Θα γιορτάσετε την Ημέρα της Γυναίκας;

της Εύας Στάμου /protagon.gr

Η Ημέρα της Γυναίκας είναι μία ευκαιρία να αναλογιστούμε όχι μόνο την ισότητα αντρών-γυναικών αλλά και την ισότητα μεταξύ των γυναικών. Η οικονομική εκμετάλλευση συγκεκριμένων ομάδων γυναικών είναι κάτι που δεν συμβαίνει μόνο από άντρες αλλά και από γυναίκες της μεσαίας και ανώτερης τάξης, με τρόπους που δεν γίνονται πάντα αντιληπτοί.

Σκοπός της θεσμοθέτησης το 1975 από τον ΟΗΕ, της 8ης Μαρτίου ως ‘Ημέρα της Γυναίκας’ ήταν να συμβάλει στην ισότητα μεταξύ των δύο φύλων γιορτάζοντας τα επιτεύγματα των γυναικών. Ποιες κατηγορίες γυναικών όμως αφορά ο εορτασμός αυτός; Δεν είναι επικίνδυνο να αποφεύγουμε οποιαδήποτε διάκριση και να βάζουμε όλες τις γυναίκες ‘στο ίδιο τσουβάλι’, χωρίς να εξετάσουμε τις ιδιαίτερες συνθήκες ζωής τους; Μήπως με τον τρόπο αυτό αγνοούμε τις πιο ευάλωτες ομάδες, ακριβώς δηλαδή τις γυναίκες που ίσως δεν έχουν τίποτα να γιορτάσουν και χρειάζονται αντίθετα άμεση θεσμική και οικονομική υποστήριξη;

Όταν σκεφτόμαστε τα επιτεύγματα των γυναικών, πιστεύω ότι έχουμε κατά νου γυναίκες με κοινωνική και οικονομική δύναμη, στην πλειονότητά τους λευκές επαγγελματίες της μεσαίας και της ανώτερης τάξης που τις τελευταίες δεκαετίες μοιράζονται με τους άντρες την διαχείριση των δυτικών κοινωνιών. Πρόκειται για γυναίκες με ίση (σχεδόν) πρόσβαση στην πανεπιστημιακή μόρφωση και στην αγορά εργασίας, που κατακτούν σταδιακά ρόλους παραδοσιακά ‘αντρικούς’, αποκτούν οικονομική, κοινωνική και πολιτική εξουσία και συνδιαμορφώνουν τους θεσμούς της κοινωνίας.

Συχνά μάλιστα μιμούνται ανδρικές συμπεριφορές που όχι μόνο δεν βελτιώνουν την ζωή πιο αδύναμων γυναικών αλλά συμβάλλουν στην οικονομική τους εξαθλίωση και στην εργασιακή τους εκμετάλλευση. Και θα αναφέρω δύο απλά παράδειγμα του πώς οικονομικά ανεξάρτητες γυναίκες μπορεί να χρησιμοποιούν πιο ευάλωτες γυναίκες. Το πρώτο αφορά τις ανασφάλιστες μετανάστριες που καθαρίζουν τα σπίτια μας, φροντίζουν τους υπερήλικες, μεγαλώνουν τα παιδιά. Το δεύτερο αφορά τις εργαζόμενες στη βιομηχανία του σεξ, της οποίας τελευταίος καταναλωτικός στόχος είναι γυναίκες επαγγελματίες που αγοράζουν πορνοπεριοδικά και πορνοταινίες, ασχολούνται με το pole dancing, παρακολουθούν στριπτίζ και πληρώνουν για σεξ. Με τον τρόπο αυτό ο ακτιβισμός ενάντια στη σεξουαλική εκμετάλλευση αποδυναμώνεται και το καθεστώς εκμετάλλευσης των εκατομμυρίων εργατριών της βιομηχανίας του σεξ νομιμοποιείται και ιδεολογικά, καθώς υποστηρίζεται οικονομικά και από τις γυναίκες.

Η στάση τους μπορεί να είναι κατακριτέα, αλλά σίγουρα δεν είναι ακατανόητη. Είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει από τις γυναίκες ένα σύστημα που η δόμησή του έχει εδώ και αιώνες στηριχθεί στον αντρικό τρόπο σκέψης και δράσης. Είναι πιο εύκολο για τις γυναίκες να ενταχθούν στο σύστημα αντί να το ανατρέψουν. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι η πετυχημένη αντιγραφή των ανδρικών συμπεριφορών είναι αυτό ακριβώς που χάρισε σε αρκετές γυναίκες την καταξίωση σε επαγγελματικό και κοινωνικό επίπεδο.

Το θέμα λοιπόν δεν είναι να χάσουν τα διακαιώματά τους οι γυναίκες της μεσαίας τάξης, αλλά η ευαισθητοποίηση όλων μας, απέναντι στα εκατομμύρια γυναικών που εξακολουθούν να διαβιώνουν κάτω από απαράδεκτες συνθήκες, ενώ παριστάνουμε ότι δεν τις βλέπουμε.

Δεν θα γιορτάσω απόψε την Ημέρα της Γυναίκας διότι ως γυναίκα της μεσαίας τάξης αποτελώ το καλύτερο άλλοθι όσων υποστηρίζουν ότι η ισότητα έχει επιτευχθεί.

Δεν θα γιορτάσω την Ημέρα της Γυναίκας αν δεν καταλάβω για ποιες ακριβώς γυναίκες μιλάμε. Αναφερόμαστε στην Αλβανίδα κυρία που φροντίζει ηλικιωμένους, ή μήπως στη μοναδική μαύρη συνάδελφο με την οποία μοιραζόμουν το γραφείο μου στην Αγγλία; Μιλάμε για την κοπέλα από τη Βουλγαρία που καθαρίζει σπίτια στη γειτονιά μου, ή για τη γυναίκα που μεγαλώνει τα παιδιά της, μαγειρεύει, καθαρίζει και παράλληλα δουλεύει σ’ εργοστάσιο, για την παραμελημένη από την πολιτεία Ρομά που επαιτεί, ή για τις γυναίκες κάθε χρώματος και εθνικότητας που γεμίζουν τους οίκους ανοχής αυτής της χώρας;