Οι εθελοντές δε φτιάχνουν «Παγανές».

Πριν λίγο καιρό ο κ. Βαρβιτσιώτης με έμφαση αποκάλεσε τους εθελοντές στο ΠΙΚΠΑ Μυτιλήνης «καταληψίες» ούτε λίγο ούτε πολύ υποβιβάζοντας το κοπιαστικό τους έργο με συνειρμούς αλητείας και παρανομίας. Βέβαια το οξύμωρο δεν άργησε να αποκαλυφθεί περίλαμπρα ακόμα στα μάτια και του πλέον αφελούς. Οι «αρχές και εξουσίες» του τόπου βρήκαν στην καλοσύνη των εθελοντών του ΠΙΚΠΑ έναν κόκορα για να φορτώσουν όλες τις δικές τους ευθύνες που χρόνια τώρα δεν έχουν καταφέρει να βάλουν σε τάξη. Έτσι λοιπόν οι κλούβες του λιμενικού και της αστυνομίας κουβαλούν τους πρόσφυγες και τους αφήνουν στους «καταληψίες», στους παράνομους οι οποίοι δεν μπορούν παρά να παράσχουν κάποια φροντίδα. Βέβαια ο κ. Βαρβιτσιώτης είχε πει πως το κράτος δεν συνεργάζεται και δεν συνομιλεί με «καταληψίες». Τι στο καλό…τι έγινε λοιπόν και δήμος, αστυνομία και λιμενικό «συνεργάζονται»; Μάλλον ο κ. Υπουργός θα μιλάει για ένα άλλο κράτος…κάπου εκεί έξω.  Έτσι όμως έχουν μάθει οι «καταληψίες» : να μην κωφεύουν και να μην κλείνουν τα μάτια μπροστά στην ανθρωπιστική κρίση. Όταν η πολιτεία βολεύεται με το έργο των εθελοντών, οι εθελοντές παρόλο που γνωρίζουν και βιώνουν την αδικία δεν μπορούν να κάνουν πίσω γιατί εδώ δεν μιλάμε για ψήφους και για εντυπώσεις αλλά για ανθρώπινες ζωές, για μικρά παιδιά…

Το ΠΙΚΠΑ συγκέντρωσε πάνω του πολύ μεγάλη δημοσιότητα από όλον τον κόσμο γιατί αποτελούσε ένα από τα ελάχιστα αυτοδιαχειριζόμενα κέντρα πρώτης υποδοχής προσφύγων. Το ΠΙΚΠΑ λειτουργούσε, όμως, στην «σκιά». Η δημοτική αρχή Βουνάτσου είχε παραδώσει άτυπα «τα κλειδιά» στους εθελοντές σε ένα παράξενο καθεστώς που στην ουσία δεν είχε κανείς την απόλυτη ευθύνη. Η προηγούμενη δημοτική αρχή, και όλες οι ένστολες εξουσίες του τόπου βολεύτηκαν καλά με αυτήν την μεθοριακή κατάσταση. Ο τόπος ήταν «καθαρός» από πρόσφυγες : πριν ανοίξει το ΠΙΚΠΑ είχαμε κόσμο να βρίσκεται  μπροστά στο Δημοτικό Θέατρο, στα πάρκα, στο δρόμο.  Η κατάσταση στο λιμάνι, επίσης, κάπως αποσυμφορήθηκε, «καθάρισε» και το λιμάνι εν μέσω τουριστικής περιόδου από «το άσχημο θέαμα για τους επισκέπτες». Εκεί προς το αεροδρόμιο, σε μια τοποθεσία λίγο πολύ απομακρυσμένη και κρυφή αφήστε τους εθελοντές, με δικές τους δυνάμεις, να ταΐζουν, να κοιμίζουν κόσμο, να προσπαθούν. Ουδέν μονιμότερον του προσωρινού.

Την ίδια στιγμή (μια στιγμή που κρατάει, πλέον, πολύ καιρό) με κόστος κοντά στα 2εκ. ευρώ το Κέντρο στη Μόρια όλο φτιαχνόταν και όλο υπολειτουργούσε. Ας μην ασχοληθούμε εδώ με τη σχέση κόστους-ανάθεσης και ποιότητας του έργου. Ας μην ασχοληθούμε με παχυλές δηλώσεις υπουργών και ευρωπαίων επίτροπων που συνέχαιραν αλλήλους για το έργο την ίδια στιγμή που οι βόθροι των εγκαταστάσεων έτρεχαν σε παρακείμενα χωράφια και άλλα τέτοια «όμορφα», έναν κατάλογο τέτοια «όμορφα» που θα μπορούσε κανείς εύκολα να καταρτίσει με μια επιτόπια έρευνα ή ανατρέχοντας σε δημοσιεύματα των τελευταίων μηνών. Όσοι έχουν ασχοληθεί με το θέμα γνωρίζουν πολύ καλά πως έχουμε να κάνουμε με έναν χώρο που δεν έχει δομηθεί λειτουργικά και που δεν μπορεί να ανταπεξέλθει αριθμητικά στις ανάγκες (για να θίξουμε μόνο το θέμα αριθμών και να μην πάμε στα ανθρωπιστικά που είναι πλέον «ψιλά γράμματα»). Ακόμα και όταν το Κέντρο στη Μόρια είναι «έτοιμο» για να στεγάσει κόσμο, για πόσο καιρό θα μπορεί, πόσο κόσμο θα μπορεί και μετά την απελευθέρωσή του αυτός ο κόσμος θα τριγυρίζει που;

Τις τελευταίες μέρες «οι καταληψίες» στο ΠΙΚΠΑ είδαν τους «αρμόδιους» να ξεφορτώνουν εκατοντάδες ανθρώπους στις κατασκηνώσεις. Με τέτοιους αριθμούς επικράτησε ο αδιαχώρητο. Και ο νέος Δήμαρχος Λέσβου φέρεται, σύμφωνα με δημοσίευμα στην εφημερίδα «Εμπρός» να σχολιάζει την κατάσταση λέγοντας, «Δε θα φτιάξουμε μια νέα Παγανή. Δε θα γίνουμε ξανά διεθνώς ρεζίλι». Με το ανάγνωσμα αυτών των ρήσεων, ένας κόμπος ανέβηκε στο λαιμό μου. Κόμπος οργής και λύπης.

Δε γνωρίζω το πώς θα σταθεί ο νέος Δήμαρχος Λέσβου. Δε θα δώσω βάση στις φήμες που θέλουν να λέει πως οι πρόσφυγες από «απέναντι» έρχονται στη Λέσβο επειδή ξέρουν πως υπάρχουν δομές, μια σκέψη τόσο παράλογη που μοιάζει με λαϊκό ανέκδοτο. (Ο παπά-Στρατής είχε πει κάποτε αστειευόμενος, σαν απάντηση σε τέτοιες φαιδρότητες πως οι Αφγανοί έρχονται στη Λέσβο γιατί έχουν ακούσει πως η Μ.Κ.Ο. «Αγκαλιά» μοιράζει νόστιμα τοστ). Δεν θα δώσω δηλαδή βάση στο να ανασκευάσω μια ολόκληρη δεξιόφρονη σκέψη που αδυνατεί να συλλογιστεί επιστημονικά πάνω στο παγκόσμιο φαινόμενο των μεταναστεύσεων. Θέλω να ξεκινήσω με την πίστη πως η νέα δημοτική αρχή σκέφτεται, έστω, πρακτικά και νηφάλια. Θα απαντήσω όμως στην δήλωση του κ. Δημάρχου για μια «νέα Παγανή».

Κύριε Δήμαρχε, οι εθελοντές δε φτιάχνουν «Παγανές».
Οι «Παγανές» θέλουν συρματοπλέγματα, θέλουν στολές και βαθμούς και πολιτικούς ανάλγητους. Στην Παγανή ήταν εκεί, πολλές οργανώσεις και πολλοί εθελοντές καταγγέλλοντας το ανθρωπιστικό έγκλημα, διαδηλώνοντας κατά του εκτρώματος, βοηθώντας υλικά και πνευματικά τους πρόσφυγες. Οι εθελοντές ήταν εκεί για να απαλύνουν το ρεζίλι που η πολιτεία έφτιαξε, ήταν εκεί, οι οργανώσεις και οι εθελοντές που πίεσαν να αποκαλυφθεί το τι γίνεται, που εξέθεσαν την κατάσταση την στιγμή που άλλοι ήθελαν να την κρύψουν, που δούλεψαν θεσμικά να σταματήσει το κολαστήριο, οι εθελοντές ήταν το ΑΝΤΙΘΕΤΟ της «|Παγανής» και της νοοτροπίας «Παγανής». Ήταν αυτό το ελάχιστο ανθρώπινο δυναμικό που είχε απομείνει να παλεύει για να δείξει πως όλα ετούτα στην χώρα δεν είναι ρεζίλι. Και λίγο ενδιαφέρον αν δείξετε στα δημοσιεύματα από όλον τον κόσμο θα δείτε πως η ντροπή για την «Παγανή», το ρεζίλι όπως λέτε, το απάλυναν κάπως μόνο οι αγώνες των εθελοντών. Οι «αρμόδιοι» έχασαν την υπόθεση πέρα για πέρα : το ρεζίλι δικό τους, κύριε Δήμαρχε. Αυτοί έφτιαξαν και φτιάχνουν «Παγανές», «Αμυγδαλέζες», οι ελίτ της εξουσίας. Οι εθελοντές πάντα θα βρίσκονται «απέναντι».

Περιμένετε λιγάκι, κύριε Δήμαρχε και θα έχετε μια «υπέροχη» Παγανή σε λίγο καιρό στη Μόρια. Γιατί το έργο έχει παιχθεί ξανά. Με παχυλές δηλώσεις από Αθήνα και Ευρώπη και μια νοοτροπία που ξέρει μόνο από πολιτικά παιχνίδια, δομές ανθρώπινες δεν γίνονται. Μην πέσετε σε αυτήν την παγίδα, σύντομα το βάρος με τους πρόσφυγες θα δείτε πως είναι τεράστιο. Μην βάζετε με αυτόν τον τρόπο «απέναντι» τους εθελοντές. Περιμένετε λιγάκι και θα δείτε τι σημαίνει «ρεζίλι» ξανά και ποιος το δημιουργεί. Κανείς δεν θα σας βοηθήσει ουσιαστικά όταν στη Μόρια θα γίνεται χαμός. Και θα γίνει χαμός, δεν χρειάζεται να είναι κανείς προφήτης. Σε τελική ανάλυση μπορεί να μην θέλετε να συνεργαστείτε και εσείς με «καταληψίες». Κλείστε τις δομές στο ΠΙΚΠΑ, είναι άλλωστε δικαίωμά σας. Μην τις ταυτίζετε όμως, μην ταυτίζετε ούτε στιγμή το ρεζίλι των αρμοδίων με την δουλειά των εθελοντών. Άβυσσος μεταξύ των δυο. Κύριε Δήμαρχε, δείτε τι ανθρώπινους πόρους έχει το νησί και δείτε πως μπορείτε να τους στηρίξετε έτσι ώστε όλοι μαζί να αποφύγουμε τα «ρεζιλίκια».

Είναι τεράστιο το ζητούμενο του πώς οι εθελοντές και οι εθελοντικές οργανώσεις πρέπει να συνυπάρχουν και να δουλεύουν μαζί με τις κρατικές δομές. Όταν το κράτος βάζει τους εθελοντές να κάνουν την δουλειά που πρέπει να κάνει το ίδιο, τα πράγματα είναι άρρωστα. Όταν επίσης οι εθελοντικές οργανώσεις αντλούν πόρους από το κράτος και δέχονται να παριστάνουν το κράτος, τα πράγματα δεν είναι υγιή.  Μακάρι η νέα δημοτική αρχή και οι εθελοντές να βρουν τρόπο (και όχι με τον δύσκολο τρόπο όταν τα πράγματα θα έχουν φτάσει στο απροχώρητο) να συνεργαστούν σε μια υγιή βάση, όχι για τίποτα άλλο, αλλά γιατί έρχεται χειμώνας και θα δούμε παιδιά στο δρόμο. Αυτό όμως δεν πρέπει να γίνεται άλλο στο περιθώριο, στο «περίπου». Δεν πρέπει το κράτος να κατηγορεί τους εθελοντές την ίδια στιγμή που τους εκμεταλλεύεται. Ας μιλήσουμε μεταξύ μας για το πώς θα δει το νησί αυτό όσο το δυνατόν λιγότερο ανθρώπινο πόνο τους επόμενους μήνες. 

φωτογραφίες Κέντρο Υποδοχής Μεταναστών στη Μόρια / Γιωργος Παπαδόπουλος

up date : Διαβάστε εδώ την απάντηση του Δημάρχου κ. Σ. Γαληνού