Ολοκληρώθηκε με επιτυχία η τετραήμερη περιοδεία στη Λέσβο του κλιμακίου εμπειρογνωμόνων της UNESCO που επισκέφθηκαν τη Λέσβο προκειμένου να αξιολογήσουν επιτόπου το φάκελο υποψηφιότητας τον οποίο κατέθεσε ο Δήμος Λέσβου με την συνεργασία του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους για την αναγνώριση ολόκληρου του νησιού ως Γεωπάρκου και την ένταξη της Λέσβου στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων.
Οι αξιολογητές θα υποβάλουν την έκθεση τους η οποία θα συζητηθεί από τις αρμόδιες επιτροπές του Ευρωπαϊκού Δικτύου Γεωπάρκων που θα συνεδριάσουν στα πλαίσια του 11ου Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Γεωπάρκων που θα πραγματοποιηθεί από 19 έως 21 Σεπτεμβρίου στο Γεωπάρκο Arouca, στην Πορτογαλία.
Η Επιτροπή απαρτιζόταν από τον Δρ. G. Martini, Διευθυντή του Γεωπάρκου της προστατευόμενης απολιθωματοφόρας περιοχής Reserve Geologique Haute Provence των Γαλλικών Άλπεων και μέλος του Γραφείου Γεωπάρκων της UNESCO και τον Δρ. A. Shueller, Διευθυντή του Γεωπάρκου της προστατευόμενης ηφαιστειακής περιοχής VulkanΕifel της Γερμανίας, και μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Δικτύου Γεωπάρκων. Ο φάκελος υποψηφιότητας υποβλήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2011 στην αρμόδια Γραμματεία του Ευρωπαϊκού Δικτύου Γεωπάρκων και στην UNESCO με επιστολή του Δημάρχου Λέσβου κ. Δ. Βουνάτσου μετά από σχετική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Λέσβου και την υπογραφή Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ του Δήμου Λέσβου, του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου. Την προσπάθεια ενίσχυσαν με την υποστήριξη και συμμετοχή τους πολλές υπηρεσίες και τοπικοί φορείς της Λέσβου όπως: η Κ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, η 14η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, η Υπηρεσία Νεότερων Μνημείων Βορ. Αιγαίου, η Διεύθυνση Δασών Λέσβου, το Πανεπιστήμιο Αθηνών - Συλλογή Φυσικής Ιστορίας Βρίσας, το Ψηφιακό Μουσείο Γ. Ιακωβίδης του Ιδρύματος Ν. Παπαδημητρίου, το Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Αγ. Παρασκευής, το Μουσείο – Ελαιοτριβείο Βρανά στον Παπάδο, το Μουσείο Τεριάντ, το Μουσείο Ούζου Βαρβαγιάννη.
Συναντήσεις με τοπικές αρχές και φορείς
Κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στη Λέσβο τους εμπειρογνώμονες συναντήθηκαν με τον Γενικό Γραμματέα Αιγαίου & Νησιωτικής Πολιτικής κο. Γιάννη Σπιλάνης, και ενημερώθηκαν για τις δράσεις που υποστηρίζονται από το Υπουργείο για θέματα προστασίας και ανάδειξης του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος των νησιών του Αιγαίου και γενικότερα νησιωτικής ανάπτυξης. Κατά τη συνάντηση συζητήθηκαν επίσης οι δράσεις που πρέπει αν δρομολογηθούν ώστε να είναι επιτυχής η λειτουργία του Γεωπάρκου Λέσβου μετά την αναγνώριση του από την UNESCO, ώστε να συμβάλει στην ανάπτυξη ποιοτικού τουρισμού, την προβολή και την προσέλκυση επισκεπτών από την Ευρώπη και ολόκληρο τον κόσμο αλλά και να αποτελέσει πρότυπο και για άλλα νησιά του Αιγαίου.
Τους αξιολογητές υποδέχθηκε στο Δημαρχείο ο Δήμαρχος Λέσβου κ. Δημήτρης Φ. Βουνάτσος και στη σύσκεψη που ακολούθησε ενημερώθηκαν αναλυτικά για θέματα της υποψηφιότητας και των προσδοκιών της τοπικής κοινωνίας από μια τέτοια αναγνώριση από το Δήμαρχο, τους Αντιδημάρχους Γ. Τσακίρη και Α. Βαμβουρέλλη, τον Αντιπρύτανη του Π. Αιγαίου Ν. Σουλακέλλη, τον Διευθυντή του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Αν. Καθηγητή Ν. Ζούρο και τον Γεν. Διευθυντή της ΕΤΑΛ Τ. Περιμένη.
Παράλληλα, κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης είχαν την ευκαιρία να συναντηθούν στο Επιμελητήριο Λέσβου με τον Πρόεδρο κ. Θ. Καλογρίδη και τους Αντιπροέδρους κ. Β. Μυρσινιά και Π. Φραντζέσκο με τους οποίους συζήτησαν τις θετικές επιπτώσεις που θα επιφέρει για την ανάπτυξη της Λέσβου η αναγνώριση ολόκληρου του νησιού ως Γεωπάρκου.
Στον Μόλυβο συναντήθηκαν με τον Πρόεδρο κ. Ν. Μόλβαλη και μέλη της Διοίκησης του Φορέα Τουρισμού, όπου συζητήθηκαν θέματα που συνδέονται με την ανάπτυξη ειδικών μορφών τουρισμού και γενικότερα την τουριστική ανάπτυξη και προβολή, ένα τομέα στον οποίο η αναγνώριση της Λέσβου ως Γεωπάρκου θα έχει πολύ θετικά αποτελέσματα.
Οι επισκεψεις και τα πρώτα συμπεράσματα της αξιολόγησης του Γεωπάρκου Λέσβου
Το γεμάτο πρόγραμμα αξιολόγησης του Γεωπάρκου Λέσβου περιλάμβανε αρχικά γνωριμία των συμμετασχόντων με την ποικιλία τουλεσβιακού τοπίου. Καθ’ όλη τη διάρκεια της επίσκεψής τους αξιολογητές συνόδευαν ο Αντιδήμαρχος Λέσβου κ. Γιάννης Τσακίρης, η Αντιδήμαρχος Τουρισμού κα. Α. Σουπιάδου – Βαμβουρέλλη και ο Διευθυντής του Μουσείου Φυς. Ιστορίας Αναπλ. Καθηγητή Ν. Ζούρος, που είχε τον συντονισμό του προγράμματος επισκέψεων.
Οι αξιολογητές επισκέφθηκαν στους Κόλπους Γέρας και Καλλονής, τα ηφαίστεια και εντυπωσιάστηκαν από την ποικιλία και την αξία των ηφαιστειακών, γεωμορφολογικών και τεκτονικών γεωτόπων της Λέσβου, όπως η ηφαιστειακή φλέβα Αλυφαντών, το ηφαίστειο της Άγρας, τους εντυπωσιακούς ηφαιστειακούς σχηματισμούς του Μεσοτόπου και της Ερεσού, το μεγάλο ηφαιστειακό κρατήρα της Βατούσας, το εντυπωσιακό φαράγγι του ποταμού Βούλγαρη, τα φυσικά μνημεία και γενικότερα το φυσικό περιβάλλον της Λέσβου.
Επισήμαναν την σημασία της ύπαρξης δικτύου περιπατητικών διαδρομών που έχουν χαραχθεί στη Λέσβο και στοχεύουν στη γνωριμία των περιπατητών με το φυσικό πλούτο της Λέσβου αλλά και την ανάγκη συνεχούς συντήρησης και εμπλουτισμού του δυκτύου ώστε να διευκολύνεται η επίσκεψη σις θέσεις των γεωτόπων.
Ακολούθησε επίσκεψη στις νέες εγκαταστάσεις και τα εργαστήρια παρασκευής παραδοσιακών γλυκών και ζυμαρικών του Γυναικείου Αγροτοτουριστικού Συνεταιρισμού Μεσοτόπου και ενημερώθηκαν από την Πρόεδρο Ε. Πίτσα για την λειτουργία, τις δραστηριότητες και τα προϊόντα του συνεταιρισμού καθώς και για την στενή συνεργασία που έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια με το Μουσείο Απολιθωμένου Δάσους.
Στην Ερεσό συναντηθήκαν με τον Πρόεδρο της Δημοτικής Ενότητας Ερεσού Α. Αντωνακόπουλο και επισκέφθηκαν την Αρχαιολογική Συλλογή Ερεσού την Παλαιοχριστιανική Βασιλική Αγίου Ανδρέα Ερεσού ενώ συζήτησαν για την ανάγκη προβολής της σχέσης του Θεόφραστου και του Αριστοτέλη με τη Λέσβο μέσω του Γεωπάρκου Λέσβου λόγω της μεγάλης συμβολής τους στην θεμελίωση των επιστημών της γής και της ζωής.
Στο Σίγρι επισκέφθηκαν το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και το Απολιθωμένο Δάσος που αναγνωρίζονται πλέον ως πρότυπο για την ανάδειξη φυσικών μνημείων σε παγκόσμιο επίπεδο και ένα από τα κορυφαία γεωπάρκα στον κόσμο. Εκεί ενημερώθηκαν από τον Διευθυντή του Μουσείου Ν. Ζούρο για την εξέλιξη και την πρόοδο των ερευνητικών και τεχνικών εργασιών για την δημιουργία Πάρκου στη Νησίδα Νησιώπη με χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ – ΠΕΠ Β. Αιγαίου που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Στα Χίδυρα επισκέφθηκαν το ψηφιακό Μουσείο Γ. Ιακωβίδης όπου ενημερώθηκαν για την λειτουργία του, τα εκπαιδευτικά προγράμματα και τις δράσεις του Ιδρύματος Ν. Παπαδημητρίου και επισήμαναν την εξαιρετική ποιότητα της παρουσίασης και της εξυπηρέτησης των επισκεπτών, πράγμα ιδιαίτερα σημαντικό για την ανάπτυξη ποιοτικού τουρισμού.
Την δεύτερη ημέρα της παραμονής τους στη Λέσβο επισκέφτηκαν το Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης, τις θερμές πηγές κόλπου Γέρας – Θέρμα, το μεγάλο ρήγμα της Λάρσου και το Ρωμαϊκό Υδραγωγείο όπου διαπίστωσαν ότι ήδη από τους αρχαίους χρόνους οι κάτοικοι της Λέσβου συνδύαζαν άριστα τα χαρακτηριστικά του φυσικού περιβάλλοντος της Λέσβου με τις κατασκευές και τα τεχνικά τους έργα.
Τις καλύτερες εντυπώσεις αποκόμισαν από την υποδειγματική αναστύλωση και αποκατάσταση του Μουσείου - Ελαιοτριβείου Βρανά στον Παπάδο, που αναδεικνύει με μοναδικό τρόπο την μακρόχρονη παράδοση της Λέσβου στην καλλιέργεια της ελιάς και την παραγωγή εξαιρετικής ποιότητας ελαιολάδου.
Στο Μουσείο Ούζου Βαρβαγιάννη στο Πλωμάρι, τους υποδέχθηκαν ο κ. Στάθης και η κα Βάγια Βαρβαγιάννη και τους ενημέρωσαν για την οικογενειακή παράδοση στην παραγωγή του ούζου αλλά και τις αυστηρές προδιαγραφές ποιότητας που εφαρμόζονται και έχουν κάνει το Λεσβιακό ούζο γνωστό σε όλο τον κόσμο.
Στις θερμές πηγές Πολυχνίτου συζήτησαν για το σημαντικό γεωθερμικό δυναμικό της περιοχής και επεσήμαναν την ανάγκη ανάδειξης του χώρου όπου υπάρχουν οι φυσικές αναβλύσεις των θερμοπηγών ως ένα ιδιαίτερο γεωλογικό μνημείο.
Στην Συλλογη Φυσικής Ιστορίας Βρίσας τους υποδέχθηκε ο Διευθυντής του Μουσείου Παλαιοντολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Καθηγητής Γ. Θεοδώρου, και τους ενημέρωσε για τα παλαιοντολογικά ευρήματα της περιοχής των Βατερών και τη σημασία τους.
Στο Λισβόρι επισκέφθηκαν την παλαιολιθική θέση όπου πραγματοποιείται αρχαιολογική ανασκαφή από το Πανεπιστήμιο Κρήτης και ενημερώθηκαν από την Καθηγήτρια Νένα Γαλανίδου και την διεθνή ομάδα ερευνητών που συμμετέχουν στην ανασκαφή, για τα σπουδαία ευρήματα και την μεγάλη σημασία της θέσης που ανασκάπτουν.
Τέλος γνώρισαν ηφαιστειακούς γεωτόπους της δυτικής πλευράς του ηφαίστειου του Λεπετύμνου όπως ο ηφαιστειακός λαιμός της Παναγιάς στην Πέτρα και ο ηφαιστειακός δόμος της Μήθυμνας, επισκέφθηκαν στο κάστρο της Μήθυμνας και περιηγήθηκαν στους δύο οικισμούς της Πέτρας και του Μολύβου, αποκομίζοντας τις καλύτερες εντυπώσεις για την διατήρηση της αρχιτεκτονικής της περιοχής ενώ παράλληλα ενημερώθηκαν και για την ξενοδοχειακή υποδομή και τις δυνατότητες φιλοξενίας επισκεπτών που διαθέτει η περιοχή.
Την τελευταία ημέρα της αξιολόγησής τους οι εμπειρογνώμονες επισκέφτηκαν τον αρχαιολογικό χώρος Θερμής, όπου επισήμαναν την υποδειγματική ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου της 3ης χιλιετίας πΧ αλλά και το τεράστιο πολιτιστικό απόθεμα της Λέσβου. Στη συνέχεια επισκέφθηκαν το τελευταίο εν λειτουργία παραδοσιακό εργαστήριο κεραμικής του Δημήτρη Κουβδή στην Άγιο Στέφανο Μανταμάδου όπου γνώρισαν την παράδοση της κεραμικής τέχνης και τον παραδοσιακό τρόπο παραγωγης κεραμικών που κινδυνεύει να εκλείψει. Οι δύο αξιολογητές έμειναν συγκλονισμένοι από την εμπειρία των δύο αυτών επισκέψεων που αναδεικνύει την διαχρονία της κραραμικής τέχνης στη Λέσβο αλλά και από το γεγονός ότι το νήμα μιας αδιάλειπτης παράδοσης 4000 ετών που συνεχίζεται απαράλλακτη μέχρι σήμερα, κινδυνεύει να κοπεί και ζήτησαν να αποτελέσει μια από τις πρώτες προτεραιότητες τόσο του Γεωπάρκου Λέσβου όσο και των τοπικών φορέων η μέριμνα για την διάσωση αυτής της παράδοσης.
Στη συνέχεια επισκέφθηκαν την 1η Φεστιβάλ Κεραμικής της Αν. Μεσογείου στο Μουσείο Τεχνών Μανταμάδου και ενημερώθηκαν για τις δράσεις του Προγράμματος Κεραμεύς του Δήμου Λέσβου.
Ακολούθησε επίσκεψη στην Μονή Ταξιαρχών Μανταμάδου, στους ηφαιστειακούς σχηματισμούς του Ανατολικού Λεπετύμνου, στην Σκάλα Συκαμιάς και στην Αγία Παρασκευή όπου επισκέφθηκαν θέσεις γεωτόπων που σχετίζονται με την ιστορική σεισμική δραστηριότητα καθώς και το Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας του ΠΙΟΠ, με το οποίο ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα επισκέψεων στη Λέσβο.
Με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης του Γεωπάρκου Λέσβου, οι εμπειρογνώμονες της UNESCO εξέφρασαν την ικανοποίηση τους για την απόφαση του Δήμου Λέσβου να προβάλει και να αναδείξει την ιδιαίτερη φυσική και πολιτιστική κληρονομιά αλλά και την ζωντανή παράδοση και τα τοπικά προϊόντα της Λέσβου μέσω της υποβολής του φακέλου υποψηφιότητας για το Γεωπάρκο Λέσβου επεσήμαναν όμως την μεγάλη προσπάθεια που πρέπει άμεσα να ξεκινήσει με την συμμετοχή όλων για την υλοποίηση συγκεκριμένων δράσεων που θα έχουν αποτελέσματα ορατα από τον απλό επισκέπτη της Λέσβου συμβάλλοντας στην αύξηση της επισκεψιμότητας και στην προβολή της Λέσβου ως προορισμού ποιότητας όπου η ανάπτυξη συνδυάζεται άριστα με την ανάδειξη και αξιοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος καθώς και τις προσπάθειες για ανάπτυξη του ειδικών μορφών τουρισμού.
