Διατροφικές διαταραχές και εφηβεία

Γράφει η Μαρία Βερβέρη *

        Η εφηβεία είναι μία μεταβατική περίοδος μεταξύ της παιδικής ηλικίας και της ενήλικης ζωής. Χαρακτηρίζεται από σημαντικές αλλαγές σε διάφορους τομείς, είναι μία περίοδος νοητικών, συναισθηματικών και κοινωνικών αλλαγών. Οι βιοσωματικές αυτές αλλαγές επηρεάζουν την διαμόρφωση και τη διαφοροποίηση της εικόνας που έχει ο έφηβος για τον εαυτό του, αλλά και την εικόνα που οι άλλοι έχουν γι’ αυτόν. Σε αυτήν, λοιπόν, την  περίοδο μπορεί να παρατηρηθούν διαταραχές πρόσληψης της τροφής, για παράδειγμα περίεργα γούστα για φαγητό, ανορεξία, βουλιμία, παχυσαρκία.

            ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ:

Α. Παχυσαρκία

            Ως παχυσαρκία ορίζεται η περίσσεια σωματικού λίπους και η διάγνωση της πρέπει να βασίζεται στην απόδειξη του λίπους αυτού. Το διατροφικό περιβάλλον των παχύσαρκων παιδιών πρέπει να πούμε ότι είναι διαφορετικό από εκείνο των μη παχύσαρκων και συνήθως αποτελείται από τροφές πλούσιες σε λιπαρά. Όσον αφορά την ψυχολογία αυτών των παιδιών έχουν συνήθως χαμηλή αυτοεκτίμηση και φτωχή εικόνα για τον εαυτό τους.

Β. Ψυχογενής Ανορεξία

            Το κύριο χαρακτηριστικό του ανορεξικού ατόμου είναι η άρνηση λήψης τροφής προκειμένου να μην πάρει βάρος, παρά το γεγονός ότι το σωματικό του βάρος κυμαίνεται κάτω από τα φυσιολογικά επίπεδα. Επιπλέον, το άτομο διακατέχεται από έντονο φόβο ότι θα πάρει βάρος, γι αυτό και προσπαθεί συνεχώς να χάσει όλο και περισσότερο. Το άτομο έχει διαταραγμένη εικόνα για το σώμα του και δίνει υπερβολική έμφαση στην επίδραση του βάρους στην αυτοαξιολόγηση. Σημαντικό είναι επίσης, να τονίσουμε ότι το άτομο με την ψυχογενή ανορεξία μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να μην έχει όρεξη για φαγητό. Η απώλεια σωματικού βάρους είναι αποτέλεσμα της συνειδητής προσπάθειας του ατόμου να χάσει βάρος καταφεύγοντας σε αυστηρή δίαιτα ή άσκηση. Η ψυχογενής ανορεξία συνήθως εμφανίζεται στα μέσα ή προς το τέλος της εφηβείας (14 - 18 χρόνων).

Γ. Ψυχογενής Βουλιμία

            Κυρίαρχο χαρακτηριστικό εδώ είναι η υπερφαγία. Η υπερφαγία αναφέρεται στην κατανάλωση μιας ποσότητας τροφής, σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, η οποία είναι μεγαλύτερη από αυτήν που θα μπορούσαν να καταναλώσουν οι περισσότεροι άνθρωποι στην ίδια χρονική περίοδο. Ωστόσο, για την αντιστάθμιση του άγχους που προκαλεί η υπερφαγία, το άτομο καταφεύγει στην κάθαρση με αυτοπροκαλούμενους εμετούς, καθαρτικά, διουρητικά κ.α. Η κάθαρση αυτή κάνει το άτομο να απαλλαγεί από τις ενοχές του και το φόβο για αύξηση του βάρους του. Η ψυχογενής βουλιμία συνήθως εμφανίζεται προς τα τέλη της εφηβικής περιόδου ή στην πρώιμη ενήλικη ζωή.

            Εν κατακλείδι, πρέπει να τονίσουμε ότι οι διατροφικές διαταραχές μπορούν να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά. Όσο νωρίτερα διαπιστωθούν, τόσο καλύτερη θα είναι η έκβαση της διαταραχής. Ψυχολογικές θεραπείες που βοηθούν το άτομο να αλλάξει τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές που σχετίζονται με το διαταραγμένο τρόπο διατροφής αποτελούν βασικό κομμάτι της θεραπευτικής αγωγής.

* Η Μαρία Βερβέρη είναι Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος (MSc Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων, University of Leiden, Ολλανδία) και εργάζεται στο ιδιωτικό της γραφείο, Καβέτσου 17, Μυτιλήνη (τηλ. 2251048933, 6945447016). Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε το http://mariaververi.blogspot.gr/

Η Μαρία Βερβέρη  αρθρογραφεί κάθε δεύτερη Δευτέρα στο Lesvosnews.net