Ταξίδι στην Ίμβρο από το Θ. Μπαβέα

Γράφει: Θεόδωρος Ι. Μπαβέας

Στις 13 Αυγούστου πριν από πολλά χρόνια μετά από ένα κοπιαστικό ταξίδι ,από τη Μυτιλήνη στο Αϊβαλή ,διασχίζοντας ,τρεις ώρες τις Μικρασιατικές ακτές φτάσαμε στο Τσανάκαλε και από κει στην Ίμβρο .Από τη Μυτιλήνη φύγαμε στις 8 το πρωί και φτάσαμε 8 το βράδυ .Τι αγωνία για ένα καλό κατάλυμα ? Τα πάντα ήταν γεμάτα , και η υποδομή υποτυπώδης .Όμως ο αρχηγός μας από τη Λήμνο ο Σάββας ο Προβίδης έδωσε τις καλύτερες λύσεις .Στο Κάστρο που μείναμε ,( έτσι λεγόταν παλιά ), αγναντεύαμε τη Σαμοθράκη ..Την Ίμβρο τη ,γνώριζα καλά από τα φοιτητικά μου χρόνια ,γιατί είχα φίλους και συμφοιτητές ξεριζωμένα παιδία της Ίμβρου ,έτσι από νέος είχα ιδιαίτερη συναισθηματική φόρτιση, και περιέργεια γι’ αυτό το νησί και τη τύχη του

. Η μοίρα με έφερε στη Λήμνο και εδώ και 40 χρόνια να την αντικρίζω από τη Πλάκα , όταν ο ορίζοντας είναι καθαρός .Ήταν λοιπόν για μένα ,αυτή η αποστολή ,μια ευκαιρία , μια πρόκληση , ήταν μια υποχρέωση, για να δω από κοντά αυτούς τους λίγους Έλληνες που ,καρτερικά και εθνικά υπερήφανοι είναι ριζωμένοι και δεμένοι με τον πανέμορφο τόπο τους .Ο ξεριζωμός και η βαρβαρότητα έχει αλλοίωση το τοπίο ,ενώ τα ερείπια μιας ξεχωριστής αρχιτεκτονικής ,θυμίζουν άλλες εποχές ζωντάνιας και δημιουργίας.

Σαν επισκέπτης νοιώθεις ότι η Ίμβρος αποτελεί συνέχεια του Αιγαιοπελαγίτικου χώρου ,και έτσι είναι γεωγραφικά μόνο. Εκείνο το Αυγουστιάτικο, γεμάτο υγρασία ,πρωινό που περπατήσαμε με τον Σάββα ,από το Κάστρο στη Παναγία ,για να πάμε στο σπίτι του Θανάση του Ντινιάκου που σήμερα είναι ιερέας εκεί , ήταν ξεχωριστό πρωινό για μένα και ξεχωριστό για τον Σάββα .

Προσπαθούσα από τα λόγια του Σάββα να τον ακολουθήσω ,περπατώντας μαζί όλες του τις αναμνήσεις και να δεθώ συναισθηματικά με την αγωνία και τη ψυχική του φόρτιση, αγωνία , υπομονή και προσμονή 35 χρόνων. Η επίσκεψη του Ντάλάρα ,και η συναυλία που έδωσε στο ΣΧΟΙΝΟΎΔΙ (με πρωτοβουλία του Νίκου Δουλδουρη και μάλιστα μέσα στο κτήμα του) ήταν μια ελαχίστη προσφορά συμπαράστασης και συμπάθειας προς τους Έλληνες ,που μένουν εκεί , αυτούς τους λίγους που ο πόνος ,οι διωγμοί ,η βαρβαρότητα ο φόβος , οι κακουχίες και ο χρόνος , έχουν γύρη τα κορμιά τους , ενώ η ψυχή τους ,η καρδία τους στέκεται όρθια , γεμάτη προσμονή ,αναμνήσεις ,παράπονο για την εγκατάλειψη και τη μοναξιά.

.Προσεγγίζοντας με το βαπόρι το καταπληκτικό λιμάνι της Ίμβρου νόμιζα ότι βρισκόμουνα σε Ελληνικό νησί ,στην αποβάθρα εκατοντάδες Ιμβριοι ,πολλά αυτοκίνητα με ελληνικούς αριθμούς , νόμιζα ότι το νησί έχει εορταστική όψη , ήταν παραμονές της Παναγίας,, και ακόμη , περίμεναν τον Νταλάρα . Στην αποβάθρα διέκρινα τον Θανάση τον Ντηνιακο και τον Νίκο τον Ψευτέλη που μας περίμεναν, ήταν μια όμορφη εικόνα με πολλά χρώματα και πολλά συναισθήματα ,εκείνο το αυγουστιάτικο δειλινό.

.Μέσα σε αυτό το μυστηριακό σούρουπο αναπολώντας το παρελθόν φαντάζεσαι τις καλές μέρες που ο Ελληνισμός μεσουρανούσε σε όλους τους τομείς αυτού του νησιού Και αφού το βαπόρι έδενε πηγαίνοντας προς στη πρύμνη βλέπω την μεγάλη τουρκική σημαία γρήγορα επανέρχεσαι στη πραγματικότητα και καταλαβαίνεις ότι βρίσκεσαι σε τουρκικό έδαφος ,.σε μια χαμένη πατρίδα. Όμως τώρα είναι σούρουπο 13-Αυγουστου παραμονή της Παναγίας στη ΙΜΒΡΟ , την ΓΙΟΞΕΑΝΤΑ ,όπως τη λένε σήμερα οι Τούρκοι .Βλέπω ότι γίνεται κάτι το διαφορετικό, πολύς κόσμος , Ιμβριοι από όλα τα μέρη της Ελλάδος ,από την Πόλη , την Αμερική ,την Αυστραλία ,την Ευρώπη , την Αφρική νόμιζες ότι ήλθαν για προσκύνημα, στη μητέρα γη που γεννήθηκαν και δεν πιστεύουν ότι είναι χαμένη γι ‘αυτούς πατρίδα .Εκεί που γεννήθηκαν ,μεγάλωσαν, αλλά η άσχημη μοίρα , η βαρβαρότητα , ο ξεριζωμός ,η δυστυχία τους έκανε πρόσφυγες, τους πέταξε μακριά στην Ελλάδα και αλλού που μεγαλούργησαν , και τώρα μετά παιδία τους ,γεμάτοι νοσταλγία ,υπερηφάνεια και με συναισθήματα χαράς και λύπης πατάνε το έδαφος της πατρίδος τους ,και φαίνεται ότι είναι αδύνατο να το πιστέψουν ότι γι’ αυτούς είναι χαμένη ,αυτό το αισθάνεσαι. Η ψυχική φόρτιση κρύβεται σένα υπέροχο ενθουσιασμό , που διακρίνεις θέληση , και προσμονή.

Εγώ με δυσκολία προσπαθούσα να ταξινομήσω τα συναισθήματα μου . Ο φίλος μου , ο Σάββας ,ο πρόεδρος των Ιμβρίων της Λήμνου ,βρισκόταν πραγματικά σε διαφορετική ψυχική φόρτιση, αφού η νοσταλγία και οι αναμνήσεις χάνονται μέσα στη οργή και το θυμό του , αφού άφησε τη πατρίδα του όταν ήταν έφηβος πριν 35 χρόνια , λόγω των γεγονότων, , και της προσφυγιάς .Η συγκίνηση , το θλιβερό τοπίο ,και το χωρίς φεγγάρι σούρουπο στο Σχινούδι ήταν δύσκολο για τον Σάββα ,αφού έχασε το σπίτι του δεν το θυμόταν., που ήταν τώρα.

Το Αυγουστιάτικο απόγευμα ,σκούρο , μαύριζε περισσότερο τη καρδία του Σάββα , ενώ η συγκίνηση γινόταν πιο δυνατή , όπου σε μια στιγμή τον άκουσα να λέει έχασα το προσανατολισμό μου ,που είναι το σπίτι μου μονολογούσε και ένα δάκρυ ανάβλυσε από μέσα του . Το γεμάτο σούρουπο όμως δεν άφηνε να φανεί το δάκρυ αυτού Ιμβριώτη που με λαβωμένη τη μνήμη από θυμό και συγκίνηση προσπαθούσε να βρει το σπίτι του .Ήταν κάτι που παρακολουθούσα έκπληκτος .Στα κατεστραμμένα σοκάκια μέσα στα ερείπια ,στην ερειπωμένη του γειτονιά ,έβρισκε άλλους επισκέπτες τους χαιρετούσαμε και εκείνοι του έλεγαν ,εσύ ποιος είσαι ? Του Προβίδη γιος είμαι ,έλεγε ! Ανηφορίζαμε τα κατεστραμμένα σοκάκια μιας άλλης εποχής ,που τώρα μόνο πέτρες κριζο καφετιές μικρές και μεγάλες είναι ,και μαρτυρούν την πραγματικότητα .Τα ερειπωμένα σπίτια με ανοικτά η γκρεμισμένα, παραθυρόφυλλα , χρωματισμένα με τα χρώματα της καταστροφής. ,του χρόνου ,και της εγκατάλειψης , είναι φιγούρες μιας παράξενης σιωπής . Κι’ εγώ προσπαθούσα να φανταστώ, και να ζήσω τα παιδικά χρόνια του Σάββα , και να περπατήσω μαζί του στο παρόν και να ταξιδέψω στο παρελθόν. Ήταν κάτι το καταπληκτικό που μόνο όταν το δεις θα το νοιώσεις.. Ο Θανάσης ο Ντινίακος καλός κι ‘ αυτός νοικοκύρης από τη Λήμνο ,παιδί της Ίμβρου όπως και ο Νίκος ο ψευτέλης ήταν παρόντες . Ο Θανάσης και η γυναίκα του καλές καρδιές έκαναν το πάν να μας εξυπηρετήσουν, πρόθυμος ,χαμογελαστός έκανε ότι καλύτερο μπορούσε.

Όταν μας έστελνε ο Τούρκος πράκτορας στα χωρίς ιδιαίτερη περιγραφή αχούρια δωμάτια ,εγώ πρόσφατα χειρουργημένος είχα πανικοβληθεί ,όμως ο Θανάσης καλοσυνάτος ---,θα σε πάω στο σπίτι μου ,μη στενοχωριέσαι μου έλεγε--- ,μη στενοχωριέσαι. Αυτός ο Ιμβριώτης επιμένει ....έχει το σπίτι του και έρχεται και κάθεται αρκετό καιρό ,ίσως ελπίζει, ίσως να ζει με ψευδαισθήσεις για μια χαμένη πατρίδα, όμως έστω τώρα ξένη , τη ζει , τη νοιώθει, δικιά του ,ζει το παρόν , ξεφυλλίζοντας και νοσταλγώντας το παρελθόν ,όλοι τον αγαπάνε στο χωρίο τη Παναγιά είναι καλό παιδί και χαρά έμαθα την απόφαση του να υπηρετήσει την εκκλησία και μέσα από αυτή τους συμπολίτες του στην Ίμβρο

.Οι Ιμβριοι παρουσιάζουν κάτι το ξεχωριστό, έχουν ένα δυναμισμό , νοιώθεις ότι κάτι θέλουν, ότι κάτι περιμένουν, δεν ξεχνούν εύκολα ,δεν υπάρχει γι’ αυτούς χαμένη πατρίδα θεωρώ ότι το πιστεύουν. Η ΙΜΒΡΟΣ είναι μάνα που γεννά προσωπικότητες , είναι πατρίδα που γεννά ηγετικές μορφές, ;ο πρώην Αμερικής Ιάκωβος και ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, είδαν το φως της ζωής στην Ίμβρο , και όταν βρίσκεσαι στο χωριό Άγιοι Θεόδωροι , είναι αδύνατο να μη το σκεφθείς , και να μη νοιώσεις αυτή τη μεγαλοσύνη, νοιώθεις πραγματικά θαυμασμό και σεβασμό γι’ αυτό το πονεμένο και ορφανεμένο νησί. Βλέποντας τα πρόσωπα των Ιμβριων προσπαθούσα να καταγράψω τα συναισθήματα τους και να νοιώσω και εγώ αυτά που ένοιωθαν και αυτοί , χαρά , λύπη ,αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας ,από το σχολείο , εφηβικοί έρωτες ,ξεγνοιασιά και μετά προσφυγιά ,δυστυχία ,, και πάλι κουράγιο και δύναμη για ζωή στις νέες τους πατρίδες ,στην Ελλάδα , παντού , φαίνεται ότι δεν πιστεύουν ότι η Ίμβρος είναι χαμένη ..Η ελπίδα , το όραμα , τους δίνει ζωή .

Ακόμα ζω εκείνο το Αυγουστιάτικο βραδινό στο ΣΧΟΙΝΟΥΔΙ , η συναυλία του Γιώργου του Νταλάρα ,είναι μέσα στη καρδιά μου και στη μνήμη μου που δύσκολα θα σβήσει . Αυτός ο μελωδικότατος πρεσβευτής μας , που ξέρει να μιλάει στη ψυχή, στην αγάπη ,στη νοσταλγία , στη καρδία ,στη πατρίδα ,και να στέλνει μηνύματα υπερηφάνειας , σεβασμού και αγάπης σε όλο το κόσμο, ήταν καταπληκτικός είχε ξεχωριστό κέφι Το δυνατό σκοτάδι στο Σχοινούδι , σχιζόταν από τις πολύχρωμες φωτεινές μελωδίες του , και ένοιωθες πραγματικά ένα ελληνικό φωτοστέφανο , με λαμπυρίζουσες νότες , να κάθεται στον ουρανό της Ίμβρου ,να γεμίζει τις καρδιές των Ιμβρίων , και να αντανακλά στα στενά των Δαρδανελίων , λες και ,να ήθελε να σκεπάσει και να ενωθεί με όλο τον Αιγαιοπελαγίτικο χώρο .Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Φώτιος τότε μας δέχθηκε στη μοναξιά του , με στοργή και αγάπη ,ένιωσα ξεχωριστό θαυμασμό και ενδιαφέρον γι ’αυτόν τον εκπρόσωπο της εκκλησίας ,που με υπομονή ,και επίμονη ηγείται 6 ιερέων και είναι ο ηγέτης και ο πνευματικός πατέρας 290 Ελληνικών ψυχών ,που έχουν ανάγκη από αυτόν. Διέκρινα , μετριοπάθεια ,δυναμισμό , σεμνότητα . Η μητρόπολη ,ένα κτίριο με ιδιαίτερη νησιώτικη αρχιτεκτονική. έχει μια λιτότητα, που σου εμπνέει σεβασμό και σου δίνη την δυνατότητα .να φανταστείς το παρελθόν και τον ελληνισμό στην Ίμβρο .Ο Θανάσης , ο Σάββας , ο Νίκος ζουν στη Λήμνο ,είναι λίγοι,, αλλά μεγάλοι ,στη καρδιά , στη ψυχή, και γεμάτοι αγάπη και νοσταλγία , για την πατρίδα τους .Ποιος άραγε δεν ξέρει τι θέλουν ! τι προσμένουν, Η Παναγία τους δίνει κουράγιο τους δίνει θέληση και υπομονή Η γιορτή της παναγίας , είναι σημαντική για το νησί ,η Παναγιά ποτέ δεν έφυγε από την Ίμβρο κι ούτε ποτέ θα φύγει ! η αγάπη της ,η σκέπη της και η θεϊκή της οπτασία συντροφεύει παντού τους Ιμβριους και τους δίνη πίστη και ελπίδα ,και γι ΄αυτό τον Αύγουστο γιορτάζουν και πάνε για προσκύνημα , η Παναγιά τους περιμένει ,και θα τους περιμένει πάντα ...... Τις δύο μέρες που έμεινα στην Ίμβρο δεν ένοιωσα κούραση , αλλά ήταν λίγες ! γιατί περπατούσα γρήγορα στο παρών ,και προσπαθούσα να ξανά ζωντανέψω , να ζωγραφίσω ,και να βρεθώ στο παρελθόν των πανέμορφων χωριών της Ίμβρου , από τότε έχω πάει αρκετές φορές και κάθε φορά εντυπωσιάζομαι

.Μετά από δυο μέρες πήρα το μακρύ δρόμο του γυρισμού, για τη Λήμνο, στο βαπόρι , με περίμενε μια έκπληξη ,ο κυρ . Δημήτρης , ο νεωκόρος στο Πατριαρχείο που γνώρισα το Νοέμβριο του 95 στο Φανάρι , γέννημα και αυτός της Ίμβρου ,τον συνάντησα το βράδυ στη συναυλία στο Σχοινούδι , μου έφερε μέλι να με φιλέψει και να μου πει καλό ταξίδι , Κατάλαβα ότι οι Ιμβριοι έχουν χρυσή καρδιά ,και σέβονται και τιμούν ,απλές ανθρώπινες αξίες ,όπως είναι η εκτίμηση ,η φιλοξενία ,η αγάπη η καλημέρα . Οι Τούρκοι δεν μπόρεσαν να δεθούν με το τοπίο ,ότι έφτιαξαν δεν δένει με τη φύση ,και ότι βρήκαν μεγάλο μέρος δεν το σεβάστηκαν . Είμαι ιδιαίτερα ενθουσιασμένος που για λίγο πήγα στη Ίμβρο και είδα από κοντά αυτά που στα νιάτα μου προσπαθούσα να φανταστώ .Εξάλλου έχουν πέραση πολλά χρόνια και δύσκολα η φαντασία μπορεί να ταυτιστεί με τη γυμνή σημερινή πραγματικότητα του νησιού .