style="text-align: justify;">
Μπορεί να εξαλειφθεί από αντιλήψεις και συμπεριφορές ο διαχωρισμός σε “εμείς” και “οι άλλοι”; Μπορούν να σταματήσουν οι διακρίσεις μεταξύ μειονότητας και πλειονότητας; Μπορεί να καταπολεμηθεί ο φόβος για οτιδήποτε ξένο και άγνωστο;
Τα φαινόμενα της ξενοφοβίας, του κοινωνικού αποκλεισμού, του ρατσισμού, της ρητορικής μίσους και η αντιμετώπισή τους μέσω της προώθησης αξιών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με την αξιοποίηση των δυνατοτήτων των ΜΜΕ, αποτελούν την κεντρική ιδέα προγράμματος κατάρτισης 22 νέων από 11 χώρες που φιλοξενούνται στη Θεσσαλονίκη.
Το πρόγραμμα “M.A.X. – Media Against Xenophobia” υλοποιείται από 16 -22 Ιανουαρίου από τη μη κυβερνητική οργάνωση “Ενωμένες Κοινωνίες των Βαλκανίων” σε συνεργασία με τη Θεσσαλονίκη- Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας 2014, με βασική επιδίωξη να συλλέξουν οι νέοι εμπειρίες και γνώσεις που θα τους δώσουν τη δυνατότητα να εντοπίζουν τη ρητορική μίσους και την προβολή στερεότυπων από τα ΜΜΕ και να τις αντικρούουν.
“Οι 22 συμμετέχοντες συζητούν θέματα που αφορούν την ξενοφοβία και τα ανθρώπινα δικαιώματα και τρόπους που θα τους βοηθήσουν να αποκτήσουν μια πιο κριτική ματιά, παρακολουθώντας τα ΜΜΕ καθώς και να κατανοούν πώς αυτά προβάλλουν το διαφορετικό” δήλωσε στο ΑΠΕ–ΜΠΕ ο πρόεδρος της ΜΚΟ “Ενωμένες Κοινωνίες Βαλκανίων”, Αριστόδημος Παράσχου.
Το πρόγραμμα κατάρτισης περιλαμβάνει και μεθόδους μη τυπικής μάθησης, δράσεις, παιχνίδια ρόλων, debates, δημιουργικά εργαστήρια και εργαστήρια ηλεκτρονικού ραδιοφώνου, ηλεκτρονικού άρθρου, χρήση των social media ως μηχανισμών προπαγάνδας κατά της ξενοφοβίας και προώθησης τη μη ρητορικής μίσους στο λόγο.
Τα ΜΜΕ, πολλές φορές, για να ανεβάσουν εύκολα τα νούμερα τηλεθέασης στοχοποιούν κάποιον που είναι στη μειονότητα. Στα social media υπάρχουν επίσης άπειρα παραδείγματα προώθησης ρατσιστικών συμπεριφορών, προκαταλήψεων και στερεοτύπων που οδηγούν άτομα, στην απομόνωση, στην έλλειψη αυτοσεβασμού ακόμη και σε ακραίες ενέργειες, τόνισε.
Εμπνευστής του προγράμματος είναι ο Ματέο Σκάρπα, εθελοντής από την Ιταλία που συνεργάζεται με τη ΜΚΟ και ζει στη Θεσσαλονίκη τον τελευταίο χρόνο. Ο Ματέο, βλέποντας την πραγματικότητα στη χώρα του και στην Ελλάδα, δηλαδή πώς τα ΜΜΕ χρησιμοποιούν μια γλώσσα ιδιαίτερη και προάγουν πολλές φορές την ξενοφοβία ή πως η ξενοφοβία προβάλλεται κάποιες φορές ακούσια από τα ΜΜΕ,θεώρησε ότι πρέπει να υπάρξει περισσότερη ευαισθητοποίηση των νέων στο ζήτημα αυτό.
“Η Ιταλία, όπως και η Ελλάδα, είναι χώρες αντιμέτωπες με μεταναστευτικές ροές. Έχουμε πολλά προβλήματα που σχετίζονται με ξενοφοβικές συμπεριφορές και με το πώς να αποδεχθούμε τους ανθρώπους που έρχονται στις χώρες μας. Στην Ιταλία έχουμε θέματα με τις κοινότητες των Ρομά και με τους μετανάστες από την Αλβανία που αναζητούσαν πριν από την οικονομική κρίση, καλύτερη δουλειά και καλύτερο κοινωνικό κράτος” δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Ματέο Σκάρπα.
“Έχουμε επίσης πολιτικά κόμματα, που προωθούν περισσότερο έναν κλειστό πολιτισμό, που υποστηρίζουν: θέλουμε να μείνουμε μόνοι μας, θέλουμε να μείνουμε στις χώρες μας και όποιος είναι από έξω αποτελεί κίνδυνο” πρόσθεσε.
“Όταν ήρθα πέρσι στην Ελλάδα, είδα ότι πολλοί άνθρωποι εργάζονται στο πεδίο αντιμετώπισης των συναισθημάτων αυτού του είδους, αλλά και ότι υπάρχουν άνθρωποι που τα υποστηρίζουν. Στα ΜΜΕ, ένα μικρό πράγμα μπορεί να προβάλλεται ως μεγάλο και να έχει μεγάλη απήχηση στην κοινωνία” τόνισε.
“Μαθαίνουμε τους συμμετέχοντες να κάνουν χρήση των παραδοσιακών ΜΜΕ, αλλά και των social media για να αντιμετωπίζουν αυτό το αίσθημα, να είναι πιο ανοιχτοί, να είναι κατά των διακρίσεων, συνδυάζοντας την εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα και την εκπαίδευση στα ΜΜΕ” εξήγησε.
“Οι τρεις στόχοι του προγράμματος είναι η ευαισθητοποίηση για το ζήτημα της ξενοφοβίας, η εκπαίδευση νέων, ώστε να οικοδομηθούν ικανότητες, επιδεξιότητες στη χρήση των ΜΜΕ και η ανταλλαγή αξιών. Νομίζουμε ότι με το συνδυασμό των τριών στόχων μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τους συμμετέχοντες, ώστε όταν επιστρέψουν στις χώρες τους να συνεισφέρουν στο πεδίο αυτό στην κοινωνία” σημείωσε.
Η αποδοχή της διαφορετικότητας– μία συνεχής μάχη
“Ήταν έκπληξη για μένα να ακούσω από ανθρώπους που περίμενα να έχουν εμπειρία στις μη διακρίσεις, προτάσεις όπως 'αυτοί θα έπρεπε να μάθουν τη γλώσσα μας' και να αναφέρονται σε μειονότητες ή 'εμείς επιβάλλουμε τους δικούς μας κανόνες'” δήλωσε στο ΑΠΕ–ΜΠΕ η Αντίνα Ενάκε, συντονίστρια προγραμμάτων νεότητας, στη μη κυβερνητική οργάνωση Κέντρο Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (C.E.R.T.) που εδρεύει στην Κραϊόβα της Ρουμανίας.
“Εξακολουθούμε να κάνουμε διάκριση, να λέμε 'εμείς' και 'αυτοί', που είναι το πρώτο βήμα προς τις διακρίσεις, προς την ξενοφοβία. Μία μέρα ήταν γεμάτη τέτοιες δηλώσεις. Την άλλη μέρα καθίσαμε και αναλύσαμε πού είμαστε εμείς, αν είμαστε στην περιοχή του εγωκεντρισμού, αν βλέπουμε τον κόσμο μέσα από το δικό μας πολιτισμό, μόνο μέσα από τη δική μας εμπειρία και αν θεωρούμε ότι είναι η γλώσσα, ο πολιτισμός, η παράδοσή μας, η ιστορία μας καλύτερη και των άλλων κατώτερη ή αν προσπαθούμε να προχωρήσουμε μπροστά και να βρούμε λύσεις, να εκθέσουμε τους εαυτούς μας στη διαφορετικότητα, να αποδεχθούμε και να σεβαστούμε τη διαφορετικότητα, να είμαστε ειλικρινείς” υπογράμμισε η Αντίνα Ενάκε, αναφερόμενη στην εμπειρία της από τη συμμετοχή στο πρόγραμμα.
Άλλη λύση είναι η εκπαίδευση, τόνισε, σημειώνοντας ότι η αποδοχή της διαφορετικότητας είναι μια διαδικασία σε εξέλιξη, μια συνεχής μάχη, καθώς μαθαίνουμε πώς να βγαίνουμε από τον εγωκεντρισμό σε διαφορετικές καταστάσεις.
“Παρατήρησα ότι οι νέοι από τα Βαλκάνια κουβαλούν ακόμη το 'βάρος' της ιστορίας και των ιστορικών συγκρούσεων και ότι πολλές συγκρούσεις προέρχονται και από ομοιότητες” υπογράμμισε.
Αναφερόμενη στην κατάσταση στη Ρουμανία, είπε ότι διακρίσεις θεωρείται ότι υφίσταται η κοινότητα των Ρομά και ότι η ουγγρική μειονότητα απολαμβάνει όλα τα δικαιώματα.
Όσον αφορά τα ΜΜΕ τόνισε ότι κατά κύριο λόγο στηρίζουν την κοινωνική δικαιοσύνη. “Οι ΜΚΟ αισθάνονται τη στήριξη των ΜΜΕ, τα ΜΜΕ προσπαθούν να ισορροπήσουν, να δείξουν την ξενοφοβία στην πραγματική ζωή, διοργανώνουν εκστρατείες συλλογής χρημάτων για άπορα παιδιά, έχουν βοηθήσει σε κοινωνικές υποθέσεις” σημείωσε.
Στη Βουλγαρία, λόγω του προσφυγικού κύματος από τη Συρία, σε καθημερινή βάση στα ΜΜΕ και στον Τύπο δημοσιεύονται στοιχεία για τον αριθμό των μεταναστών που εισέρχονται στη χώρα και γίνεται σύγκριση της κατάστασης που επικρατούσε πριν και της τωρινής κατάστασης, ανέφερε η Μαρία Πέεβα, η οποία εργάζεται στη βουλγαρική ραδιοφωνία BNR.
Τα ΜΜΕ προβάλλουν την κατάσταση στα κέντρα υποδοχής προσφύγων και ευαισθητοποιούν την κοινή γνώμη, ώστε οι πολίτες να προσφέρουν ό,τι μπορούν και να συνεισφέρουν, ώστε να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωση των προσφύγων.
Στα social media της χώρας, όπως τόνισε, είναι περισσότερες οι ομάδες κατά της ξενοφοβίας, στις οποίες συμμετέχουν άνθρωποι που θέλουν να βοηθήσουν τους πρόσφυγες από τη Συρία.
Η Μαρία ανέφερε ακόμη ότι τα ΜΜΕ της Βρετανίας αντιμετωπίζουν τους πολίτες της Βουλγαρίας ξενοφοβικά, κυρίως μετά την άρση της απαγόρευσης ελεύθερης μετακίνησης μεταναστών από Ρουμανία και Βουλγαρία και ότι διοργανώθηκε συζήτηση και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τα πολλά πρωτοσέλιδα δημοσιεύματα με το θέμα αυτό.
“Οι πολίτες από τη χώρα μου που ήθελαν να μεταναστεύσουν το έχουν κάνει ήδη, δεν περίμεναν την 1η Ιανουαρίου του 2014 να το κάνουν. Προβλήθηκε μία ιδιαίτερη αρνητική εικόνα για τους Βούλγαρους” υπογράμμισε.
Γνωριμία με την κοινότητα των Ρομά στον Δενδροπόταμο
Οι εκπαιδευόμενοι είχαν την ευκαιρία να επισκεφθούν την κοινότητα των Ρομά και να ενημερωθούν για τα προβλήματά της και τις προσπάθειες βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου της που καταβάλλει με τις δράσεις του ο Πανελλήνιος Μορφωτικός Εκπολιτιστικός Δημιουργικός Σύλλογος Ελληνίδων Αθίγγανων Γυναικών.
“Βομβαρδίζοντας” με ερωτήσεις την γενική γραμματέα του Συλλόγου, Κατερίνα Μπεμπέ θέλησαν να μάθουν για την εκπαίδευση των παιδιών, για τα ήθη και τα έθιμα των Ρομά, για τους άγραφους νόμους, για τις σχέσεις μεταξύ των διαφορετικών κοινοτήτων.
Ο Σύλλογος, που ιδρύθηκε το 2002, έχει 400 γυναίκες μέλη και είναι στην πραγματικότητα ένα κέντρο πληροφόρησης για τους 2.500 Ρομά που ζουν στην περιοχή.
Προωθεί την εκπαίδευση των παιδιών, αλλά και των ενηλίκων, βοηθά σε θέματα απασχόλησης, στέγασης, παρέχει ιατρική βοήθεια σε άπορες οικογένειες μέσω ιατρικού κέντρου που έχει δημιουργηθεί και οργανώνει πρόγραμμα ανακύκλωσης, ακόμη και μαθήματα οδήγησης.
“Πρωταρχικός μας στόχος είναι η εκπαίδευση, γι' αυτό πρέπει να λειτουργούμε και εμείς οι ίδιοι σαν πρότυπα” τόνισε η Γενική Γραμματέας του Συλλόγου, υπογραμμίζοντας ότι “δεν υπάρχει ηλικία στην εκπαίδευση” και αποκαλύπτοντας ότι η ίδια φοίτησε σε σχολείο δεύτερης ευκαιρίας.
Ο Σύλλογος μέσω Προγράμματος του Παιδαγωγικού Τμήματος του ΑΠΘ, “Εκπαίδευση των παιδιών Ρομά”, έχει αναλάβει τον έλεγχο της διαρροής από τα σχολεία της περιοχής.
Τονίζοντας ότι υπάρχουν ρατσισμός και στερεότυπα για τους Ρομά, η κ. Μπεμπέ σημείωσε ότι ο ρατσισμός είναι υπαρκτός και μεταξύ των διαφορετικών κοινοτήτων των Ρομά, καθώς υπάρχουν συγκρούσεις με τις πιο παραδοσιακές κοινότητες.
Ο Σύλλογος συνεργάζεται με διάφορες μη κυβερνητικές οργανώσεις της Ελλάδας, με την οργάνωση των Ρομά στη Βουλγαρία, Amalipe- Κέντρο για το Διεθνοτικό Διάλογο και την Ανοχή και είναι μέλος του Δικτύου Γυναικών Ευρώπης.
Οι συμμετέχοντες, κυρίως εκπρόσωποι μη κυβερνητικών οργανώσεων από την Ιταλία, τη Σερβία, την ΠΓΔΜ, την Κροατία, την Ελλάδα, την Κύπρο, την Τουρκία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, την Αλβανία, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία είχαν τη δυνατότητα να συνομιλήσουν με κατοίκους της Θεσσαλονίκης, από τους οποίους πήραν συνεντεύξεις για την οικονομική κρίση και τους μετανάστες. Επισκέφθηκαν ακόμη την έδρα του οργανισμού Θεσσαλονίκη- Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας 2014 και ενημερώθηκαν για τις δράσεις του από τη συντονίστρια– εντεταλμένη σύμβουλο του Δήμου Θεσσαλονίκης Μαρία Πασχαλίδου.
Το πρόγραμμα “M.A.X. – Media Against Xenophobia” συγχρηματοδοτείται από το Συμβούλιο της Ευρώπης και τον οργανισμό Θεσσαλονίκη– Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας.
ΑΠΕ
