Κατανοώντας τους παιδικούς φόβους…

Γράφει η Μαρία Βερβέρη *

Ο φόβος είναι μια καθαρά φυσιολογική αντίδραση σε γεγονότα που απειλούν την προσωπική ασφάλεια του παιδιού. Είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα για το οποίο υπάρχει αιτία. Όταν όμως το συναίσθημα αυτό δεν δικαιολογείται και επηρεάζει και παρεμποδίζει την καθημερινότητα του παιδιού, τότε μιλάμε για φοβία.

Μέχρι την ηλικία των 12 χρόνων, όλα τα παιδιά μπορεί να βρεθούν αντιμέτωπα με ορισμένους φόβους, που συνήθως είναι ευμετάβλητοι και διαφοροποιούνται καθώς αυτά μεγαλώνουν. Οι φόβοι για τα ζώα, π.χ. είναι πιο συνηθισμένοι στην ηλικία μεταξύ 3-4 ετών, ενώ από τα 4-6 τους χρόνια τα παιδιά φοβούνται κυρίως το σκοτάδι, τα δημιουργήματα της φαντασίας (όπως τα φαντάσματα) αλλά και τα ατυχήματα ή τις φυσικές καταστροφές. Οι φόβοι μειώνονται σταδιακά μεταξύ 9-12 ετών.

ΠΩΣ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΜΕ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΤΟΥΣ ΦΟΒΟΥΣ ΤΟΥ

            Συνήθως οι φόβοι του παιδιού υποχωρούν όταν αυτό μπαίνει στην εφηβεία. Όμως η συμπεριφορά των γονέων, καθώς και η καθοδήγηση από έναν ειδικό, θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στο να ξεπεράσει το παιδί γρηγορότερα το πρόβλημα και να μην εξελιχθεί. Παρακάτω ακολουθούν κάποιες συμβουλές για να βοηθηθεί το παιδί να ξεπεράσει τους φόβους του:

1. Να ακούσουν με προσοχή το παιδί τους και να το ενθαρρύνουν να μιλήσεις για τους φόβους του.
2. Να αποφύγουν να γελάσουν και να αστειευτούν μαζί του.
3. Να βοηθήσουμε το παιδί να αναπτύξει κάποιες δεξιότητες, έτσι ώστε να αντιμετωπίζει τη φοβική κατάσταση π.χ. εάν φοβάται το σκοτάδι, μπορεί να έχει ένα φωτάκι δίπλα του και να ανάβει.
4. Το παιδί να έρχεται σταδιακά σε επαφή με το φοβικό αντικείμενο και όχι κατευθείαν, αν δεν μπορεί καν να το ανεχτεί.
5. Να δοθούν ευκαιρίες στο παιδί να γνωρίσει το φοβικό αντικείμενο κάτω από συνθήκες οι οποίες δεν του προκαλούν άγχος και νιώθει απόλυτα ασφαλές.
6. Να εξηγήσουμε με λόγια στο παιδί ότι το φοβικό αντικείμενο δεν είναι επικίνδυνο.
7. Εξηγήστε του με απλά λόγια τι είναι το φανταστικό και τι είναι το πραγματικό για να μπορέσει να απομυθοποιήσει τον φόβο του (π.χ. για τους δράκους και για τα φαντάσματα).
8. Να αναφέρουμε στο παιδί παραδείγματα των δικών μας παιδικών φόβων, έτσι θα νιώσει καλύτερα.
9. Μην το πιέζετε να ξεπεράσει το φόβο του. Αν π.χ. φοβάται τη θάλασσα, μην το αναγκάζετε να κολυμπήσει. Απολαύστε εσείς το μπάνιο σας, δίνοντάς του έτσι το καλό παράδειγμα, χωρίς όμως να επιμένετε να σας ακολουθήσει.

            Τέλος, αν ο φόβος και η ανησυχία του παιδιού διαρκεί περισσότερο από έξι μήνες και αποδιοργανώνει τη ζωή του, τότε προτείνετε η επίσκεψη σε έναν ειδικό προκειμένου οι γονείς και το παιδί να μπορέσουν να διαχειριστούν το πρόβλημα πιο αποτελεσματικά.

* Η Μαρία Βερβέρη είναι Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος (MSc Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων, University of Leiden, Ολλανδία) και εργάζεται στο ιδιωτικό της γραφείο, Καβέτσου 17, Μυτιλήνη (τηλ. 2251048933, 6945447016). Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε το http://mariaververi.blogspot.gr 

   Η Μαρία Βερβέρη θα είναι ξανά κοντά μας  με νέο άρθρο τη Δευτέρα 11 Σεπτεμβρίου 2017