Μια ξεχωριστή εκδήλωση πολιτισμού και ιστορίας φιλοξενήθηκε την Παρασκευή, 2 Μαΐου 2025, στο Δημοτικό Θέατρο Καλλονής, στη Λέσβο, προσελκύοντας πλήθος κόσμου που γέμισε ασφυκτικά τον χώρο. Με τίτλο «Αποκαλύπτοντας την αρχαία Άντισσα και το μεσαιωνικό κάστρο των Αγίων Θεοδώρων στην ακριτική Λέσβο», η εκδήλωση διοργανώθηκε από τον Δήμο Δυτικής Λέσβου σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου και επικεντρώθηκε στα εντυπωσιακά αποτελέσματα των αρχαιολογικών ανασκαφών στην περιοχή του Σκαλοχωρίου.
Ομιλητής της βραδιάς ήταν ο Δρ Παύλος Τριανταφυλλίδης, Προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λέσβου, ο οποίος παρουσίασε τα σημαντικά ευρήματα που έχουν έρθει στο φως από το 2017, όταν ξεκίνησε η συστηματική ανασκαφή στη χερσόνησο του Οβριόκαστρου, όπου βρίσκεται το μεσαιωνικό κάστρο των Αγίων Θεοδώρων, ταυτισμένο με την αρχαία Άντισσα. Η αρχαία Άντισσα, μία από τις έξι πόλεις-κράτη της αρχαίας Λέσβου, κατοικούνταν από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού (1600-1100 π.Χ.), όπως επιβεβαιώνεται από τις ανασκαφές της Αγγλίδας αρχαιολόγου Winfried Lamb το 1931-1932.
Σημαντικά ευρήματα και ιστορική συνέχεια
Οι ανασκαφές, που χρηματοδοτούνται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, έχουν αποκαλύψει ευρήματα που φωτίζουν την ιστορική συνέχεια της περιοχής από την προϊστορία έως τη μεσαιωνική εποχή. Ανάμεσα στα σημαντικότερα είναι:
Αρχαία κτίσματα: Ένα αψιδωτό κτίσμα του 7ου αιώνα π.Χ. με πλούσια κεραμική, καθώς και δύο ορθογώνια κτήρια του 8ου και 10ου αιώνα π.Χ., που επιβεβαιώνουν την κατοίκηση από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού.
Μεσαιωνικό κάστρο: Η ανασκαφή του κάστρου των Αγίων Θεοδώρων, που χρονολογείται από τον 13ο-14ο αιώνα μ.Χ., αποκάλυψε μια μνημειώδη πύλη με λίθινο πλακοστρωμένο δάπεδο και εντοιχισμένα αρχιτεκτονικά μέλη. Επιπλέον, βρέθηκε τμήμα μαρμάρινου υπέρθυρου μήκους 3,5 μέτρων με ανάγλυφα οικόσημα των Γατελούζων και των Παλαιολόγων, υποδηλώνοντας τη μεταβίβαση της διακυβέρνησης της Λέσβου από τους Βυζαντινούς στους Γατελούζους το 1355.
Αναμεμειγμένα ευρήματα: Μια μαρμάρινη κεφαλή αγάλματος της Υγείας του 3ου π.Χ. αιώνα και ένα σιδερένιο σφενδοβόλο όπλο του 14ου μ.Χ. αιώνα, που βρέθηκαν δίπλα-δίπλα, μαρτυρούν την καταστροφή του κάστρου από τους Οθωμανούς το 1462.
Η περιοχή του Οβριόκαστρου, όπως σημείωσε ο ιστορικός Ι. Κοντής στο έργο του «Λεσβιακό Πολύπτυχο», φιλοξενούσε την αρχαία Άντισσα, ενώ το μεσαιωνικό κάστρο χτίστηκε κατά την περίοδο των Γατελούζων. Ο αρχαιολόγος Robert Koldewey το 1890 όρισε την έκταση της πόλης, που περιλάμβανε το κάστρο και έναν λόφο-ακρόπολη.
Πολιτισμός και ανάπτυξη: Η στήριξη του Δήμου
Η εκδήλωση σηματοδότησε όχι μόνο την παρουσίαση των αρχαιολογικών ευρημάτων αλλά και τη δέσμευση του Δήμου Δυτικής Λέσβου για την προώθηση του πολιτισμού ως μοχλό ανάπτυξης. Ο Δήμαρχος Ταξιάρχης Βέρρος, σε ανάρτησή του, εξέφρασε τη χαρά του για τη μεγάλη προσέλευση, ιδιαίτερα νέων ανθρώπων, και δήλωσε την αμέριστη υποστήριξη του Δήμου στο έργο της Εφορείας Αρχαιοτήτων. Επιπλέον, αναφέρθηκε στην πρόσφατη παραχώρηση 252 στρεμμάτων της Κοινότητας Καλλονής στο Υπουργείο Πολιτισμού για την ανάδειξη της Αρχαίας Αρίσβης, εκφράζοντας την ελπίδα για μια αντίστοιχη εκδήλωση στο μέλλον.
«Η χθεσινή εκδήλωση ήταν γιορτινή, γιατί το Δημοτικό Θέατρο γέμισε από κόσμο που αγκαλιάζει την προσπάθεια για έργα πολιτισμού», σημείωσε ο κ. Βέρρος, υπογραμμίζοντας τη σημασία της πολιτιστικής κληρονομιάς για την τοπική κοινωνία.
Ιδιαίτερα ο κ. Βερρος α αφέθηκε στη συμβολή της Περιφέρειας και του Περιφερειάρχη Κώστα Μουτζούρη στα έργα πολιτισμού στο Δήμο Δυτικης Λέσβου. Και ειδικά στα έργα του δρόμου προς την αρχαία Άντισσα και τις πραγματοποιούμενες εκεί ανασκαφές.
Αναλυτικά η ανάρτηση του Ταξιάρχη Βέρρου:
Γιορτινή, η χθεσινοβραδυνή εκδήλωση του Δήμου μας, στο Δημοτικό Θέατρο της Καλλονής, όπου ο Προιστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λέσβου, κ. Πάυλος Τριανταφυλλίδης, παρουσίασε τα πολύ σημαντικά ευρήματα της ανασκαφής που συνεχίζεται στο χώρο της Αρχαίας Άντισσας. Κι ήταν γιορτινή η χθεσινή εκδήλωση γιατί το Δημοτικό Θέατρο της Καλλονής γέμισε ασφυκτικά από νέο κόσμο, που έδειξε πως αγκαλιάζει την προσπάθεια για έργα πολιτισμού στο Δήμο μας, που μπορεί να αποτελέσουν μοχλό παραπέρα ανάπτυξης. Από πλευράς μας δηλώθηκε η απεριόριστη συμπαράσταση, στο έργο της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και... συνεχίζουμε. Ελπίζοντας σύντομα και σε μια εκδήλωση παρουσίασης των ευρημάτων στην Αρχαία Αρίσβη, μετά την παραχώρηση στο Υπουργείο Πολιτισμού, 252 στρέμματων, της Κοινότητας Καλλονής.
Η συνεχιζόμενη ανασκαφή, υπό την καθοδήγηση του Δρ Τριανταφυλλίδη, στοχεύει στην αποκάλυψη περισσότερων αρχιτεκτονικών καταλοίπων κάτω από τους λιθοσωρούς που προέκυψαν από την οθωμανική καταστροφή του 1462. Ο αρχαιολογικός χώρος, έκτασης περίπου 15 στρεμμάτων, θεωρείται κρίσιμος για την κατανόηση της ιστορίας της Λέσβου, ενώ η ανάδειξή του αναμένεται να ενισχύσει τον πολιτιστικό τουρισμό στην περιοχή.
Η εκδήλωση στο Δημοτικό Θέατρο Καλλονής αποτέλεσε μια γέφυρα ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον, αναδεικνύοντας τη διαχρονική αξία της αρχαίας Άντισσας και του μεσαιωνικού κάστρου των Αγίων Θεοδώρων. Με τη δέσμευση της τοπικής αυτοδιοίκησης και την επιστημονική αφοσίωση της Εφορείας Αρχαιοτήτων, η Λέσβος συνεχίζει να αποκαλύπτει τα μυστικά της, ενισχύοντας την πολιτιστική της ταυτότητα και την αισιοδοξία για περαιτέρω ανακαλύψεις, όπως αυτές που αναμένονται στην Αρχαία Αρίσβη.
