Όταν οι ήρωες πολεμούσαν σαν Έλληνες…Η άγνωστη ιστορία του Βρετανού αεροπόρου Τζορτζ Νταν

Η άγνωστη ιστορία του Βρετανού αεροπόρου Τζορτζ Νταν, που από πιλότος βομβαρδιστικών της Βασιλικής Αεροπορίας – RAF στον Β’ΠΠ, βρέθηκε στην Αθήνα το 1947, για να παραδώσει ένα μαχητικό «Σπιτφάιρ», στους Έλληνες συναδέλφους του. Ήταν ένα από τα 77 αεροσκάφη, που είχε παραχωρήσει η βρετανική κυβέρνηση για την αναδιοργάνωση της ελληνικής πολεμικής αεροπορίας. Το ίδιο αεροπλάνο ανακατασκευάστηκε και πέταξε ξανά πρόσφατα, ενώ ο Τζορτζ Νταν στα 98 του χρόνια, διηγείται από το σπίτι του στην αγγλική εξοχή, όλα όσα έζησε και μπορεί ακόμα να θυμάται…

Παρόλο που ο ίδιος δεν μπορούσε να μας επιβεβαιώσει την ακριβή ημερομηνία εκείνης της πτήσης, έχει καταγραφεί πως την 27η Φεβρουαρίου 1947, ο υποσμηναγός (Ι) της Βασιλικής Αεροπορίας του Ηνωμένου Βασιλείου (RAF) Τζορτζ Νταν, παρέδωσε στην τότε Ελληνική Βασιλική Αεροπορία το «Σπιτφάιρ» MJ755, ένα καταδιωκτικό που εντάχθηκε στην δύναμη της 335 Μοίρας Διώξεως στο Σέδες, τον Απρίλιο του 1947.

«Ήταν μετά τον πόλεμο. Πέταξα την 28η Ιανουαρίου 1947, μας λέει ο Τζορτζ Νταν. (…) Ήμουν αυτός που έκανε την τελευταία πτητική δοκιμή πριν το αεροπλάνο αναχωρήσει για την Ελλάδα, όπου είχε πουληθεί (σ.σ είχε παραχωρηθεί) στην Ελληνική Αεροπορία». (…) «Είχαμε σταματήσει στην Κύπρο για ανεφοδιασμό». Τα αεροσκάφη που δόθηκαν στην Ελλάδα βρίσκονταν στην Αίγυπτο, σε μοίρα συντήρησης με το τέλος του πολέμου.

Στις 19 Ιανουαρίου 2020 το ελληνικό «Σπιτφάιρ» MJ755 πέταξε ξανά από το ιστορικό αεροδρόμιο Μπίγκιν Χιλλ έξω από το Λονδίνο, μετά από πλήρη ανακατασκευή. Ήταν η πρώτη φορά που ο «Ευέξαπτος» βρισκόταν και πάλι στον αέρα μετά από 67 ολόκληρα χρόνια, με τον κινητήρα «Μέρλιν», να ρουφά αχόρταγα την κηροζίνη. Ο Τζόρτζ Νταν ήταν παρών «με το μπαστούνι του και το log book στα χέρια… έκλαιγε εκείνες τις στιγμές», μας λέει ο κ. Δημήτρης Κόλιας, αντιπρόεδρος του Ιδρύματος "ΙΚΑΡΟΣ", το οποίο χρηματοδοτεί την πλήρη ανακατασκευή του αεροπλάνου, σύμφωνα με την επιθυμία του προέδρου του ιδρύματος κ. Πήτερ Γ. Λιβανού.

«Ήταν μια δυνατή εμπειρία, 73 χρόνια μετά την πτήση μου (σ.σ. με το MJ755), αναφέρει ο Τζορτζ Νταν, ο οποίος γυρνά πίσω στα χρόνια του Β’ΠΠ για να μας διηγηθεί την ιστορία του. «Το 1941 πήγα εθελοντής στην αεροπορία, για να γίνω ιπτάμενος. Τον Ιούνιο εκείνης της χρονιάς η RAF μ’ έστειλε για αεροπορική εκπαίδευση στον Καναδά».

Λίγα χρόνια νωρίτερα το 1937 πριν κλείσει τα δεκατέσσερα, είχε αφήσει το σχολείο για να εργαστεί σε μεταφορική εταιρεία.

«Τον Ιούλιο του 1942 (σ.σ. μετά την επιστροφή του στην Αγγλία), έκανα την πρώτη μου αποστολή με βομβαρδιστικά "Halifax" και αργότερα τοποθετήθηκα στα "Mosquito" (σ.σ. ξύλινο ελαφρύ βομβαρδιστικό). Πέταξα σε 30 επιχειρήσεις με βομβαρδιστικά "Halifax" και 14 με "Μοσκίτο", συνολικά 44 αποστολές».

Όταν τον ρωτήσαμε ποια ήταν η πιο σημαντική αποστολή, που έλαβε μέρος στη διάρκεια του πολέμου, μας απάντησε: «Στο Πεενεμούντε, (σ.σ. στη Βαλτική) στις εγκαταστάσεις εκτόξευσης των πυραύλων V1 και V2».

Ένα καλά κρυμμένο μυστικό…

Από τον Νοέμβριο του 1939, οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες είχαν πληροφορίες για τις πυραυλικές δοκιμές των Ναζί στην περιοχή. Τον Απρίλιο του 1943 ένα καταδιωκτικό της RAF, εφοδιασμένο με κάμερες, κατάφερε να φωτογραφίσει από μεγάλο ύψος, τους εκτοξευτήρες των πυραύλων. Η αντίδραση του Βρετανού πρωθυπουργού Ουίνστον Τσόρτσιλ ήταν άμεση: «Βομβαρδισμός των εγκαταστάσεων σε υπέρτατο βαθμό».

Επειδή η ακτίνα δράσης των βομβαρδιστικών ήταν πέρα από τα μέσα ραδιοπλοήγησης της εποχής, η επιχείρηση έπρεπε να γίνει νύχτα με πανσέληνο, κάτι το οποίο συνέβη το βράδυ της 17ης/18ης Αυγούστου 1943.

«Ήμουν στο πρώτο κύμα βομβαρδιστικών που επιτέθηκαν από τα συνολικά τρία», λέει προς το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο Τζορτζ Νταν. «Δυο σμήνη βομβαρδιστικών σε κάθε κύμα». «Ήμουν στο πρώτο κύμα και δεν είχαμε μπελάδες από τα γερμανικά νυχτερινά μαχητικά …ήμασταν τυχεροί».

Ως πιλότος βομβαρδιστικών ο Τζόρτζ Νταν έφτασε έως το βαθμό του Υποσμηναγού της Βασιλικής Αεροπορίας.

«Κατά τη διάρκεια του πολέμου τιμήθηκα με το Μετάλλιο Διακεκριμένων Πτητικών Υπηρεσιών (DFC)», αναφέρει σε ερώτησή μας, «για την ολοκλήρωση 30 επιχειρήσεων».

Ποιό ήταν το αγαπημένο του αεροπλάνο τον ρωτάμε και γιατί; «Μοσκίτο, το ξύλινο βομβαρδιστικό», μας απαντά, «επειδή ήταν ένα θαυμάσιο αεροπλάνο να πετάει κανείς. Τα είχε όλα, βαθμός ανόδου, ταχύτητα, ικανότητα ελιγμών, ένα αεροσκάφος πολλαπλών ρόλων», προσθέτει με αβρότητα.

Αλλά ο κύριος Νταν, «Τζορτζ» όπως προτιμά εμφανέστατα να τον αποκαλούν δεν είναι ένας συνηθισμένος ηλικιωμένος συνταξιούχος. Τον περασμένο Σεπτέμβριο βρέθηκε στον αέρα ξανά πάνω από το Μπίγκιν Χιλλ. Αυτή τη φορά δεν ήταν πίσω από τα χειριστήρια ενός βομβαρδιστικού, αλλά επιβάτης ενός διθέσιου «Σπιτφάιρ»!

«Αυτό που ευχόμουν σ’ αυτή την βόλτα, ήταν να σφίξω τα χειριστήρια, ενώ κάποιος άλλος πετούσε το αεροπλάνο, …μου άρεσε που ήμουν εκεί!», μας λέει με ενθουσιασμό.

Ο Τζορτζ παρά τα 98 του χρόνια, συνεχίζει ν’ ασχολείται με το φιλανθρωπικό έργο του Ευεργετικού Ταμείου της Αεροπορίας, συγκεντρώνοντας χιλιάδες λίρες για να βοηθά τωρινά αλλά και πρώην μέλη της RAF, καθώς και τις οικογένειές τους.

---

Φωτογραφίες μέσω του Ιδρύματος "ΙΚΑΡΟΣ" . Η πρώτη φωτογραφία απεικονίζει τον Βρετανό πιλότο Τζορτζ Νταν (δεξιά) μπροστά στο ελληνικό "Σπιτφάιρ" MJ755, που ανακατασκευάστηκε πρόσφατα σε πτητική κατάσταση, και αποτελεί ιστορικό αεροσκάφος της Πολεμικής Αεροπορίας. Ο βετεράνος αεροπόρος, που είχε παραδώσει το αεροπλάνο στην Αθήνα το 1947, μίλησε για την ζωή του στο ΑΜΠΕ. ΑΠΕ ΜΠΕ/ΙΔΡΥΜΑ ΒΡΕΤΑΝΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ/STR