«Λεσβιακό Ημερολόγιο. Γράμματα-Τέχνες-Πολιτισμός» 2022 του Παναγιώτη Σκορδά

Για δωδέκατη χρονιά ο Παναγιώτης Σκορδάς ετοίμασε και παρέδωσε στο αναγνωστικό κοινό το Λεσβιακό Ημερολόγιο 2022, έναν  συλλογικό τόμο για τα γράμματα, τις τέχνες και τον πολιτισμό της Λέσβου.

Το εξώφυλλο  κοσμεί  πίνακας  του γεραγώτη ζωγράφου Αλέξανδρου Βακιρτζή, στο εικαστικό έργο του οποίου υπάρχει πολυσέλιδο αφιέρωμα με εισαγωγικό κείμενο από την Αναστασία Αβούρη που έχει τίτλο «Η Λέσβος του Αλέξανδρου Βακιρτζή».

Στο οπισθόφυλλο βρίσκουμε εικαστικό έργο της γνωστής και καταξιωμένης εικαστικού Ρένας Ανούση – Ηλία  ειδικά φιλοτεχνημένο για το Λ.Η ως υπόμνηση ότι το 2023 συμπληρώνονται 100 χρόνια από τον θάνατο του Αργύρη Εφταλιώτη και ως τόπος έχουμε χρέος να τον τιμήσουμε ουσιαστικά. 

Στην ενότητα Πρώτη γραφή – Πρώτη ανάγνωση  φιλοξενούνται χρονογραφήματα, αφηγήματα και  ποιήματα της Μαρίας Αναγνωστοπούλου, του Στρατή Γιαννίκου, Του Νίκου Τσιριγώτη, του Χρήστου Σταυράκογλου, της Αλεξάνδρας Παπαπάντου – Κότερου, του Θοδωρή Μαραγκού και της Μαρίτας Στεφανέλλη. 

Η Κωνσταντίνα Βάκκα – Κυριαζή γράφει στην μνήμη του Άρη Κυριαζή, ο οποίος έφυγε  από κοντά μας ξαφνικά και πρόωρα το 2021.

Στην ενότητα «Αρχαιολογία» οι Μάκης και Σρατής Αξιώτης   παρουσιάζουν τα «Βιβάρια, τα Ιχθυοζωγρεία, τα  Ταλιάνια και τα Ιχθυοτροφεία στη Λέσβο» και ο Βασίλης Κουμαρέλας «Τη  στυπτηρία της Λέσβου,  το αρχαίο εργαστήριο αλουνίτη στην Αποθήκα.

Ακολουθεί ένα εκτενές αφιέρωμα με κείμενα και πολλές φωτογραφίες στα «Αρχοντικά της Μυτιλήνης» από τον Αλέκο Κιουρέλλη.

Στην ενότητα «Ιστορία» βρίσκουμε τέσσερις πολύ ενδιαφέρουσες εργασίες: Στρατής Χαραλάμπους «Η πρώτη απογραφή του πληθυσμού της Λέσβου (1830-1831)», Παναγιώτης Κουτσκουδής : «Η γέννηση και ανάπτυξη του λεσβιακού εργατικού κινήματος Ιστορικό πλαίσιο: Η Λέσβος στα τέλη του 19ου και στο κατώφλι του 20ού αιώνα», Δημήτρης Μάντζαρης: « Μια άγνωστη επίσκεψη του Σκόμπι στη Λέσβο «...Δεν εγένετο η πρέπουσα υποδοχή, αλλά και ουδεμία τάξις ετηρήθη», Παναγιώτης Ν. Δουκέλλης «Φυγή στην Αίγυπτο: 11 Μαΐου 1941».

Στην ενότητα «Τέχνες – Εικαστικά» η Μάγδα Αναγνωστή παρουσιάζει τη νέα δημοτική πινακοθήκη Δυτικής Λέσβου, στην Αγία Παρασκευή,  στην οποία θα στεγαστεί η μεγάλη δωρεά πάνω από 100 εικαστικών έργων που έκαναν οι συλλέκτες Δημήτρης και Μάγδα Αναγνωστή. Ο Ηλίας Κουρτζής δημοσιεύει ένα απροσδόκητο εύρημα – μάρτυρα της εμπορικής σχέσης του εργαστηρίου των Κουρτζήδων με την Αίγυπτο.

Οι τρεις επόμενες ενότητες είναι η «Γραμματολογία» με τον Στρατή Μολίνο να γράφει για τον Βαγγέλη Καραγιάννη και το έργο του για τον Κ. Καβάφη, τα «Γλωσσικά» με  τα «Μαθήματα εφαρμοσμένης γλωσσολογίας για... ενηλίκους» του Γιάννη Δ. Παπάνη και η «Μουσική» με τον Δημήτρη Κοφτερό να γράφει για τον Γιάννη Σουσαμλή «Κακούργος» (1928-1996) και τη σύνθεση  «Ποταμέ στα κύματά σου».

Δύο εργασίες στην ενότητα « Τέχνες – Εκκλησιαστικά»: «Νίκος Παπαδέλλης : «Ο ιστορικός Ναός του Αγίου Νικολάου Πέτρας Ένα πολύ σοβαρό μεταγραφικό λάθος επιγραφής στο τέμπλο του ναού, στο οποίο υπέπεσε ο μητροπολίτης Μηθύμνης Διονύσιος Μηνάς (1879 - 1951)» και Τάκης Γούτος:  «Τέμπλο Λέσβιων ξυλογλυπτών του 18ου αιώνα στην Πάρο».

Πολύ ενδιαφέρουσα και η ενότητα «Πρόσωπα»: Ανθίκλεια Σκαλοχωρίτου  «Ευεργεσία: Το παράδειγμα της Οικογένειας Καλφαγιάννη στη Φίλια Λέσβου», Γιάννης Μανούκας: «Γρηγόριος Σουβατζίδης (1861(;)– 1961)», Χαράλαμπος Μοσχόβης:  «Χρήστος Βασιλακάκης».

Ακολουθούν δύο αφιερώματα: στον αγιογράφο, ζωγράφο, και φωτογράφο Παναγιώτη Πολυχρόνη μεκείμενα του Παναγιώτη Σκορδά και του Προκόπη Παπάλα, ο  οποίος κάνει μια αναλυτική  παρουσίαση του αγιογραφικού του  έργου,  και στα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική καταστροφή με κείμενα της Ντόρας Πολίτη, της Μάρως Ματθαίου και του Δημήτρη Παπαχρυσού.

Στην ενότητα « Η Λέσβος, ο χρόνος, οι άνθρωποι, οι ιστορίες τους..» γράφουν ο Γιάννης Αγριτέλλης: «Θεατρικά μπουλούκια και περιφερόμενοι θίασοι στα χωριά μας»,  ο Λευτέρης Καρμίρης: «Χρονιάρες μέρες»,   ο Ξενοφών Μαυραγάνης : «Μια εικονική δίκη το 1963», ενώ υπάρχουν και δύο σελίδες για τον εκδότη φωτογραφιών και καρτ-ποστάλ Βύρωνα Σουτζιδέλλη..

Στην ενότητα «Ξεχώρισαν τη χρονιά που πέρασε» παρουσιάζεται ο Σιγριανός επιχειρηματίας Αντώνης Τιρπιντίρης, ο οποίος δημιουργεί και πρωτοπορεί σε τόπο ερημοποιημένο.

Οι εκδόσεις «Μύθος» ευχαριστώντας τους συνεργάτες, τους χορηγούς, τους  αναγνώστες, τους  πολλούς φίλους του Λ.Η  προσφέρουν  μαζί με τον τόμο ένα μουσικό CD  με 18 ποιήματα Λεσβίων ποιητών (Θείελπης Λεφκίας, Δ, Βερναρδάκης, Δημ.  Νικορέτζος, Νίκος Σαραντάκος, Μήτσος Τσιάμης, Ασημ Βεϊνόγλου, κά)  μελοποιημένα από τον Νίκο Τσιριγώτη.

Για την μουσική αυτή δουλειά γράφουν ο Παναγιώτης Σκορδάς; «Λίγα λόγια για τη μελοποιημένη ποίηση» και ο Στέφανος Φευαγαλάς: «Η Λεσβιακή ποίηση και ο συνθέτης Νίκος Τσιριγώτης».

Τριάντα οκτώ εργασίες, σαράντα  τρεις συνεργάτες , 389 σελίδες όλες έγχρωμες, ένα μουσικό CD  , σ’ έναν τόμο, το Λεσβιακό Ημερολόγιο 2022, που και φέτος διατίθεται σε ειδικό τυπωμένο κουτί. 

Υπεύθυνος ύλης, διορθώσεις, επιμέλεια; Παναγιώτης Σκορδάς. φιλολογική φροντίδα - διορθώσεις; Τζάνος Στεφανέλλης, Σχεδιασμός – σελιδοποίηση: Τάκης Βαλάκος, Κοσμήματα: πίνακες του Κωνσταντίνου Μπούρατζη.