Aξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογιών για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς - Συνεργασία Πανεπιστημίου Αιγαίου και του Μουσείου Απολιθωμένου Δάσους

Aξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογιών για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς

Συνεργασία Πανεπιστημίου Αιγαίου και του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας  Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου

Η συνεργασία του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου εξασφαλίζει την εφαρμογή νέων πρωτοποριακών εργαλείων για την προστασία των εκθεμάτων του.

Ειδικότερα το Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας με την επιστημονική καθοδήγηση του Καθηγητή Χρήστου Καλλονιάτη ανέπτυξε ένα σύγχρονο σύστημα παρακολούθησης των περιβαλλοντικών παραμέτρων στους εκθεσιακούς χώρους του Μουσείου το οποίο εγκαταστάθηκε και επιτρέπει την παρακολούθηση των περιβαλλοντικών συνθηκών και την άμεση επέμβαση των υπευθύνων ώστε να διασφαλισθεί η ασφάλεια και των πλέον ευαίσθητων εκθεμάτων από τις περιβαλλοντικές αλλαγές (υγρασία, θερμοκρασία, κλπ) που επηρεάζουν τα εκθέματα. Η πιλοτική εγκατάσταση του συστήματος στους εκθεσιακούς χώρους του Μουσείου παρέχει με ασφάλεια τα στοιχεία στους υπευθύνους του Μουσείου μέσω του Διαδικτύου ενώ έχουν σχεδιασθεί ειδικά τρισδιάστατα αντίγραφα εκθεμάτων τα οποία ενσωματώνουν τους αισθητήρες του συστήματος προκειμένου να διασφαλισθεί η αισθητική αφομοίωση των συσκευών παρακολούθησης στο εκθεσιακό περιβάλλον.

Η δημιουργία του πρωτοποριακού συστήματος έγινε στο πλαίσιο του έργου με τίτλο «Σχεδιασμός και κατασκευή ασφαλών έξυπνων συσκευών για τη διατήρηση της υλικής πολιτισμικής κληρονομιάς» το οποίο έχει ως στόχο το σχεδιασμό, την κατασκευή και την παραμετροποίηση έξυπνων δικτυακών συσκευών και του αντίστοιχου ασφαλούς λογισμικού διαχείρισης αυτών, με στόχο τη προστασία των εκθεμάτων που φυλάσσονται στους πολιτιστικούς οργανισμούς από περιβαλλοντικές απειλές. Συγκεκριμένα μέσω της παραπάνω δράσης χρηματοδοτείται η δημιουργία υποδομής που στηρίζεται σε μια διεπιστημονική προσέγγιση και θα συμβάλει στο σχεδιασμό και την κατασκευή ολοκληρωμένων και τεχνολογικά καινοτόμων και ασφαλών λύσεων σε συγκεκριμένα υπαρκτά προβλήματα που εντοπίζουν οι ίδιοι οι πολιτιστικοί οργανισμοί αναφορικά με τη διατήρηση των συλλογών τους μέσω της προστασίας των εκθεμάτων με σύγχρονο και τεχνολογικά ασφαλή τρόπο.

Οι έξυπνες συσκευές κατασκευάζονται σύμφωνα με τις ανάγκες του εκάστοτε πολιτιστικού οργανισμού σε τρισδιάστατους εκτυπωτές και συναρμολογούνται εξ ολοκλήρου στο εργαστήριο «PrivaSI Lab - Τεχνολογίες Προστασίας της Ιδιωτικότητας και Εφαρμογές Πληροφορικής στις Κοινωνικές Επιστήμες» του Τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας σε συνεργασία με τα ερευνητικά εργαστήρια «Διατήρησης της Πολιτισμικής Κληρονομιάς», «Εικόνας, Ήχου και Πολιτιστικής Αναπαράστασης», Εργαστήριο «Ευφυών Συστημάτων», «Πολιτισμικής Πληροφορικής» του Τμήματος  Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας και του Εργαστηρίου «Χωρικής Ανάλυσης, Συστημάτων Γεωγραφικών Πληροφοριών και Τηλεπισκόπησης» του Τμήματος Γεωγραφίας. Επιστημονικά υπεύθυνος του έργου είναι ο διευθυντής του εργαστηρίου «PrivaSI Lab» και Πρόεδρος του Τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας Καθηγητής κ. Χρήστος Καλλονιάτης.

Βασικός πιλότος για την εφαρμογή των αποτελεσμάτων του Έργου αποτελεί το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου ένας πολιτιστικός οργανισμός του Βορείου Αιγαίου με πληθώρα εκθεμάτων τα οποία χρήζουν συνεχούς παρακολούθησης κυρίως ως προς τις περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν στους εκθεσιακούς χώρους του μουσείου. 

Μετά από τη στενή συνεργασία με τον διευθυντή του μουσείου, Καθηγητή Νικόλαο Ζούρο, εγκαταστάθηκαν τέσσερις έξυπνες συσκευές στους χώρους της έκθεσης καθώς και μια πέμπτη συσκευή με ενσωματωμένη κονσόλα για την παρακολούθησή όλων των συσκευών του μουσείου δίνοντας έτσι τη δυνατότητα συνεχούς ενημέρωσης των υπευθύνων όλες τις ώρες της ημέρας για την κατάσταση που επικρατεί στο χώρο των εκθεμάτων αλλά και τη δυνατότητα εξ αποστάσεως παρέμβασης όπου αυτό είναι εφικτό. Επίσης παρουσιάστηκε το λογισμικό για τη διαδικτυακή παρακολούθηση των συσκευών ξεκινώντας και επισήμως την πιλοτική λειτουργία της εφαρμογής.   

Utilizing modern technologies for the protection of cultural heritage. 

Collaboration between the University of the Aegean and the Natural History Museum of the Lesvos Petrified Forest 

The cooperation of the University of the Aegean and the Natural History Museum of the Lesvos Petrified Forest ensures the implementation of new innovative tools for the protection of the museum’s exhibits.

In particular, the Department of Cultural Technology and Communication under the scientific guidance of Professor Christos Kalloniatis developed a modern monitoring system of environmental parameters in the exhibition premises of the Museum. The system was installed in the museum, allowing the monitoring of environmental conditions and the immediate intervention of the museum’s directors to guarantee the safety of the most sensitive exhibits from environmental changes, such as humidity levels, temperature, etc. The pilot installation in the Museum's premises provides the museum’s directors with valid data via the Internet, as special 3D copies of the museum’s exhibits have been designed to integrate the system sensors to ensure the aesthetic assimilation of the monitoring devices in the exhibition.

The creation of this innovative system was developed in the framework of the project entitled "Design and construction of secure smart devices for the preservation of material cultural heritage" which aims to design, construct, and configure smart network devices and respective secure management software. They aim to protect the exhibits kept in cultural organizations from environmental threats. More precisely, this framework funds the creation of infrastructure based on an interdisciplinary approach aiming to design and construct integrated, technologically innovative and safe solutions to existing problems. These problems have been identified by cultural organizations regarding the preservation of their collections in a modern and technologically safe way.

All smart devices are constructed according to the needs of each cultural organization using 3D printers and are fully assembled in the laboratory "PrivaSI Lab - Privacy Engineering and Social Informatics" of the Department of Cultural Technology and Communication in collaboration with the "Cultural Heritage Management Laboratory", the "Cultural Representation Laboratory", the "Intelligent Systems Laboratory", the "Cultural Informatics Laboratory" of the Department of Cultural Technology and Communication and the "Laboratory of Spatial Analysis, Geographic Information Systems and Remote Sensing" of the Department of Geography. The director of the "PrivaSI Lab" and the Head of the Department of Cultural Technology and Communication, Professor Christos Kalloniatis, is the person in charge of the project.

The main pilot for the implementation of the results of the Project is the Natural History Museum of the Lesvos Petrified Forest, a cultural organization in the North Aegean with a variety of exhibits that need constant monitoring, especially in terms of the environmental conditions prevailing in the museum. 

Uninterrupted cooperation with the director of the museum, Professor Nikolaos Zouros, led to installing four smart devices in the exhibition, the fifth device with a built-in console monitors all the devices of the museum, thus allowing managers to be informed around the clock for any incident around ​​the exhibits, while at the same time, having the possibility of remote intervention, if possible. The presentation of the software for the internet monitoring of the devices signals the official pilot operation of the application.