί να λειτουργήσει εμπρηστικά σε ολόκληρη την περιοχή.
Οι πόροι που θα δώσει στις τοπικές κοινωνίες ο υποτιθέμενος ευεργέτης όμιλος της Ιberdrola αποτελούν ψίχουλα σε σχέση με τα θεαματικά κέρδη που διασφαλίζει
από την αφαίμαξη της λαϊκής κατανάλωσης και την αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης των εργαζομένων του. Η λαϊκή οικογένεια μέσα από τις απανωτές αυξήσεις των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος, τα πράσινα τέλη ΑΠΕ, την αβάσταχτη φορολογία, διασφαλίζει υποχρεωτικά τα κέρδη των πράσινων ομίλων.
Οι ελάχιστες κακοπληρωμένες θέσεις εργασίας με τις μαύρες εργασιακές σχέσεις για
τη λειτουργία των αιολικών πάρκων δεν αποπληρώνουν τις αρνητικές συνέπειες στην
τοπική οικονομία.
Μια επικίνδυνη πρόταση
Όμως οι κίνδυνοι δεν αφορούν μόνο αυτές τις εύκολα ορατές πλευρές. Αξίζει να εστιάσουμε και σε ορισμένες πλευρές που παραμένουν αθέατες προς το παρόν. Η προτεινόμενη διαδρομή διασύνδεσης με την Εύβοια έχει πολύ μεγάλο κόστος.
Είναι βέβαια φανερό ποιος θα το πληρώσει αν η συγκεκριμένη διαδρομή διασύνδεσης υλοποιηθεί. Μέχρι στιγμής δεν έχει παρουσιαστεί επιστημονική μελέτη που να τεκμηριώνει την υπεροχή της συγκεκριμένης πρότασης διασύνδεσης με κριτήριο τη λαϊκή ευημερία συγκριτικά με άλλες τεχνικές λύσεις (π.χ. αξιοποίηση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας, δημιουργία έξυπνων δικτύων που επιτρέπουν σε μεγάλες ενεργειακές μονάδες να επικοινωνούν μεταξύ τους σε πραγματικό χρόνο) καθώς και συγκριτικά με άλλες διαδρομές (π.χ. σύνδεση Χίου με τις Κυκλάδες).
Ωστόσο, η αναφορά του ομίλου ότι η υποδομή μπορεί τελικά να χρησιμοποιηθεί για περεταίρω διασυνδέσεις επαναφέρει στη μνήμη μας τη γνωστή εναλλακτική φθηνότερη λύση διασύνδεσης των νησιών του Αιγαίου με το ηπειρωτικό ενεργειακό σύστημα της Τουρκίας. Μια επικίνδυνη πρόταση που υπήρχε στα σχέδια του αρμόδιου υπουργείου απ' την εποχή των κυβερνήσεων Καραμανλή και Παπανδρέου.
Είναι πραγματικά απίθανο να επιτρέψει μια ελληνική αστική κυβέρνηση την ενεργειακή εξάρτηση τω νησιών του Αιγαίου από την Τουρκία;
Όποιος βιάζεται να απαντήσει, ας ξανασκεφτεί ότι:
Α) το συμφέρον των εγχώριων ομίλων στην "απελευθερωμένη" αγορά είναι να μεγιστοποιούν το κέρδος τους.
Β) Υπάρχουν αποφάσεις της ΕΕ για πλήρη ενιαιοποίηση της εσωτερικής αγοράς ως το 2014 και βήματα ενοποίησης της αγοράς ηλεκτρισμού στη ΝΑ Ευρώπη, με
τη σύσταση φορέα διαχείρισης των δημοπρασιών ηλεκτρικού ρεύματος για
διασυνδέσεις με έδρα το Μαυροβούνιο.
Γ) Η αστική τάξη δε διστάζει γενικότερα να διαπραγματεύεται κυριαρχικά δικαιώματα με γνώμονα την προώθηση των στρατηγικών συμφερόντων της στην ευρύτερη περιοχή, στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.
Αποκλειστικά Ενιαίος Κρατικός Φορέας Ενέργειας
Το πρόβλημα είναι σε τελευταία ανάλυση κοινωνικό και πολιτικό. Προϋποθέτει σύγκρουση και ρήξη με το καθεστώς ιδιοκτησίας στις πηγές και στις υποδομές παραγωγής και μεταφοράς της Ενέργειας. Απαιτεί ανατροπή στο χαρακτήρα της εξουσίας, ώστε να υπάρξει κεντρικός σχεδιασμός με στόχο τη λαϊκή ευημερία. Μέσα σε αυτό το ιδιοκτησιακό και πολιτικό καθεστώς, όπου οι πρώτες ύλες, τα μέσα παραγωγής, τα δίκτυα μεταφοράς και διανομής του ενεργειακού τομέα θα αποτελούν κρατική κοινωνική ιδιοκτησία, μπορεί να επιτευχθεί η συνδυασμένη ικανοποίηση των αναγκών του λαού. Ο σχεδιασμός και η διαχείριση τους θα ανήκουν σε έναν αποκλειστικά Ενιαίο Κρατικό Φορέα Ενέργειας, μηχανισμό της λαϊκής εξουσίας.
Ο Ενιαίος Κρατικός Φορέας Ενέργειας θα υπηρετεί ένα σύνολο στόχων και κριτηρίων:
α) Τη διασφάλιση της υποδομής για την κάλυψη των αναγκών της κεντρικά σχεδιασμένης βιομηχανίας που στηρίζεται στην κοινωνικοποίηση των βασικών μέσων παραγωγής. Τη σχεδιασμένη ανάπτυξη συγκεκριμένων περιοχών και κλάδων.
β) Την εξασφάλιση επαρκούς και φτηνής λαϊκής κατανάλωσης, η οποία θα ανεβάζει συνολικά το επίπεδο ζωής, θα κατοχυρώνει στην πράξη το ενεργειακό προϊόν ως κοινωνικό αγαθό.
γ) Την ασφάλεια των εργαζομένων του κλάδου αλλά και των οικιστικών ζωνών και γενικότερα την προστασία του περιβάλλοντος.
δ) Τη μείωση του βαθμού ενεργειακής εξάρτησης της χώρας.
Τότε μόνο μπορεί να υλοποιηθεί ο κεντρικός ενεργειακός σχεδιασμός, δηλαδή ο σχεδιασμός ο οποίος προωθεί, προγραμματίζει και συνδυάζει αρμονικά όλους τους στόχους που προαναφέραμε. Σε αυτές τις κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές συνθήκες αποκτά ρόλο ουσιαστικό ο εργατικός και κοινωνικός έλεγχος.
Υπ' αυτή την προϋπόθεση ο κρατικός φορέας ενέργειας, απαλλαγμένος από τους σιδερένιους νόμους του καπιταλιστικού κέρδους, θα μπορεί να επεξεργάζεται την ενεργειακή πολιτική με τρεις άξονες:
- Την αξιοποίηση των πλούσιων εγχώριων πηγών, προσδιορίζοντας τις κατάλληλες χρήσεις - περιοχές - τεχνολογίες, τα μεγέθη, με βάση τα προαναφερθέντα κριτήρια. Η Ελλάδα είναι η δεύτερη λιγνητοπαραγωγός χώρα της ΕΕ, διαθέτει πλούσιο δυναμικό στις ΑΠΕ ενώ πρόσφατες εκτιμήσεις πιθανολογούν ότι η αξία των αποθεμάτων της σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο ξεπερνά το ένα τρισ. ευρώ.
- Τη συστηματική έρευνα για εξεύρεση και εξόρυξη κοιτασμάτων φυσικού
αερίου και πετρελαίου στο Αιγαίο, στο Ιόνιο και στη Ν. Κρήτη. Πρέπει να κινηθούμε στον αντίποδα της πρακτικής των αστικών κυβερνήσεων που αδειοδοτούν έρευνες ενεργειακών κοιτασμάτων χωρίς διεθνείς συμφωνίες κατοχύρωσης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας. Στον αντίποδα της πρακτικής του σημερινού εθνικού φορέα διαχείρισης υδρογονανθράκων που αποτελεί στην ουσία ένα γραφείο διανομής του εγχώριου ενεργειακού πλούτου σε μια χούφτα ισχυρούς ομίλους.
- Τη διακρατική αμοιβαία επωφελή συνεργασία.
Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο ενός συνολικού ενεργειακού σχεδιασμού με γνώμονα τη λαϊκή ευημερία, μπορούν να συμβάλουν αποτελεσματικά οι ΑΠΕ για να λυθεί και το ενεργειακό πρόβλημα των νησιών του Βορείου Αιγαίου.
Για να ανοίξει ο δρόμος γι' αυτή την ελπιδοφόρα προοπτική το ΚΚΕ καλεί σε μαζική
αγωνιστική συσπείρωση ενάντια στον πραγματικό αντίπαλο, την άρχουσα τάξη και
την ΕΕ.
Καλεί σε αγώνα ενάντια στη συνολική πολιτική της ΕΕ για την απελευθέρωση του τομέα της ενέργειας ο οποίος δεν θα περιορίζεται στην αποσπασματική εναντίωση σε κάποια επενδυτικά σχέδια, όπως το συγκεκριμένο του Ομίλου Ιberdrola.
Σ' αυτή τη κατεύθυνση διεκδικούμε άμεσα και μαχητικά:
-Φθηνό ρεύμα για το λαό, κατάργηση των πράσινων τελών ΑΠΕ, άμεση μείωση των τιμολογίων ηλεκτρικού ρεύματος κατά 30% για κάθε λαϊκή οικογένεια με εισόδημα έως 40.000 ευρώ.
-Απορρόφηση του εποχιακού προσωπικού της ΔΕΗ με σχέση μόνιμης σταθερής εργασίας.
-Κατάργηση της έμμεσης φορολογίας στα καύσιμα.
-Αναβάθμιση των δικτύων διανομής και των αυτόνομων συμβατικών σταθμών
παραγωγής των νησιών και χωροθέτησή τους σε μεγάλη απόσταση από τον
οικιστικό ιστό.
-Αυστηρή οριοθέτηση και τήρηση μέγιστου επιτρεπόμενου ποσοστού κάλυψης
νησιωτικής γης από εγκαταστάσεις ΑΠΕ. Απαγόρευσης εγκατάστασης κοντά σε
αρχαιολογικούς χώρους και περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλους.
Επιλέγουμε το δύσκολο δρόμο του αγώνα. Παλεύουμε καθημερινά για να οικοδομηθεί η λαϊκή συμμαχία για την αποδέσμευση απ' την ΕΕ, τη μονομερή διαγραφή του χρέους, την κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων. Γνωρίζουμε ότι ο δρόμος της σύγκρουσης έχει κόστος. Όμως, απ' την άλλη ο δρόμος της υποταγής οδηγεί το λαό σε τεράστιες θυσίες χωρίς ημερομηνία λήξης. Είμαστε αισιόδοξοι. Ο λαός θα πει την τελευταία λέξη, θα βάλει τη σφραγίδα του στις εξελίξεις.
Επιστολή έστειλε ο Καραγιάννης Αντώνης Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λημνιακών Συλλόγων (ΟΛΣΥ) να διαβαστεί στη συγκέντρωση με τις θέσεις της ΟΛΣΥ.
