Είκοσι χρόνια χωρίς τον Μίλτη Παρασκευαΐδη και η τραγική σύμπτωση

Σαν τραγική μοίρα ή σαν τραγική σύμπτωση, την 21 Δεκεμβρίου 2019, μέρα που συμπληρώθηκαν είκοσι χρόνια από το "φευγιό" του Μίλτη Παρασκευαΐδη, η ανιψιά του η Αγλαΐα, η κόρη του αδερφού του Θανάση, εκείνη που είχε το όνομα της μάνας του, κηδευόταν στο γενέθλιο τόπο, που γεννήθηκε και μεγάλωσε, στη Μυτιλήνη.

Ο Μίλτης Παρασκευαΐδης, ο πρωτότοκος γιος του καθηγητή Χρήστου Παρασκευαΐδη απ' την Αγία Παρασκευή Λέσβου και της Αγλαΐας Καραλή από την Μυτιλήνη, γεννήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 1911 στη Σμύρνη, μιας κι ο πατέρας του δίδασκε στην περίφημη Ευαγγελική Σχολή της.

Πολυτάλαντος και δημιουργικός, αιώνια έφηβος, άνθρωπος ευαίσθητος, χάριζε σ' όλους το ελπιδοφόρο χαμόγελο και την αισιοδοξία του για τον Άνθρωπο. Ακάματος εργάτης του πνεύματος, φιλόλογος, αρχαιολόγος, ζωγράφος, σκιτσογράφος και διακεκριμένος δημοσιογράφος, έδειξε από μικρός το πηγαίο, πολυεδρικό του ταλέντο.

Τον Απρίλη του 1920 η οικογένεια του επιστρέφει στη Μυτιλήνη. Σπουδάζει φιλόλογος στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και υπηρετεί ως εκπαιδευτικός στο Γυμνάσιο Γαλατσίου Ρουμανίας (1937), Κομοτηνής (1940), Μυτιλήνης (1942) και Δράμας (1946). Πρωτοπόρος δάσκαλος, μπολιάζει στους μαθητές του την αγάπη για την έρευνα, τη μάθηση, την ιστορία και τον πολιτισμό.

Το 1942 οργανώνεται στο ΕΑΜ και αναλαμβάνει την ευθύνη της έκδοσης του αντιστασιακού περιοδικού «ΛΕΣΒΙΑΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ» συμμετέχοντας στον αγώνα για τη λευτεριά και τη δικαιοσύνη. Διώχτηκε για τις ανθρωπιστικές και πανανθρώπινες ιδέες του, γνωρίζοντας την εξορία στη Θάσο, στη Λήμνο, στην Ικαρία, στη Μακρόνησο. Απολύθηκε το 1950 και ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία αγκαλιάζοντας ενδιαφέροντα θέματα αρχαιολογίας και τέχνης. Διέπρεψε ως αρχαιολογικός συντάκτης στις αθηναϊκές εφημερίδες «Καθημερινή», «Τα Νέα», «Το Βήμα», ως συνεργάτης σε ξένα αρχαιολογικά περιοδικά, σε λεξικά και εγκυκλοπαίδειες και στις εφημερίδες και τα περιοδικά της Μυτιλήνης.

Παθιασμένος μελετητής της λεσβιακής λαογραφίας και της καλλιτεχνικής δημιουργίας του νησιού μας, αγαπούσε τον τόπο και τους ανθρώπους του. Με την τέχνη και την έρευνα διέσωσε μορφές και στιγμές της παράδοσης, αναστύλωσε μορφές των εικαστικών τεχνών, ασχολήθηκε με τα γλωσσικά ιδιώματα και τα τοπωνύμια.

Ταλαντούχος ζωγράφος απ' τα γεννοφάσκια του, μαθήτευσε στον αγιογράφο Πολυχρόνη και στον παγκοσμίας φήμης σκιτσογράφο Αντώνη Πρωτοπάτση (Pazzi). Έγραφε και σκιτσάριζε από το 1927 στον «Ταχυδρόμο» των Μυριβήλη - Λεφκία και ως γελοιογράφος (1928 - 30) στην αθηναϊκή εφημερίδα «Βραδυνή». Διοργάνωσε εκθέσεις, με έργα δικά του, αλλά και άλλων Λέσβιων ζωγράφων (1935 - 1969).

Με το δυνατό, περιγραφικό του σκίτσο, την αδρότητα της συνθετικής του σύλληψης και την περιεκτική φόρμα μιας αφαίρεσης, διέσωσε και ανέδειξε μοναδικά κομμάτια του τόπου μας, των χαρακτήρων, των ανθρώπων του. Κατάφερε να εκδόσει 52 σκίτσας στο λεύκωμα του «Ζωγραφιές της παραδοσιακής Αγίας Παρασκευής Λέσβου» -1982, σκίτσα του διανθισμένα με λόγο, «Μορφές της Ρωμιοσύνης» -1976, «Αντισνομπιστικά και Αντιρομποτικά» -1977, αλλά πλήθος άλλων έργων του -σκίτσα, λάδια, λινόλεουμ- σκορπίστηκαν με απλοχεριά κι αγάπη σε ανθρώπους και φίλους, δείγμα της εκτίμησης και της βαθιάς ανθρωπιάς κι αγάπης που χάριζε γύρω του.

Παθιασμένος δημιουργός λάτρεψε την Τέχνη. Εφηβικός οραματιστής αγωνίστηκε για τις προοδευτικές ιδέες της ειρήνης, της ελευθερίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης μέχρι το τέλος της ζωής του που τη σφράγισε κι ολοκλήρωσε μ' έναν λαμπρό κύκλο προσφοράς, στις 21 Δεκεμβρίου 1999.Η τελευταία του χειρονομία, το κληροδότημα στην Ομοσπονδία Λεσβιακών Συλόγων Αττικής (ΟΛΣΑ) και κατ΄επέκταση στη Λέσβο του έργου του και της περιουσίας του, δείχνουν το μεγαλείο της καρδιάς του και την αγάπη του στον τόπο και στους απλούς ανθρώπους του.

Δύσκολο έργο για το οποίο βαριά κληρονομιά χρέους, οδηγεί τα βήματα εκατοντάδων μελών της Ομοσπονδίας από το 1999 με ευθύνη και φιλότιμο για την επίτευξη της επιθυμίας και της προσφοράς του Μίλτη, για τη δημιουργία ενός Παλλεσβιακού Πνευματικού Κέντρου, που θα φέρει το όνομά του.

Απόσπασμα από τη δημόσια διαθήκη του Μίλτη:

"...Το ακίνητο μου, που βρίσκεται στους Αμπελόκηπους των Αθηνών και επί της οδού Κοτυαίου αριθμός 5, με όλα τα κινητά που υπάρχουν μέσα σ’ αυτό (έγγραφα, βιβλία, σκίτσα, σκεύη, κλπ.) επιθυμώ να περιέλθει στην Ομοσπονδία Λεσβιακών Συλλόγων Αττικής Ο.Λ.Σ.Α. (οδός Κιάφας αριθ. 9 Αθήνα) με σκοπό να αξιοποιηθεί κατάλληλα και να στεγάσει τις ανάγκες της Ο.Λ.Σ.Α., με ανακαίνιση του υπάρχοντος κτίσματος ή δίνοντας το αντιπαροχή, ή κτίζοντας το η ίδια η Ο.Λ.Σ.Α. και παράλληλα να αποτελέσει στο διηνεκές Πνευματικό Κέντρο των Λεσβίων..."

(Μια σπάνια φωτογραφία του Μίλτη Παρασκευαίδη και της γυναίκας του Ασπασίας τραβηγμένη το 1960. Από το αρχείο του ανιψιού του Χρήστου).