Πρόστιμα σε εταιρείες για τη σίτιση προσφύγων στη Λέσβο - Τι αναφέρει η Επιτροπή Ανταγωνισμού

Διαδικασία Διευθέτησης Διαφορών: Απόφαση επί της αυτεπάγγελτης έρευνας σε αγορές παροχής υπηρεσιών σίτισης σε δομές υποδοχής μεταναστών/ προσφύγων  (EA 767/2022)

Απόφαση επί της αυτεπάγγελτης έρευνας σε αγορές παροχής υπηρεσιών σίτισης σε δομές υποδοχής μεταναστών/ προσφύγων για πιθανή παράβαση των άρθρων 1 του Ν. 3959/2011, περί «Προστασίας του Ελεύθερου Ανταγωνισμού», όπως ισχύει, και 101 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ).

Η Ολομέλεια της Επιτροπής Ανταγωνισμού (ΕΑ) με την υπ’ αριθ. 767/2022 ομόφωνη απόφασή της, κατά την απλοποιημένη διαδικασία Διευθέτησης Διαφορών του άρθρου 25α του ν. 3959/2011 και σύμφωνα με την υπ’ αριθ. 704/2020 απόφασή της, αποδέχθηκε τις σχετικές προτάσεις Διευθέτησης Διαφοράς που υπέβαλαν οι εταιρείες (α) «ΠΟΤ ΚΑΙ ΠΑΝ ΦΟΥΝΤΣΕΡΒΙΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΓΕΥΜΑΤΩΝ» (εφεξής ΠΟΤ & ΠΑΝ), (β) «ΤΖΑΝΕΤΟΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» (εφεξής ΤΖΑΝΕΤΟΣ), (γ) «SALAS INTER. GROUP ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» (εφεξής ΣΑΛΑΣ) και (δ) «Γ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΣ – Π. ΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΣΙΤΙΣΗΣ – ΕΣΤΙΑΣΗΣ – ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ – CATERING ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ» (εφεξής ΠΛΕΙΑΔΕΣ). 

Η Απόφαση εκδόθηκε κατά την ως άνω απλοποιημένη διαδικασία, κατόπιν σχετικής εκδήλωσης ενδιαφέροντος εκ μέρους των εταιρειών για την υπαγωγή τους στη διαδικασία και συνακόλουθης οριστικής δήλωσης περί αποδοχής της παράβασης που διαπιστώθηκε.

Πρόστιμα

Η ΕΑ επέβαλε μειωμένα πρόστιμα λόγω της διαδικασίας διευθέτησης διαφορών (μείωση 15%) για την τέλεση της διαπιστωθείσας, βάσει του σκεπτικού της Απόφασης, παράβασης του άρθρου 1 του ν. 3959/2011, ήτοι ποσού 120.938,45 ευρώ στην εταιρεία ΠΟΤ & ΠΑΝ, 125.253,69 ευρώ στην εταιρεία ΤΖΑΝΕΤΟΣ, 56.103,94 ευρώ στην εταιρεία ΣΑΛΑΣ και 2.131,81 στην εταιρεία ΠΛΕΙΑΔΕΣ (Σύνολο προστίμων: 304.427,89 ευρώ).

Διαδικασία Διευθέτησης Διαφορών

Η Διαδικασία Διευθέτησης Διαφορών αφορά στις περιπτώσεις που επιχειρήσεις ή ενώσεις επιχειρήσεων παραδέχονται, εκούσια και ανεπιφύλακτα, τη συμμετοχή τους σε οριζόντια καρτελική σύμπραξη, κατά παράβαση του άρθρου 1 του Ν. 3959/2011 ή/ και του άρθρου 101 ΣΛΕΕ, και διευκολύνουν, με τον τρόπο αυτό, τη διαδικασία διαπίστωσης της παράβασης από την Επιτροπή Ανταγωνισμού. Στις περιπτώσεις αυτές χορηγείται μείωση του προστίμου κατά 15% υπό ορισμένες προϋποθέσεις.

Σκοπός της διαδικασίας διευθέτησης διαφορών είναι η απλοποίηση και επιτάχυνση της διοικητικής διαδικασίας έκδοσης αποφάσεων από την Επιτροπή Ανταγωνισμού για παραβάσεις του άρθρου 1 του Ν. 3959/2011 ή/και του άρθρου 101 ΣΛΕΕ, καθώς και ο περιορισμός του αριθμού των προσφυγών που ασκούνται κατά των αποφάσεων της Επιτροπής ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών.

Με τον τρόπο αυτό παρέχεται η δυνατότητα στην ΕΑ να εξετάζει περισσότερες υποθέσεις με τους ίδιους πόρους και με λιγότερη διοικητική επιβάρυνση και να αυξάνει, έτσι, τον αποτρεπτικό χαρακτήρα της δράσης της και να ενισχύει, συγχρόνως, το ενδιαφέρον των πολιτών για την αποτελεσματική και έγκαιρη τιμωρία των παραβατών.

Ιστορικό

Σε συνέχεια δημοσιευμάτων το καλοκαίρι του 2018 που περιήλθαν σε γνώση της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού (ΓΔΑ) και την προκαταρκτική έρευνα που πραγματοποιήθηκε, αποφασίστηκε η εκκίνηση αυτεπάγγελτης έρευνας για την εξέταση των συνθηκών ανταγωνισμού στις αγορές παροχής υπηρεσιών σίτισης μεταναστών/ προσφύγων των Κέντρων Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) που βρίσκονται στα νησιά του Βόρειου και Ανατολικού Αιγαίου. Κατά τα έτη 2018-2020, η ΓΔΑ πραγματοποίησε επιτόπιους ελέγχους, έλαβε ανωμοτί καταθέσεις και έστειλε επιστολές παροχής στοιχείων-ερωτηματολόγια για να συλλέξει στοιχεία για την έρευνά της. 

Από την έρευνα της Υπηρεσίας, προέκυψαν συμφωνίες, οι οποίες συνήφθησαν μεταξύ των προαναφερθεισών επιχειρήσεων και εμπίπτουν στην κατά το άρθρο 1 του Ν. 3959/2011 έννοια της συμφωνίας μεταξύ επιχειρήσεων. Οι συμφωνίες αυτές είχαν, ανά περίπτωση, ως περιεχόμενο και αντικείμενο την από κοινού αποκλειστική δραστηριοποίηση για μελλοντικό χρόνο των εκάστοτε συμπραττουσών επιχειρήσεων στην παροχή υπηρεσιών σίτισης στις δομές υποδοχής μεταναστών/ προσφύγων, μέσω της συμμετοχής τους στους σχετικούς διαγωνισμούς σε συγκεκριμένα νησιά. Ειδικότερα, οι συμφωνίες αφορούσαν, κατά περίπτωση:

• τη νήσο Χίο, για τις εταιρείες ΠΟΤ & ΠΑΝ και ΣΑΛΑΣ (διάρκεια συμμετοχής στην παράβαση ως προς το εν λόγω νησί και για τις δύο εμπλεκόμενες εταιρείες: 28.01.2018 - 09.03.2019)˙ και 
• τη νήσο Λέσβο, για τις εταιρείες ΠΟΤ & ΠΑΝ (διάρκεια συμμετοχής στην παράβαση ως προς το εν λόγω νησί: 25.02.2017 - 31.12.2018), ΣΑΛΑΣ (διάρκεια συμμετοχής στην παράβαση ως προς το εν λόγω νησί: 3.11.2017 - 31.12.2018), ΤΖΑΝΕΤΟΣ (διάρκεια συμμετοχής στην παράβαση: 25.2.2017 - 31.12.2018) και ΠΛΕΙΑΔΕΣ (διάρκεια συμμετοχής στην παράβαση: 03.11.2017-31.12.2018).

Οι ελεγχόμενες εταιρείες, για τις οποίες συλλέχθηκαν αποδεικτικά στοιχεία ικανά να στοιχειοθετήσουν παράβαση του άρθρου 1 του ν. 3959/2011, εκδήλωσαν εγγράφως το ενδιαφέρον τους για διερεύνηση της δυνατότητας υπαγωγής τους στη διαδικασία διευθέτησης διαφορών και κατέθεσαν σχετικό αίτημα, σύμφωνα με όσα προβλέπονται στην παρ. 30 της Ανακοίνωσης για τη Διαδικασία Διευθέτησης Διαφορών.

Σχετική Αγορά

Οι σχετικές γεωγραφικές αγορές υπηρεσιών στην συγκεκριμένη υπόθεση είναι οι αγορές παροχής υπηρεσιών σίτισης προσφύγων μέσω δημόσιων διαγωνισμών στις νήσους: (α) Χίο και (β) Λέσβο.

Νομική εκτίμηση

Η υποχρέωση της αποκλειστικής συνεργασίας που περιείχετο στα συμφωνητικά που συνήφθησαν μεταξύ των προαναφερθεισών επιχειρήσεων για μελλοντικό αριθμό διαγωνισμών είχε ως συνέπεια τον αποκλεισμό της συμμετοχής και ανταγωνιστικής δραστηριοποίησης εκάστης εκ των συμπραττουσών επιχειρήσεων αυτόνομα ή και σε ένωση με έτερες επιχειρήσεις και τον αποκλεισμό της υποβολής ανταγωνιστικών προσφορών και τον συνακόλουθο περιορισμό της διάθεσης των σχετικών υπηρεσιών. Συνεπώς, οι άνω επιχειρήσεις προέβησαν σε οριζόντια σύμπραξη με αντικείμενο τον περιορισμό της διάθεσης των υπηρεσιών σίτισης προσφύγων/ μεταναστών προσφύγων στις συγκεκριμένες δομές των νήσων Λέσβου και Χίου, η οποία συνιστά σοβαρό εξ αντικειμένου περιορισμό του ανταγωνισμού και εμπίπτει στην απαγορευτική διάταξη του άρθρου 1 παρ. 1 του Ν. 3959/2011.

Σημειώνεται, ότι πρόκειται για την πέμπτη περίπτωση που προσέρχονται για διευθέτηση εμπλεκόμενες επιχειρήσεις σε στάδιο χωρίς προηγουμένως να τους έχει επιδοθεί σχετική Εισήγηση, γεγονός το οποίο αυξάνει τη διαδικαστική αποτελεσματικότητα της ΕΑ.