«Τα αγγλικά της Λέσβου»: Η γλώσσα των προσφύγων της Μόριας

Στο ασφυκτικά γεμάτο κέντρο κράτησης στη Μόρια, η αγγλική γλώσσα μοιάζει να αναπτύσσεται με νέους γραμματικούς κανόνες και νέους ιδιωματισμούς. Με αυτά τα λόγια ο δημοσιογράφος και ακτιβιστής Ματ Μπρούμφιλντ αρχίζει να περιγράφει σε άρθρο του στο NewStatesman έναν αυτοσχέδιο τρόπο τον οποίο εφηύραν πρόσφυγες και μετανάστες στη Μόρια της Λέσβου για να μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους.

Με τους περισσότερους, άλλωστε, να μην γνωρίζουν αγγλικά και να κατάγονται από διαφορετικές χώρες (όπως το Ιράκ, η Ουγκάντα, το Πακιστάν και η Βιρμανία) έχει καταστεί αναγκαίο να χρησιμοποιείται μία απλοποιημένη εκδοχή αγγλικών.

Μοιάζει με τα Aviation English, το απλοποιημένο και περιορισμένο λεξιλόγιο που διευκολύνει την επικοινωνία των πιλότων παγκοσμίως. Η μόνη τους διαφορά είναι πως «η μία σχεδιάστηκε επαγγελματικά για να προλαμβάνει καταστροφές», ενώ η άλλη «γεννήθηκε αυθόρμητα εντός μίας καταστροφής». Τα «Αγγλικά της Λέσβου» είναι η lingua franca του καταυλισμού της Μόρια., η γλώσσα την οποία οι πρόσφυγες στο νησί υιοθέτησαν στην προσπάθειά τους να επιβιώσουν μίας διαρκώς επιδεινούμενης ανθρωπιστικής κρίσης.

Ο Ματ Μπρούμφιλντ, έχοντας εργαστεί έξι μήνες στη Μόρια, κατάφερε να μάθει αρκετά γι αυτήν.

Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα στο άρθρο του είναι η λέξη Αli Baba. O διάσημος ήρωας του επίσης διάσημου παραμυθιού πρωταγωνιστεί είτε ως ρήμα (!) είτε ως ουσιαστικό είτε ακόμα και ως επίθετο για να περιγραφούν τα κρούσματα μικροκλοπών στον καταυλισμό. Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα:

«Τoday I alibaba one packet of cigarettes». Που σημαίνει αυτολεξεί: «Σήμερα, εγώ Αλή Μπαμπάς ένα πακέτο τσιγάρα». Δηλαδή: «Εγώ σήμερα έκλεψα ένα πακέτο τσιγάρα».

ή

«That place is full alibaba». Που σημαίνει αυτολεξεί: «Αυτό το μέρος είναι γεμάτο Αλή Μπαμπάδες». Δηλαδή: «Αυτό το μέρος είναι γεμάτο κλέφτες».

Ο Μπρούμφιλντ διαπίστωνε μέρα με τη μέρα ότι οι πρόσφυγες άρχιζαν να απλοποιούν συστηματικά το λεξιλόγιό τους καταργόντας ερήμην τους γραμματικούς κανόνες και εφαρμόζοντας νέους: Συνεχής χρήση στην ίδια πρόταση προθέσεων και επιρρημάτων ή/και διαρκής χρήση της φράσης «πάρα πολύ» (σσ too much) σε σχέση με τις λέξεις «όπως αρκετά, πολύ, πολλοί, εντελώς (a lot, very, many, and entirely)» που απαντούν στο ερώτημα «πόσο;». Ενδεικτικό είναι επίσης το παράδειγμα πως ενώ ένα από τα πρώτα ρήματα τα οποία οι μαθητές διδάσκονται για την αγγλική είναι το ρήμα «μιλάω» (σσ speak), στη Μόρια αυτό χρησιμοποιείται αντί των ρημάτων «ρωτάω», «διηγούμαι» και «λέω».

Αξίζει να σημειωθεί πως ο τρόπος επικοινωνίας στη Μόρια δεν είναι κάτι το πρωτόγνωρο αφού, στο παρελθόν σε άλλους προσφυγικούς καταυλισμούς έχει παρατηρηθεί κάτι ανάλογο. Βέβαια, όπως σημειώνει ο Μπρούμφιλντ, τα «αγγλικά της Λέσβου» είναι κάτι το εφήμερο αφού πρόκειται για μία «γλώσσα» η οποία γεννήθηκε αλλά και θα πεθάνει εντος του καταυλισμού. Κι αυτό γιατί, οι πρόσφυγες ή/και οι μετανάστες θα απελαθούν ή θα καταφέρουν να συνεχίσουν το ταξίδι τους για τον τελικό τους προορισμό. Με λίγα λόγια, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο θα φύγουν από τον καταυλισμό.

«Κανείς εδώ δεν θέλει να κολλήσει σε ένα σκοτεινό ελληνικό νησί που μιλά κακά αγγλικά και καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση επιταχύνει το πρόγραμμα των απελάσεων φαίνεται ότι πιθανότατα η πλειοψηφία των χιλιάδων προσφύγων που είναι ακόμα κολλημένοι εδώ θα απελαθούν πίσω στις χώρες καταγωγής τους για να αντιμετωπίσουν διώξεις και θάνατο. (...) Αυτοί οι λίγοι που θα εξασφαλίσουν άσυλο θα ασκήσουν το δικαίωμά τους να προχωρήσουν, να συνεχίσουν τις σπουδές τους ή να βρουν δουλειά και ίσως σύντομα θα μιλούν άπταιστα αγγλικά, γαλλικά ή γερμανικά - αν δεν το έχουν καταφέρει ήδη».

πηγη: huffingtonpost.gr