Κλιματική αλλαγή: Οι καταστροφές που... γλιτώσαμε
Άλλοι θεωρούν ότι είναι ήδη αργά, άλλοι πιστεύουν ότι υπάρχει ακόμα αρκετός χρόνος για την ανθρωπότητα. Η αντικειμενική αλήθεια είναι μία, ωστόσο, ότι η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και χρήζει άμεσης αντιμετώπισης, αν δεν θέλουμε ο πλανήτης μας να γίνει ακραία αφιλόξενος. Τόσο για τα υπόλοιπα είδη ζωής όσο και για τον ίδιο των άνθρωπο.
Αναφορικά με την κλιματική αλλαγή, που έχει πλέον το μονοπώλιο της… αγωνίας, υπάρχει λόγος άγχους, όμως φυσικά δεν είναι άμεσος. Τις επόμενες δεκαετίες θα μπορούμε απερίσπαστοι να κάνουμε τις βόλτες μας, να έχουμε τις εξόδους μας, να χαλαρώνουμε στο διαδίκτυο, να συνεχίσουμε μία ομαλή καθημερινότητα. Μετά όμως; Η κλιματική αλλαγή θα έρθει αργά αλλά σταδιακά, όμως κάποτε θα την βρούμε μπροστά μας.
Η σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον και τη φύση δεν κρύβει μόνο αποτυχίες, πρέπει να ομολογήσουμε. Υπάρχουν περιπτώσεις που η ανθρωπότητα κατάφερε να αντιμετωπίσει με επιτυχία σοβαρά προβλήματα που προέκυψαν, αποτελέσματα, φυσικά, της δικής της δραστηριότητας.
Όξινη βροχή
Με την όξινη βροχή η ανθρωπότητα συνειδητοποίησε πόσο άμεσα μπορεί η δραστηριότητά της να επηρεάσει το περιβάλλον, με τις συνέπειες να επιστρέφουν πάνω της.
Σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος παρήγαγαν το όξινο αέριο διοξείδιο του θείου, το οποίο ταξίδευε συχνά χιλιάδες χιλιόμετρα και κατέληγε να αναμειχθεί με τα σύννεφα και να μετατραπεί σε όξινη βροχή.
Το αποτέλεσμα ήταν δραματικό, με ποτάμια και λίμνες σε βόρειες χώρες να νεκρώνουν από ζωή, λόγω της αλλαγής του pH των υδροβιότοπων. Επιπλέον, το νερό εκείνων των πηγών ήταν επικίνδυνο για τον ίδιο τον άνθρωπο.
Στο φαινόμενο, που εμφανίστηκε τη δεκαετία του ΄70 και κράτησε μέχρι και τον 21ο αιώνα, οι επιστήμονες και τα κράτη είχαν απάντηση, απαιτώντας και δίνοντας κίνητρα στις βιομηχανίες. Έγιναν παρεμβάσεις στον τρόπο παραγωγής και έλαβαν χώρα διεθνείς συμφωνίες, που εγγυούνταν ότι οι παραγόμενοι ρύποι θα είναι λιγότερο βλαβεροί για το περιβάλλον, καταφέρνοντας σε μεγάλο βαθμό να περιορίσουν την όξινη βροχή.
Οι εκπομπές θείου και αζώτου πλέον δεν αποτελούν απειλή για την ατμόσφαιρα, την πανίδα και τη χλωρίδα του πλανήτη Γη.
Τρύπα του όζοντος
Η τρύπα του όζοντος, παρά το γεγονός ότι ακόμα δεν έχει κλείσει, αντιμετωπίζεται με αισιοδοξία από τους απανταχού επιστήμονες. Η ανθρωπότητα άργησε μεν να καταλάβει ότι κάτι… δεν πάει καλά στην Ανταρκτική, όμως όταν αυτό έγινε, πάρθηκαν οι σχετικές αποφάσεις, ώστε τουλάχιστον να σταματήσει η έντονη μεγέθυνσή της και να σταθεροποιηθεί σε ένα βαθμό.
Η μεγάλη μείωση του όζοντος στην στρατόσφαιρα της ηπείρου έγινε αντιληπτή το 1985 από Βρετανούς επιστήμονες, οι οποίοι όρισαν ως αιτία τους χλωροφθοράνθρακες (ή αλλιώς CFC ως διεθνές αρκτικόλεξο). Οι χλωροφθοράνθρακες είναι ουσία που υπήρχε ευρέως σε σπρέι, ψυκτικά είδη και αερολύματα, με έντονη οικιακή αλλά και επαγγελματική χρήση σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη.
Έτσι, ολόκληρη εκστρατεία χρειάστηκε, που συνεχίζεται σε έναν βαθμό έως και σήμερα, για τον περιορισμό αυτών των ουσιών, που όταν εξατμιστούν και φτάσουν στη στρατόσφαιρα, αντιδρούν με το όζον και το καταστρέφουν. Αυτό με τη σειρά του έχει σαν αποτέλεσμα οι βλαβερές υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου (UV) να περνούν αφιλτράριστες προς τον πλανήτη μας, με πολλαπλές συνέπειες στο περιβάλλον και την υγεία των ανθρώπων. Το πρωτόκολλο του Μόντρεαλ το 1987 ήταν συμφωνία-κλειδί για την αποφασιστική παρέμβαση στο ζήτημα.
Βενζίνη μόλυβδου
Οι περισσότεροι, οι νεότεροι κυρίως, δεν θυμούνται καν ότι κάποτε η βενζίνη μολύβδου αποτελούσε σχεδόν αποκλειστικό μονοπώλιο για την μεγάλη πλειοψηφία των οχημάτων που κυκλοφορούσε παγκοσμίως, κατά συνέπεια και στη χώρα μας. Ήδη από την δεκαετία του ‘20, η βενζίνη μολύβδου προτιμήθηκε για τα αυτοκίνητα, χωρίς όμως να γνωρίζει ο κόσμος τις συνέπειες για την ανθρώπινη υγεία. Αυτές, όταν κάποιος αναπνεύσει τα υποπροϊόντα από την καύση της βενζίνης με μόλυβδο, έχουν σαν αποτέλεσμα ποικίλα προβλήματα στον ανθρώπινο οργανισμό. Από καρδιοπάθειες, μέχρι πνευματικές διαταραχές αλλά και ξαφνικά εγκεφαλικά πάθαινε πολύς κόσμος, ως συνέπεια της εισπνοής τέτοιων αερίων.
Η παρέμβαση των επιστημόνων, όπως ήταν λογικό, αντιμετώπισε μεγάλη αντίσταση από τους τότε μεγάλους ενεργειακούς και αυτοκινητιστικούς κολοσσούς που είδαν τα σχέδια και τον προγραμματισμό τους να ανατρέπονται. Ωστόσο, δεν είχαν επιλογή. Μετά από πολλή επιμονή και συνεννόηση με τις κυβερνήσεις, σταδιακά οι βενζίνη μολύβδου άρχισε να αποτελεί παρελθόν στις ανεπτυγμένες χώρες, οι οποίες είχαν την οικονομική δυνατότητα για άμεσες αλλαγές. Όσον αφορά τις αναπτυσσόμενες, άργησαν να προσαρμοστούν, όμως κι εκείνες τα κατάφεραν, με ουραγό την Αλγερία, που απασφάλισε το 2021. Πλέον, ο αέρας που αναπνέουμε είναι πιο ασφαλής.
