Ε
νας περαστικός τους δείχνει την κόκκινη επιγραφή με το όνομα γραμμένο στα αραβικά. Damas... δηλαδή Δαμασκός. Κάθονται σε ένα τραπέζι, ανοίγουν τον κατάλογο και χαμογελούν. Ολες οι γεύσεις που είχαν λαχταρίσει, όλες οι μυρωδιές από την πατρίδα τους, πλημμυρίζουν τον χώρο και εκείνοι γυρίζουν τον χρόνο πίσω. Νιώθουν σα να είναι ξανά στο σπίτι τους...Μέχρι τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο ίδιος χώρος λειτουργούσε ως ένα απλό μπαρ στο οποίο σύχναζαν κυρίως πρόσφυγες και μετανάστες. Μέσα σε μία νύχτα, ο ιδιοκτήτης του, Αλκης Θωμανίκος, πήρε το ρίσκο. Η Λέσβος, το νησί στο οποίο έφθαναν καθημερινά χιλιάδες άνθρωποι από τις χώρες της Μέσης Ανατολής δεν είχε ούτε ένα μέρος που να θυμίζει δικό τους. Εναν χώρο στον οποίο θα ένιωθαν καλά, που θα τους έκανε έστω και για λίγο να ξεχνούν τον πόνο τους. Ετσι, το αποφάσισε. Μαζί με τον συνέταιρο του, τον Βαγγέλη Ασβεστά, μετέτρεψαν το μπαρ σε κάτι καινούργιο: Ενα αραβικό στέκι με την αντίστοιχη διακόσμηση, το κατάλληλο φαγητό, το τσάι και φυσικά τον ναργιλέ...
«Οι αντιδράσεις ήταν από την πρώτη στιγμή πολύ θετικές. Μας ενδιέφερε να μην ξεφύγουμε ούτε στο ελάχιστο από τους κανόνες τους, αντιθέτως τους έχουμε σεβαστεί απόλυτα. Το Damas είναι το μοναδικό εστιατόριο με πιστοποίηση ''Χαλάλ'', που σημαίνει επιτρεπτό, και εδώ δεν θα βρείτε ούτε δείγμα από χοιρινό κρέας», λέει στο «Εθνος της Κυριακής» ο Αλκης Θωμανίκος.
Το μενού
Φατούς, ταμπουλέ, χούμους, μουχαμάρα, φαλάφελ, αρνί και κοτόπουλο σαουάρμα, ρύζι μουαμάρ, είναι ορισμένες μόνο από τις πιο δημοφιλείς γεύσεις που ζητούν οι πελάτες του εστιατορίου. Και είναι όλες μαγειρεμένες με βάση τις παραδοσιακές συνταγές αφού οι δύο ιδιοκτήτες φρόντισαν να φέρουν στο ξεκίνημα του Damas έναν Σύρο σεφ που δημιούργησε τα βασικά πιάτα - περισσότερα από εβδομήντα στον αριθμό. «Από την πρώτη μέρα, τίποτα δεν έχει αλλάξει στη γεύση, αλλά και στην ποιότητα. Ακόμη και στις τιμές του καταλόγου, δώσαμε μεγάλη βάση διότι οπωσδήποτε οι άνθρωποι που έρχονται εδώ είναι ταλαιπωρημένοι χωρίς πολλά χρήματα στην τσέπη τους και έτσι δε θα μπορούσαμε να πουλάμε ακριβά», λέει στο «Εθνος» ο συνιδιοκτήτης του εστιατορίου, Βαγγέλης Ασβεστάς.
Από τα τραπέζια ακούγονται γέλια και δυνατές συζητήσεις. Σε μία γωνιά του μαγαζιού, κάθεται η οικογένεια του Κινάν. Ηρθε πριν από ενάμιση μήνα από τη Συρία μαζί με τη σύζυγο και τα έξι παιδιά του - το μικρότερο ένα βρέφος 10 μηνών και το μεγαλύτερο, ένα κορίτσι 17 χρόνων. Φιλοξενούνται στο κέντρο προσφύγων του Καρά Τεπέ και εκεί τους είπαν για το Damas.
«Είναι η πρώτη φορά που ερχόμαστε εδώ γιατί τα παιδιά είχαν ανάγκη να περάσουν λίγο καλά. Μας είπαν ότι εδώ θα βρούμε το φαγητό που τρώμε στη χώρα μας και θα διασκεδάσουμε. Δεν έχουμε τα χρήματα για να το κάνουμε κάθε μέρα, αλλά θα προσπαθήσουμε να έρθουμε ξανά το συντομότερο δυνατό», λέει ο Κινάν. Φοράει μια μπλούζα από τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας γιατί -όπως λέει- νιώθει ευγνωμοσύνη για τη χώρα που προσωρινά τον φιλοξενεί.
Μπορεί το φαγητό στο Καρά Τεπέ να μην του αρέσει, όμως το camp είναι προτιμότερο από την εμπόλεμη ζώνη της χώρας του. Και τώρα, στο Damas τρώνε όλοι μαζί στο τραπέζι, όπως έκαναν στο σπίτι τους. Οταν το φαγητό έχει πια τελειώσει ο Κινάν παίρνει τη Σάγια, τη μεγαλύτερη κόρη του, και πηγαίνουν λίγα μέτρα πιο πέρα για να καπνίσουν. Είναι ο χώρος του ναργιλέ, που έχει διαμορφώσει για τους πελάτες του το εστιατόριο. Η εικόνα του 17χρονου κοριτσιού να καπνίζει ναργιλέ ξενίζει...
«Ακόμη και σε εμάς, όταν ανοίξαμε το μαγαζί, μας φαινόταν εντυπωσιακό να βλέπουμε γυναίκες που φορούν μαντίλα στο κεφάλι να κάνουν ναργιλέ. Δεν το είχαμε δει ποτέ ξανά. Ομως, η εικόνα αυτή στο Damas είναι πλέον καθημερινή και τώρα πια δεν παραξενεύει κανέναν», λέει ο ιδιοκτήτης Αλκης Θωμανίκος.
Λείπουν οι ντόπιοι... μαζεύονται τουρίστες
«Οταν ανοίξαμε αυτό το εστιατόριο, περιμέναμε ότι θα το ''αγκάλιαζαν'' όλοι, όχι μόνο οι πρόσφυγες, αλλά και οι ντόπιοι καθώς η αραβική κουζίνα είναι δημοφιλής για την ποιότητα και τη γεύση της. Κάναμε λάθος. Το εστιατόριο δεν βρήκε μεγάλη ανταπόκριση στους κατοίκους του νησιού και εκείνοι που έρχονται προτιμούν απλώς να καθίσουν για ένα γρήγορο τσάι, έναν καφέ ή να δοκιμάσουν ναργιλέ. Ισως δεν νιώθουν άνετα με αυτό το είδος φαγητού και λυπάμαι που το λέω αλλά κάποιους -όχι όλους- φαίνεται πως τους ενοχλεί η συνύπαρξη με μετανάστες στον ίδιο χώρο», λέει ο Β. Ασβεστάς.
Την ίδια ώρα μια παρέα κοριτσιών από τη Βρετανία δείχνει να απολαμβάνει το φαγητό, πιάνοντας κουβέντα με το διπλανό τραπέζι, όπου κάθονται τέσσερις Αιγύπτιοι. Ο Μεμντούα και η παρέα του φιλοξενούνται εδώ και μερικούς μήνες στη Μόρια και μέρα παρά μέρα μοιράζονται ένα ταξί για να κατέβουν στη Μυτιλήνη και να πιουν ένα τσάι στο Damas.
Είναι για εκείνους μία διέξοδος στη μονοτονία του εγκλωβισμού τους... Για την Ελεν, που βρίσκεται στη Λέσβο για διακοπές, ο χώρος αυτός είναι ευχάριστος όχι μόνο για τις γεύσεις του. «Βρίσκω υπέροχο να τρώω σε ένα μέρος όπου όλοι είναι αποδεκτοί. Εγώ δεν γνωρίζω τον όρο ''μετανάστης'', γιατί όλοι είναι άνθρωποι και χαίρομαι πολύ που βρίσκομαι εδώ μαζί τους. Είναι πολύ ευχάριστο που αυτοί οι άνθρωποι, που έχουν ταλαιπωρηθεί τόσο πολύ για να φθάσουν έως εδώ, μπορούν να έχουν το στέκι τους και να τρώνε το παραδοσιακό τους φαγητό», λέει η Ελεν.
Ο ιδιοκτήτης Αλκης Θωμανίκος«Μοιράζουμε στα κέντρα φιλοξενίας τις μερίδες φαγητού που περισσεύουν»
Το Damas έχει πολλούς θαμώνες. Οπως τον Φαϊσάλ από τη Συρία, που το αποκαλεί «σπίτι» του. «Είναι ένα πολύ ζεστό και τρυφερό μέρος. Δεν είναι μόνο το δικό μου σπίτι, αλλά όλων των προσφύγων που βρίσκονται στο νησί.
Εδώ ανοίγονται πολιτικές συζητήσεις, μαλώνουμε, ύστερα τα ξαναβρίσκουμε. Οταν συναντιόμαστε στο Damas, νιώθουμε όλοι σαν μια οικογένεια. Εδώ τηρούμε τα αραβικά έθιμα. Κερνάμε ο ένας τον άλλο, καπνίζουμε ναργιλέ, γινόμαστε όλοι μια μεγάλη παρέα», λέει ο Φαϊσάλ και αναφέρεται στη σημαντική βοήθεια που δέχονται μέσω του Damas, οι πρόσφυγες. «Πριν από λίγες μέρες, παντρέψαμε ένα ζευγάρι Σύρων που γνωρίστηκαν στη Μόρια. Εδώ, σε αυτό το μαγαζί, καταφέραμε να συγκεντρώσουμε τα χρήματα για να γίνει ένα μεγάλο γλέντι μέσα στο camp».
Μετά τη συμφωνία Ευρώπης και Τουρκίας, οι πρόσφυγες που φθάνουν είναι πλέον πολύ λιγότεροι. Αλλά και εκείνοι που βρίσκονται εδώ και καιρό στο νησί, βλέπουν τα χρήματά τους να τελειώνουν. Για τον Αλκη Θωμανίκο, η προσφορά είναι ταυτόσημη με την ιδέα του Damas: «Εμείς έχουμε ανοίξει την αγκαλιά μας σε όλους και βοηθάμε όσο μπορούμε.
Η ταμπέλα του εστιατορίου στα αγγλικά και τα αραβικά
Η ταμπέλα του εστιατορίου στα αγγλικά και τα αραβικά
Ακόμη και τις μερίδες που περισσεύουν κάθε μέρα τις μοιράζουμε στα Κέντρα φιλοξενίας και στα σπίτια των προσφύγων. Και αν δεν είναι αρκετές, συμπληρώνουμε κι άλλες. Πλέον, είναι αρκετοί οι πελάτες μας που μας ζητούν φαγητό χωρίς να πληρώσουν γιατί τους έχουν τελειώσει τα χρήματα. Σε αυτές τις περιπτώσεις το προσφέρουμε δωρεάν. Πώς θα μπορούσαμε να τους το αρνηθούμε;».
Βίκυ Κατεχάκη / εφημερίδα ΕΘΝΟΣ
Φωτογραφίες: Ιωάννης Ι. Μανούσος
