Αυστραλία: "Η Πατρίδα μου: Λέσβος", ένα ντοκούμεντο για τους Λέσβιους μετανάστες
Η οικογένεια Μερασκένδη Καλλονή, 1918 .
Ο Μιχάλης Μανούσος που γεννήθηκε στη Λέσβο το 1826 είναι ο πρώτος Μυτιληνιός που πάτησε το πόδι του στην Αυστραλία.
Ανήσυχο πνεύμα, ήρθε σε ρήξη με τις οθωμανικές αρχές του νησιού και η μάνα του τον έστειλε στην Αμερική! Όλα αυτά κάπου το 1850!
Εκεί εργάστηκε στα χρυσωρυχεία της Καλιφόρνιας για τρία χρόνια. Αλλά ήρθε σε προστριβές με τους Ινδιάνους, οπότε όταν πληροφορήθηκε για την ύπαρξη χρυσού στην Αυστραλία δεν δίστασε. Εγκατέλειψε και την Αμερική για μια νέα χώρα.
Έφτασε στο Σίδνεϊ το 1853 και πέθανε το 1902. Έμεινε δε στην ιστορία για το επιχειρηματικό του δαιμόνιο και την ευστροφία του. Η ζωή του βρέθηκε στο επίκεντρο αρκετών εκθέσεων για την ελληνική μετανάστευση, ενώ του έχει αποδοθεί ο χαρακτηρισμός του πρωτοπόρου μετανάστη.
Στην Αυστραλία έφτασε μαζί με περίπου 200 Έλληνες, που είχαν παρακινηθεί από την ανακάλυψη κοιτασμάτων χρυσού στη Νέα Νότια Ουαλία, αλλά και σε άλλες περιοχές της Αυστραλίας, εκείνη την εποχή.
Μετά 15 χρόνια παραμονής στο Σίδνεϊ, ο Μιχάλης Μανούσος είχε αποκτήσει 10 παιδιά, πολλά εκ των οποίων έφεραν αρχαιοελληνικά ονόματα, όπως Θεμιστοκλής, Αριστοτέλης, Αχιλλέας, Όμηρος, Περικλής, αλλά δεν έμαθαν ποτέ να μιλούν ελληνικά. Για κάποιο, ανεξήγητο λόγο, δεν ήθελε να μιλά ελληνικά.
Επίσης, είχε ήδη γίνει ο τρίτος Έλληνας στην ιστορία με αυστραλιανή υπηκοότητα και διέθετε έκταση 80 στεμμάτων στη Eurobodalla, όπου έχτισε το πρώτο ελληνικό ξενοδοχείο στην Αυστραλία.
Λίγο αργότερα έβγαλε άδεια για τη λειτουργία της πρώτης παμπ στη χώρα. Έπειτα από πολλές περιπέτειες και περιπλανήσεις, κι ενώ το όνομά του είχε αποκτήσει φήμη στην Αυστραλία, εγκαταστάθηκε στην περιοχή Mendooran, όπου δόθηκε το όνομά του και σε μια γέφυρα της περιοχής.
Την συγκλονιστική ιστορία του Μανούσου έφερε στην επιφάνεια ο ομογενής από το Σίδνεϊ Βασίλης Βασίλας, στο δεύτερο βιβλίο του "Η Πατρίδα μου: Λέσβος".
Όπως αναφέρει ο συγγραφέας, οι απόγονοι του πρωτοπόρου Μυτιληνιού έχουν καταγράψει το οικογενειακό δέντρο και συγκεντρώνουν ακόμα στοιχεία, ενώ επισκέφθηκαν και την Λέσβο για να βρουν τις ρίζες τους, 171 χρόνια από τότε που εγκατέλειψε το νησί ο πρόγονός τους.
Ο Βασίλης Βασίλας, παιδί μιας Ελληνίδας που έφτασε στην Αυστραλία ως "νύφη" και ενός Ελληνόπουλου που μετανάστευσε σε ηλικία 15 ετών, έχει περάσει τα τελευταία χρόνια του συγκεντρώνοντας στοιχεία Μυτιληνιών μεταναστών στην Αυστραλία, μέσω επισκέψεων σε εκατοντάδες σπίτια σε Αυστραλία, Ελλάδα και Νέα Ζηλανδία, ενώ έχει συγκεντρώσει πάνω από χίλιες ιστορίες και φωτογραφίες στην ιστοσελίδα του www.syndesmos.com.
«Δεν είναι δουλειά, είναι πάθος. Οφείλουμε να συγκεντρώσουμε όσα περισσότερα στοιχεία μπορούμε, πριν η γενιά αυτή φύγει και χαθούν για πάντα οι ιστορίες. Πιστεύω πως, συντηρώντας τις ιστορίες και τις φωτογραφίες, διατηρούμε με κάποιο τρόπο την ταυτότητά μας εδώ στην Αυστραλία», μας λέει.
Τα ντοκουμέντα που έχει συλλέξει ο κ. Βασιλάς αποτέλεσαν υλικό τόσο για το πρώτο βιβλίο του, τα "Ταξίδια Αβεβαιότητας και Ελπίδας", αλλά και για το πιο πρόσφατο "Η Πατρίδα μου: Λέσβος".
Ασπρόμαυρες φωτογραφίες που διηγούνται εύγλωττα την ιστορία της ελληνικής μετανάστευσης στην Αυστραλία μαζί με αυθεντικές αφηγήσεις.
Ο Βασίλης Βασίλας έχει εντοπίσει μέχρι σήμερα πολυάριθμους Μυτιληνιούς μετανάστες της Αυστραλίας, τους οποίους καταγράφει στην ιστοσελίδα του ανά χωριό, αναρτά παλιές φωτογραφίες τους και δημοσιεύει τις προσωπικές ιστορίες που του εμπιστεύονται.
Ο αποχαιρετισμός στο χωριό, το πλοίο στον Πειραιά, το ταξίδι έως την Αυστραλία που συνιστούσε μια ανυπέρβλητη εμπειρία ζωής, μέχρι το συναπάντημα με τους συμπατριώτες στα ξένα, την εύρεση δουλειάς και τη δημιουργία οικογένειας πλήρως ενταγμένης στα νέα δεδομένα, ο κύκλος της μετανάστευσης ιδωμένος από φωτογραφίες και προσωπικές μαρτυρίες περιλαμβάνονται στη συλλογή του.
Πρόσφατα παρουσιάστηκε και το δεύτερο βιβλίο του, στην αγγλική γλώσσα, με τίτλο "Η Πατρίδα μου: Λέσβος", στο οποίο υπάρχουν εκατοντάδες φωτογραφίες, όλες τους μοναδικές και εκατοντάδες ιστορίες, εξίσου συγκλονιστικές. Όπως ανέφερε ο πρόεδρος της Μυτιληναϊκής Αδελφότητας Σίδνεϊ «ο Βασίλης Βασίλας ταξιδεύει στο χρόνο, σκαλίζει μνήμες, γράφει ιστορίες και "ξυπνά" συναισθήματα».
Σαν τον κοντορεβιθούλη, ο Βασίλης Βασίλας μάζεψε μια-μια φωτογραφίες και ιστορίες, που εστιάζουν σε όσα οι μετανάστες άφησαν πίσω τους στη Λέσβο, και μας τα προσφέρει σε αυτό το εντυπωσιακό βιβλίο.
Τα κεφάλαια του λευκώματος αφορούν την ιστορία, την εργασία, τη σχολική και κοινωνική ζωή τους, καθώς και ιστορίες τους από το ταξίδι και τη ζωή τους στην Αυστραλία.
Ξεκινούν από τότε που η Λέσβος ήταν ακόμα κάτω από την οθωμανική αυτοκρατορία, συνεχίζουν με την μικρασιατική εκστρατεία, την καταστροφή, τον πόλεμο του '40, τον εμφύλιο, τις εξορίες, τη μετανάστευση.
Όλες οι ιστορίες ειπωμένες από τους πρωταγωνιστές ή τους απογόνους τους, σπανιότατες και αδημοσίευτες έως τώρα, και οι φωτογραφίες μοναδικά-ντοκουμέντα.
Στις σελίδες του βιβλίου παρουσιάζονται ακόμα οι μετανάστες στα χρόνια της νιότης τους, αποτελώντας ταυτόχρονα και μια απόδειξη του ότι το νησί, όπως όλη η Ελλάδα, έχασε ένα τόσο σημαντικό κομμάτι του νέου πληθυσμού και της εργατικής του δύναμης.
Το βιβλίο-λεύκωμα "Η Πατρίδα μου: Λέσβος" είναι ένα πραγματικό ντοκουμέντο και καλύπτει ένα άγνωστο κεφάλαιο της ελληνικής μετανάστευσης.
πηγη: ΑΠΕ/Σ. Χατζημανώλης
