Σε Λέσβο, Χίο και Σάμο παρατηρήθηκαν κατά τον περσινό χειμώνα αυξημένες συγκεντρώσεις ατμοσφαιρικών ρύπων ιδιαίτερα τις βραδινές ώρες, ως αποτέλεσμα του είδους θέρμανσης (τζάκι, σόμπα) που χρησιμοποιείται.
Ωστόσο, από την έρευνα που πραγματοποιήθηκε συνολικά σε έξι νησιά του Αιγαίου, στα οποία έχουν τοποθετηθεί αισθητήρες -ακόμη και στις περιπτώσεις που παρατηρήθηκε εποχικά αύξηση των σωματιδίων στα τρία νησιά- προκύπτει ότι κάτω από την οριακή τιμή (25 μg/m3), η οποία προτείνεται από τις Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την ποιότητα του αέρα, είναι η μέση ετήσια συγκέντρωση για τα λεπτόκοκκα αιωρούμενα σωματίδια διαμέτρου <2,5 μm (PM2,5).
Από τον Ιανουάριο του 2022 αναπτύχθηκε ένα δίκτυο αισθητήρων μέτρησης σωματιδίων και αέριων ρύπων, μέσω των οποίων επιτυγχάνεται η συνεχής παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα στο Ανατολικό και Κεντρικό Αιγαίο. Οι αισθητήρες βρίσκονται τοποθετημένοι στη Λήμνο, τη Λέσβο, τη Χίο, τη Ρόδο, τη Σάμο και τη Σύρο, και είναι έργο της εθνικής ερευνητικής υποδομής Enirisst, η οποία συντονίζεται από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και χρηματοδοτείται από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους.
Οπως εξήγησε στον «Ελεύθερο Τύπο» η επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Ναυτιλίας και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Αννα Κοτρίκλα, «το βασικό μας εύρημα στην έρευνα ήταν ότι τα επίπεδα ρύπανσης βρίσκονται κάτω από τα όρια της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Τις βραδινές όμως ώρες του χειμώνα, είδαμε κάπως πιο ανεβασμένα τα επίπεδα σε τρία νησιά, που φαίνεται να συνδέονται με το μέσο θέρμανσης και συγκεκριμένα με τις καύσεις, δεδομένου ότι δεν παρατηρήθηκε το ίδιο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες».
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, οι υψηλότερες μέσες ετήσιες συγκεντρώσεις καταγράφονται στη Λέσβο (15,0 μg/m3) και τη Σάμο (13,3 μg/m3) και οι χαμηλότερες στη Σύρο (7,40 μg/m3). Παράλληλα, διαπιστώθηκε εποχικό μοτίβο στις θέσεις παρακολούθησης που βρίσκονται στο Βόρειο Αιγαίο (Λέσβος, Σάμος, Χίος), με τις υψηλότερες τιμές να καταγράφονται τη χειμερινή περίοδο και ιδιαίτερα τις βραδινές ώρες.
Ειδικότερα, το είδος καυσίμου που επιλέγουν οι κάτοικοι για την οικιακή θέρμανση φαίνεται να καθορίζει τις μετρούμενες τιμές. Από την πραγματοποίηση ημιδομημένων συνεντεύξεων στα νησιά, διαπιστώθηκε ότι η χρήση βιομάζας (ξύλων) ως καύσιμη ύλη σε τζάκια ή/και σόμπες είναι πιο διαδεδομένη στα νησιά του Βορείου Αιγαίου (Λέσβος, Χίος, Σάμος). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση κορυφών στις ωριαίες συγκεντρώσεις τις νυχτερινές ώρες του χειμώνα, οι οποίες εκτιμάται ότι συνδέονται με την έναρξη της οικιακής θέρμανσης.
«Αυτό που θέλουμε να κάνουμε αυτό το χειμώνα είναι να δούμε τι συμβαίνει στο εσωτερικό ενός σπιτιού που έχει τζάκι ή σόμπα, δηλαδή να παρακολουθήσουμε και εκεί τα επίπεδα ρύπανσης», επισημαίνει η κ. Κοτρίκλα.
Τι πρέπει να προσέξουν όσοι χρησιμοποιούν ξύλα για θέρμανση
Η ποιότητα των ξύλων, εκτός από το θέμα της ρύπανσης στον αέρα και της συμβολής στη δημιουργία του φαινομένου της αιθαλομίχλης, έχει πολύ μεγάλη σχέση και με την ποιότητα του αέρα μέσα στο σπίτι.
Εκτός από τη σωστή επιλογή των ξύλων, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι οι οικογένειες που επιλέγουν ως μέσο θέρμανσης το τζάκι ή τη σόμπα θα πρέπει να τα έχουν καθαρισμένα καλά ώστε να έχουν καλή απόδοση και να μη δημιουργούν καπνό.
Παράλληλα, όταν κόβεται ένα ζωντανό δέντρο, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουν πως το ξύλο πρέπει να ωριμάσει ή να στεγνώσει για τουλάχιστον έξι έως εννέα μήνες πριν καεί.
Κατά το ΚΕΕΛΠΝΟ απαγορεύεται ρητά και αυστηρά η καύση βαμμένων (ειδικότερα με λαδομπογιές) ή βερνικωμένων ξύλων, κομματιών από έπιπλα και κάθε είδους πλαστικού, καθώς όλα αυτά οδηγούν σε εκπομπή τοξικών αερίων μέσα και έξω από το σπίτι. Απαγορεύεται επίσης η χρήση χημικών προσαναμμάτων, καθώς και η αγορά ξυλείας εμποτισμένης με χημικά, που αποσκοπούν σε αργή καύση, εύκολο άναμμα κ.λπ., για όλους τους παραπάνω λόγους.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί σημαντική απειλή για την ανθρώπινη υγεία και προκαλεί περίπου 7 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους ανά έτος παγκοσμίως. Τα αιωρούμενα σωματίδια -και ιδιαίτερα τα λεπτόκοκκα εξ αυτών- είναι εξαιρετικά επικίνδυνα και προκαλούν εκατοντάδες χιλιάδες πρόωρους θανάτους στην Ευρώπη ετησίως. Η παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα συνεισφέρει στην προστασία της ανθρώπινης υγείας, διότι αποτελεί τη βασική πληροφορία στην οποία βασίζεται η λήψη μέτρων περιορισμού των πηγών ρύπανσης.
Η ομάδα έργου της υπηρεσίας είναι οι: Αννα-Μαρία Κοτρίκλα, επίκουρη καθηγήτρια, Κυριακή-Μαρία Φαμέλη, ερευνήτρια, Θεόδωρος Λίλας, επίκουρος καθηγητής, Βασίλης Παπαβασιλείου, συνεργάτης, Αμαλία Πολυδωροπούλου, καθηγήτρια.
πηγη: Ελευθερος Τυπος
