ΠΓΕ Λέσβος: Το διαβατήριο του Λεσβιακού Ελαιολάδου για τις αγορές του κόσμου
Συνέντευξη με τον Χαράλαμπο Παπαδέλλη Ελαιοτριβέα, Τυποποιητή και Υπεύθυνο της Οργάνωσης Παραγωγών “Papadellis Olive Oil and Partners”
Η ημερίδα «Η Ελιά και το Ελαιόλαδο», που θα πραγματοποιηθεί στις 7 Ιουνίου 2025 στο Δημοτικό Θέατρο Μυτιλήνης, φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα κομβικό σημείο αναφοράς για τον ελαιοκομικό τομέα της Λέσβου. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, συνομιλήσαμε με τον κ. Χαράλαμπο Παπαδελλη, έναν από τους πιο ενεργούς και καταρτισμένους ανθρώπους του χώρου, για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο ελαιώνας του νησιού, τις ευκαιρίες που αναδύονται, και το όραμα της Οργάνωσης Παραγωγών για ένα ποιοτικό, ανταγωνιστικό και βιώσιμο ελαιόλαδο.
Ο Χαράλαμπος Παπαδέλλης αναλύει τις μεγάλες προκλήσεις αλλά και τις ευκαιρίες της ελαιοκομίας στη Λέσβο. Τονίζει τη σημασία της ποιότητας, της πιστοποίησης ΠΓΕ και της εξωστρέφειας σε νέες αγορές, ενώ αναφέρεται στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, τις διακυμάνσεις τιμών και τα χρόνια προβλήματα των ελαιώνων, όπως η γήρανση, η έλλειψη εργατών και το υψηλό κόστος. Παρουσιάζει, τις δράσεις της οργάνωσης, από τη χρήση τεχνολογίας έως τη συνεργασία με πανεπιστήμια για βιώσιμη ανάπτυξη και προστασία της παραγωγής. Τέλος κάνει αναφορά και στη δακοκτονία, την έλλειψη προσωπικού και την ανάγκη ανασχεδιασμού.
Αναλυτικά το κείμενο της συνέντευξης:
Η ημερίδα «Η Ελιά και το Ελαιόλαδο» στις 7 Ιουνίου 2025 στο Δημοτικό Θέατρο Μυτιλήνης φαίνεται να αγγίζει κρίσιμα ζητήματα. Ποιος είναι ο κύριος στόχος της εκδήλωσης και πώς πιστεύετε ότι θα ωφελήσει τους ελαιοπαραγωγούς της Λέσβου, ιδιαίτερα σε σχέση με τις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής; Γιατί ένας ιδιώτης να διοργανώνει μια τέτοια ημερίδα;
Πράγματι η ημερίδα του Σαββάτου αγγίζει κρίσιμα ζητήματα για την ελιά και το ελαιόλαδο, όπως είναι η κλιματική αλλαγή που βιώνουμε αλλά και η ποιότητα που απαιτείται να έχει το ελαιόλαδο ώστε να μπορεί να σταθεί στο υψηλό επίπεδο του παγκόσμιου ανταγωνισμού. Την ημερίδα διοργανώνει η Οργάνωση Παραγωγών Papadellis Olive Oil and Partners. Πρόκειται για μια οργάνωση παραγωγών που αποτελείται από 128 παραγωγούς και 2 εταιρείες από τον κλάδο της ελαιοκομίας.
Η εκδήλωση περιλαμβάνει ομιλία για τη διεθνή εμπορική θέση της Ελλάδας. Από την εμπειρία σας, ποιες αγορές θεωρείτε πιο υποσχόμενες για εξαγωγές ελαιολάδου από τη Λέσβο και ποιες προκλήσεις συναντάτε στο διεθνές εμπόριο;
Το ελαιόλαδο της Λέσβου έχει μικρό μερίδιο στην παγκόσμια αγορά και οι περισσότερες ποσότητες εξάγονται κυρίως στις χώρες της βόρειας Ευρώπης. Στόχος δικός μας είναι το άνοιγμα νέων αγορών όπως εκείνης της Αμερικής, της Κίνας καθώς και η αγορά των Αραβικών Χωρών. Οι εξαγωγές σε αυτές τις αγορές αντιπροσωπεύουν πολύ μικρό ποσοστό από το ελαιόλαδο που εξάγουμε. Πρέπει να δωθεί κυρίως έμφαση στην ταυτότητα του ελαιολάδου που εξάγουμε με το χαρακτηρισμό του σαν ΠΓΕ Λέσβος. Αυτό θα μας βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό ώστε να μπορέσουμε να σταθούμε επάξια στις προκλήσεις του ανταγωνισμού.
Η ποιότητα του ελαιολάδου είναι κεντρικό θέμα της ημερίδας. Πώς εξασφαλίζει η δική σας εταιρεία την υψηλή ποιότητα του προϊόντος της, και ποιες πρακτικές παραγωγής ή επεξεργασίας θεωρείτε κρίσιμες για τη διατήρηση των χαρακτηριστικών του λεσβιακού ελαιολάδου;
Ένα από τα πιο κρίσιμα σημεία για την πώληση του ελαιολάδου είναι η ποιότητα του. Σαν επιχείρηση έχουμε θέσει τα πρότυπα μας στους παραγωγούς που συνεργαζόμαστε και εκείνοι τα ακολουθούν σε μεγάλο βαθμό. Μέσα από συζητήσεις μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων (παραγωγοί, ειδικοί συνεργάτες, σύμβουλοι, γευσιγνώστες και πωλητές) έχουμε καταλήξει στα βήματα εκείνα που πρέπει να κάνουμε ώστε να επιτύχουμε την παραγωγή βέλτιστου προϊόντος. Η πρώιμη συγκομιδή του ελαιοκαρπού και η άμεση άλεση του εξασφαλίζουν την παραγωγή υψηλής ποιότητας ελαιολάδου.
Η κλιματική αλλαγή απειλεί τους ελαιώνες παγκοσμίως, με ακραίες καιρικές συνθήκες όπως ξηρασίες και καύσωνες να πλήττουν τη Μεσόγειο. Ποια συγκεκριμένα προβλήματα αντιμετωπίζουν οι ελαιώνες της Λέσβου; Μπορεί ο ελαιώνας μας που στην μεγαλύτερή του έκταση είναι ξηρικός να γίνει ποτιστικός;
Η κλιματική αλλαγή βρίσκεται στον ελαιώνα της Λέσβου εδώ και πολλά χρόνια. Τη βιώνουμε ήδη από το 2019. Τα δέντρα δείχνουν να προσαρμόζονται με το πέρασμα των ετών, αλλά σε κρίσιμα σημεία χρειάζονται μια βοήθεια ώστε να μπορούν να παράξουν και να διατηρήσουν τον καρπό. Αυτό που κατά την άποψη μας πρέπει να γίνουν είναι εγγειοβελτιωτικά έργα (μικρά φράγματα ή ταμιευτήρες νερού) σε διάφορες περιοχές του νησιού.
Οι τιμές του ελαιολάδου τη φετινή χρονιά έχουν παρουσιάσει μεγάλες διακυμάνσεις και θα λέγαμε έχουν μπερδέψει τους παραγωγούς. Αρκετοί ελαιοπαραγωγοί της Λέσβου τηρούν στάση αναμονή και «κρατάνε» τα λαδιά τους. Ποια είναι η συμβουλή σας; Τι παράγοντες θα πρέπει να λάβουν υπόψη πριν αποφασίσουν αν θα πουλήσουν ή όχι;
Η φετινή χρονιά ήταν πολύ δύσκολη από όλες τις απόψεις. Μετά από αρκετά χρόνια, τα δέντρα ήταν φορτωμένα από καρπό. Η έλλειψη βροχοπτώσεων και ο παρατεταμένος καύσωνας που επικρατούσε το καλοκαίρι οδήγησαν στη συρρίκνωση και την πρώιμη ωρίμανση του καρπού. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα η περιεκτικότητα του ελαιολάδου να είναι χαμηλή σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Από την άλλη πλευρά, οι τιμές του ελαιολάδου ενώ ξεκίνησαν σε πολύ υψηλά επίπεδα από τα μέσα Νοεμβρίου, άρχισαν να υποχωρούν αισθητά. Η δική μας συμβουλή στους συνεργάτες μας ήταν να κάνουν όλη τη διάρκεια της συγκομιδής πωλήσεις και να μην κρατάνε πολλά ελαιόλαδα προς αποθήκευση, και ακόμη και αν έβλεπαν πτώση στις τιμές, να συνέχιζαν τις πωλήσεις. Έτσι μπόρεσαν στο τέλος να έχουν ένα καλό μέσο όρο πωλήσεων που τους εξασφάλιζε ένα ικανοποιητικό εισόδημα.
Πως ήταν η φετινή ελαιοκομική περίοδο 2024/2025 στη Λέσβο; Οι πρόσφατες εκτιμήσεις αναφέρουν για την επόμενη ελαιοκομική περίοδο 2025/26 υπερπαραγωγή με πτώση τιμών. Πώς εκτιμάτε ότι θα κινηθούν οι τιμές του ελαιολάδου στη Λέσβο το 2025-26;
Στη Λέσβο, η παραγωγή της ελαιοκομικής περιόδου 2024/2025, λόγω των πολύ χαμηλών αποδόσεων, είναι δύσκολο να υπολογιστεί. Εκτίμηση μας είναι ότι κυμάνθηκε από 12 χιλιάδες τόνους έως 14 χιλιάδες τόνους. Εάν οι συνθήκες ήταν φυσιολογικές, θα μιλούσαμε για νούμερα που θα άγγιζαν και ίσως θα ξεπερνούσαν τους 20 χιλιάδες τόνους. Η εκτιμώμενη παγκόσμια παραγωγή ελαιολάδου για το 2025/2026 θα κυμανθεί από 4 εκατομμύρια τόνους έως 4,5 εκατομμύρια τόνους, με αύξηση παραγωγής σε όλες τις ελαιοπαραγωγικές χώρες εκτός από την Τουρκία. Αυτό από μόνο του δεν γεννά υψηλές προσδοκίες για αύξηση των τιμών, και εδώ θα τονίσουμε και πάλι ότι στόχος μας πρέπει να είναι η παραγωγή βέλτιστου προϊόντος με ταυτότητα.
Οι ελαιώνες της Λέσβου αντιμετωπίζουν προκλήσεις όπως η γήρανση των δέντρων, η έλλειψη εργατικού δυναμικού και το υψηλό κόστος παραγωγής. Τι μπορεί να γίνει ώστε να ξεπεράσουν αυτά τα εμπόδια;
Τα προβλήματα του ελαιώνα στη Λέσβο είναι δυστυχώς αμέτρητα. Τα πιο σημαντικά από αυτά είναι εκείνα που αναφέρατε. Ο ελαιώνας της Λέσβου χρειάζεται ανανέωση και καλλιέργεια πιο εντατική. Τα δέντρα χρειάζονται φροντίδα, κλάδεμα, καθαρισμό και λίπανση ώστε να επανέλθουν σε πλήρη παραγωγική λειτουργία. Το εργατικό δυναμικό είναι δυσεύρετο και όπου υπάρχει είναι κοστοβόρο σε σχέση με την τωρινή τιμή του ελαιολάδου. Οι συνθήκες εργασίας στα κτήματα είναι δύσκολες, οι εργαζόμενοι πρέπει να αμείβονται σωστά, αλλά και ο παραγωγός πρέπει να μπορεί να επιβιώσει, διότι το κόστος παραγωγής είναι ιδιαίτερα υψηλό.
Πέρα από την κλιματική αλλαγή, ποιες άλλες καινοτομίες ή τεχνολογίες πιστεύετε ότι θα μπορούσαν να ενισχύσουν την ελαιοκαλλιέργεια στη Λέσβο, όπως η χρήση ανακυκλωμένου νερού, η μηχανική συγκομιδή ή οι ανθεκτικές ποικιλίες, και πώς η εταιρεία μέσα από την ομάδα παραγωγών προτίθεται να τις υποστηρίξει;
Το να πάμε σε άλλες ποικιλίες πιο ανθεκτικές από τη μια μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση της παραγωγής και την αύξηση του εισοδήματος μας, αλλά από την άλλη πλευρά, αυτό ίσως οδηγήσει στην απώλεια της ταυτότητας του προϊόντος μας. Η οργάνωση παραγωγών έχει σαν στόχο τη συμμετοχή σε ευρωπαϊκά προγράμματα ώστε να αποκτήσει πάγια που θα βοηθήσουν στην καλλιέργεια. Μέσα από την οργάνωση παραγωγών γίνονται αρκετές εκπαιδεύσεις και θα ακολουθήσουν πολλές νέες. Έχουμε ήδη ξεκινήσει συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου καθώς και με το Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Στο άμεσο μέλλον θα ανακοινώσουμε και τη συμμετοχή μας σε συγκεκριμένες δράσεις του Μετσοβείου Πολυτεχνείου που θα έχουν σαν στόχο την βελτίωση του παραγόμενου προϊόντος με το χαμηλότερο δυνατό κόστος.
Η δακοκτονία είναι το «αγαπημένο θέμα» του καλοκαιριού για τους ελαιοπαραγωγούς. Ποια είναι η εκτίμησή σας για την ημερομηνία έναρξης του προγράμματος το 2025 στη Λέσβο; Πώς κρίνετε την αποτελεσματικότητα των μέτρων δακοκτονίας, και πώς αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της έλλειψης προσωπικού, σύμφωνα με τις πληροφορίες που κυκλοφορούν;
Η δακοκτονία είναι γενικά το αγαπημένο θέμα για όλους όσους εμπλέκονται στην παραγωγή και εμπορία ελαιολάδου. Έπειτα από συζητήσεις που είχαμε με τη Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας Λέσβου, ο πρώτος ψεκασμός θα ξεκινήσει το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου. Η προσπάθεια που γίνεται από τα συνεργεία ψεκασμού, τη Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και από τους γεωπόνους τομεάρχες είναι μεγάλη. Για ακόμη μια φορά θα ζητήσουμε από όλους τους εμπλεκόμενους — παραγωγούς, φορείς και επιχειρήσεις που βρίσκονται στον κλάδο — τη συνεργασία τους, διότι η δακοκτονία για να έχει επιτυχία πρέπει όλοι μαζί να εργαστούμε. Η έλλειψη προσωπικού είναι μεγάλο πρόβλημα και εδώ. Ήδη, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και τους γεωπόνους τομεάρχες, γίνεται επανασχεδιασμός και χάραξη νέων τομέων ευθύνης ώστε να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε την έλλειψη προσωπικού με την τοποθέτηση όπου είναι δυνατόν ψεκαστικών μηχανημάτων ή ακόμη και μεικτών συνεργείων.
Η οργάνωση παραγωγών έρχεται σε αυτό το σημείο να συμβάλει κι εκείνη από την πλευρά της στην προσπάθεια καταπολέμησης του δάκου και κατά επέκταση στην προστασία της παραγωγής. Έχουμε ήδη προμηθευτεί 6 έξυπνες παγίδες για το δάκο, οι οποίες θα εγκατασταθούν σε διάφορες περιοχές του νησιού σε κτήματα των παραγωγών μελών της οργάνωσης. Οι περιοχές είναι οι εξής: 1. Πηγή, Θερμή, Παμφίλα, Μυστέγνα, Ιππείος, Πολιχνίτος και Πλωμάρι. Με την είσοδο του δάκου μέσα στην παγίδα, θα έχουμε αυτόματα ειδοποίηση μέσω εφαρμογής για το σύνολο του πληθυσμού, αλλά και αν ο δάκος είναι αρσενικός ή θηλυκός. Τα αποτελέσματα θα διαβιβάζονται στη Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας Λέσβου, αλλά θα είναι διαθέσιμα και στο Site www.papadellis.eu.
Σας ευχαριστούμε πολύ. Η παρουσία σας στην ημερίδα θα είναι τιμή για εμάς.
