«Το αγόρι στην κορυφή του βουνού» του Τζον Μπόιν
«Το αγόρι στην κορυφή του βουνού» του Τζον Μπόιν, από τις Εκδόσεις Ψυχογιός (Μετάφραση: Πετρούλα Γαβριηλίδου, Πρώτη έκδοση: Μάρτιος 2016)
Γράφει η Ράνια Μπουμπουρή
Κάθε νέο μυθιστόρημα του πολυβραβευμένου Τζον Μπόιν (γενν.1971, Δουβλίνο) αποτελεί είδηση για το εφηβικό/νεανικό κοινό στις δεκάδες χώρες όπου κυκλοφορούν τα βιβλία του. Βέβαια, εκτός από τα 5 εφηβικά/νεανικά μυθιστορήματά του, που του χάρισαν παγκόσμια φήμη, υπογράφει και 9 μυθιστορήματα για το ενήλικο κοινό. Ήδη έχει ανακοινώσει τον τίτλο του νέου του βιβλίου, που θα κυκλοφορήσει στη Μεγάλη Βρετανία την επόμενη χρονιά: The heart’s invisible furies. Κοινό στοιχείο των έργων του Τζον Μπόιν που απευθύνονται στο εφηβικό/νεανικό κοινό, αλλά διαβάζονται με εξίσου μεγάλο ενδιαφέρον και από τους ενήλικες, είναι οι δύσκολες καταστάσεις που βιώνουν οι μικροί/νεαροί πρωταγωνιστές του και τα διλήμματα που ορθώνονται μπροστά τους, σε ασυνήθιστες συνθήκες: Το αγόρι με τη ριγέ πιτζάμα (μτφρ. Αριάδνη Μοσχονά, Κέδρος 2006 / κινηματογραφική ταινία από τη Miramax), Ο Νόα το έσκασε (μτφρ. Λυδία Κολυδά, Ψυχογιός 2011), Μπάρναμπι Μπρόκετ (μτφρ. Μαλβίνα Αβαγιανού, Ψυχογιός 2013), Μείνε εκεί που είσαι και μετά φύγε (μτφρ. Πετρούλα Γαβριηλίδου, Ψυχογιός 2014).
Στο τελευταίο του μυθιστόρημα, Το αγόρι στην κορυφή του βουνού, παρακολουθούμε τη ζωή του 7χρονου Πιερό Φίσερ στο Παρίσι το 1936. Ο πατέρας του Πιερό, Γερμανός στρατιώτης στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, δεν μπορεί να ξεφύγει από τον εφιάλτη των χαρακωμάτων, ούτε από την ταπείνωση που νιώθει για την ήττα της χώρας του. «Ο πατέρας σου δεν σκοτώθηκε στον Μεγάλο Πόλεμο, αλλά ο Μεγάλος Πόλεμος τον σκότωσε», συνήθιζε να λέει για τον άντρα της η μητέρα του Πιερό. Κι εκείνος, μια νύχτα που ξύπνησε πάλι ουρλιάζοντας: «Μα δεν ήταν όνειρο. Ήταν χειρότερο από όνειρο. Ήταν θύμηση».
Οι γονείς του χάνουν τη ζωή τους, ο πατέρας πρώτα, η μητέρα του μετά, και ο Πιερό βρίσκει καταφύγιο στο ορφανοτροφείο των αδελφών Ντιράν, αφού η μητέρα του καλύτερού του φίλου, του Ανσέλ Μπρονστάιν, δεν μπορεί να τον αναλάβει. Ώσπου, στο ορφανοτροφείο καταφθάνει ένα γράμμα από τη Γερμανία: η άγνωστη θεία Μπίατριξ, αδελφή του πατέρα του, θέλει να τον πάρει κοντά της, στο πλουσιόσπιτο όπου εργάζεται ως οικονόμος. Έτσι, το 7χρονο αγόρι, αλλάζοντας τρία τρένα και συλλέγοντας ένα σωρό εμπειρίες από το ταξίδι του αυτό, βρίσκεται σε μια γραφική εξοχική κατοικία στις βαυαρικές Άλπεις. Εργοδότης της θείας του και μελλοντικός προστάτης του, ο άνθρωπος που αιματοκύλησε όλη την Ευρώπη: ο Αδόλφος Χίτλερ!
Στο σπίτι του Χίτλερ, λοιπόν, όπου το προσωπικό τον υποδέχεται ευγενικά λόγω του κύρους που έχει η θεία του, ο Πιερό πρέπει να ξεχάσει: να ξεχάσει το γαλλικό όνομά του και να συνηθίσει τη γερμανική του εκδοχή, «Πίτερ», αφού οι Γάλλοι είναι εχθροί των Γερμανών· να ξεχάσει τον καλύτερό του φίλο, τον Ανσέλ, αφού είναι Εβραίος· να ξεχάσει τα δεινά που προκαλεί ο πόλεμος, αφού ο κύριος του σπιτιού ετοιμάζεται για έναν νέο παγκόσμιο πόλεμο· να ξεχάσει ό,τι ένιωσε όταν ένας Ναζί πήγε να του λιώσει τα δάχτυλα και όταν ένας άλλος τού έκλεψε το φαγητό, αφού και ο ίδιος πλέον φοράει τη στολή της ναζιστικής νεολαίας. «Όταν κάποιος φοράει στολή, νομίζει ότι μπορεί να κάνει ό,τι θέλει», λέει στον μικρό Πιερό/Πίτερ ο σοφέρ του Χίτλερ. «Φέρεται στους άλλους με τρόπο που δε θα φερόταν ποτέ αν φορούσε κανονικά ρούχα. Οι γιακάδες, οι καμπαρντίνες ή οι μπότες –οι στολές– μας επιτρέπουν να είμαστε σκληροί και απάνθρωποι χωρίς να νιώθουμε ποτέ ενοχές».
Μεγαλώνοντας σε αυτό το περιβάλλον και ζώντας τον πόλεμο από μακριά, εφόσον ήταν ακόμη μικρός για στρατιώτης, αλλά και από πολύ κοντά, εφόσον ήταν παρών σε πολλές συσκέψεις του Χίτλερ με τους ανώτατους αξιωματούχους του, ο Πίτερ βρίσκεται μπροστά σε πολλά διλήμματα, την τελική του στάση όμως δεν υπαγορεύει η ηθική. Έχει γευτεί την εξουσία που του παρέχει η ξεχωριστή θέση του πλάι στον Χίτλερ και την απολαμβάνει. Έχει υποστεί πλύση εγκεφάλου και δεν αμφισβητεί τον ηγέτη του, δε θέλει να τον αμφισβητήσει, αν και υπάρχουν πρόσωπα που ο ίδιος αγαπά και βλέπει ότι αντιδρούν στα σχέδια του Χίτλερ. Δε θέλει ούτε κατά διάνοια να περάσει στη θέση του θύματος, γι’ αυτό κι επιλέγει συνειδητά και ανενδοίαστα τη θέση του θύτη.
Το αγόρι στην κορυφή του βουνού δεν είναι ιστορικό μυθιστόρημα, παρ’ όλα αυτά είναι αληθοφανές. Είναι μια ιστορία που θα μπορούσε να έχει συμβεί. Και είναι μια ιστορία που θέτει ερωτήματα ουσιαστικά και διαχρονικά: «Είναι πραγματικά τόσο εύκολο να διαφθαρούν οι αθώοι;» όπως το διατυπώνει η Έμα, η μαγείρισσα του Χίτλερ. Πρόκειται για ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί και να συζητηθεί, ιδίως σε εποχές σαν τη σημερινή – σε εποχές ανόδου της ακροδεξιάς ρητορικής στην Ευρώπη.
Βρείτε το εδώ
