Όταν το παιδί σωπαίνει… Τι είναι η Επιλεκτική Αλαλία;
Γράφει η Μαρία Βερβέρη *
Η επιλεκτική αλαλία αποτελεί την άρνηση του παιδιού να μιλήσει έξω από το σπίτι, παρά την φυσιολογική ή σχεδόν φυσιολογική χρησιμοποίηση του λόγου στο σπίτι.
Η έναρξη της επιλεκτικής αλαλίας τοποθετείται στην ηλικία μεταξύ 3-8 ετών και εκδηλώνεται αφού ξεκινήσει η φοίτηση του παιδιού στο σχολείο. Αρχικά, θεωρείτε σύμπτωμα της ντροπαλότητας και της συστολής του παιδιού, ωστόσο όσο παρεμβάλλεται στην μαθησιακή ζωή του παιδιού τότε αρχίζει να γίνεται αντιληπτή σαν πρόβλημα. Συνήθως το παιδί αναζητά την επικοινωνία μέσω άλλων οδών (χειρονομίες, ζωγραφική κλπ). Η ομιλία στο σπίτι είναι σχεδόν φυσιολογική, μιλά με τους γονείς και με τα αδέρφια, αλλά αρνείται να μιλήσει σε ξένους. Αντίστοιχα, στο σχολείο είναι επίσης επιλεκτικό σε ποιον θα μιλήσει. Δηλαδή μπορεί να μιλά με τους συμμαθητές αλλά δεν μιλά στους δασκάλους.
Στο ιστορικό των παιδιών αυτών, συναντάμε παιδιά με φυσιολογική νοητική ανάπτυξη αλλά με μια μικρή καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου στην ηλικία των 2-3 ετών. Ιδιοσυγκρασιακά αυτά τα παιδιά περιγράφονται ενδοστρεφή και αποτραβηγμένα από κοινωνικές επαφές. Είναι παιδιά υπερπροστατευμένα από αγχώδεις και ψυχαναγκαστικές μητέρες. Η έναρξη μπορεί να είναι προοδευτική με την έναρξη του σχολικού έτους ή απότομη μετά από κάποιο τραυματικό γεγονός. Αλλαγές στη ζωή του παιδιού όπως μετανάστευση σε περιοχή που μιλάνε άλλη γλώσσα, νοσηλεία, αποχωρισμός από οικογένεια, φυσικό τραύμα και κακοποίηση θεωρούνται ως εκλυτικοί παράγοντες.
Διαγνωστικά είναι σημαντικό να αποκλεισθούν άλλοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν την ομιλία. Όπως, η κώφωση, ο αυτισμός, καθώς και παθολογικές δομές της προσωπικότητας.
Πως γίνεται η θεραπευτική διαχείριση της Εκλεκτικής Αλαλίας;
Οι κύριοι στόχοι της θεραπείας θα πρέπει να εστιάζουν στην ελάττωση του άγχους, την ενίσχυση της αυτοεικόνας και στην ενίσχυση της κοινωνικής αυτοπεποίθησης και επικοινωνίας. Η έμφαση δεν πρέπει ποτέ να τίθεται στο να κάνουμε ένα παιδί να μιλήσει. Όλες οι προσδοκίες για ομιλία θα πρέπει να παραμεριστούν. Με ελαττωμένο άγχος, ενισχυμένη αυτοπεποίθηση και την χρήση κατάλληλων τεχνικών, η επικοινωνία θα αυξηθεί καθώς το παιδί προοδεύει από μη λεκτικές σε λεκτικές επικοινωνιακές αντιδράσεις. Προγνωστικά, φαίνεται ότι τα περισσότερα παιδιά ξεπερνούν το πρόβλημα σε μερικούς μήνες από την έναρξη του σχολείου και σπάνια παρατηρείται στην ενήλικη ζωή.
* Η Μαρία Βερβέρη είναι Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος (MSc Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων, University of Leiden, Ολλανδία) και εργάζεται στο ιδιωτικό της γραφείο, Καβέτσου 17, Μυτιλήνη (τηλ. 2251048933, 6945447016). Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε το http://mariaververi.blogspot.gr
Η Μαρία Βερβέρη αρθρογραφεί κάθε δεύτερη Δευτέρα στο Lesvosnews.net
