Απόφαση της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης του ΚΚΕ: Για την κομματική αποκατάσταση του Νίκου Βαβούδη

Ο Νίκος Βαβούδης, στέλεχος του ΚΚΕ, γεννήθηκε στη Ρωσία. Ο πατέρας του καταγόταν από το Μανταμάδο της Λέσβου και η μάνα του ήταν Ρωσίδα. Μικρός ήρθε στο Μανταμάδο και όταν ενηλικιώθηκε πήγε στον Πειραιά όπου έγινε μέλος του ΚΚΕ και δούλεψε στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα. Εκλέχτηκε γραμματέας του Ενωτικού Εργατικού Κέντρου Πειραιά. Αργότερα συνελήφθη και φυλακίσθηκε στις φυλακές της Αίγινας, απ' όπου δραπέτευσε το 1934. Ο Βαβούδης πήρε μέρος στον εμφύλιο πόλεμο της Ισπανίας, ως αξιωματικός του Βαλκανικού Τάγματος «Δημητρώφ» των διεθνών Ταξιαρχιών, στο πλευρό του... «Δημοκρατικού Στρατού Ισπανίας». Μετά την ήττα του «Δημοκρατικού Στρατού Ισπανίας» ο Βαβούδης επέστρεψε στη Σοβιετική Ενωση. Συμμετείχε σε αποστολές στη Γιουγκοσλαβία παίρνοντας μέρος στον αγώνα του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού ενάντια στη ναζιστική κατοχή. Το 1944 ήρθε στην Ελλάδα ως μέλος της σοβιετικής αποστολής που είχε επικεφαλής το συνταγματάρχη Ποπόφ. Παρέμεινε παράνομος στη διάρκεια του αγώνα του ΔΣΕ και μετά τη λήξη του, αναλαμβάνοντας κομματικές αποστολές. Ο Νίκος Βαβούδης δούλεψε στο μηχανισμό των παράνομων οργανώσεων του ΚΚΕ στην Αθήνα ως ασυρματιστής, εξασφαλίζοντας την επικοινωνία των παράνομων οργανώσεων του ΚΚΕ με την έδρα της ΚΕ που βρισκόταν εκτός Ελλάδας. Το Νοέμβριο του 1951, δυνάμεις της Ασφάλειας και του στρατού με επικεφαλής τον υπουργό Εσωτερικών Κ. Ρέντη εισέβαλαν στο σπίτι της Λυκούργου 39 στην Καλλιθέα, όπου έμενε η οικογένεια του Νίκου Καλούμενου, παράνομου στελέχους του ΚΚΕ. Εκεί, σε διαμορφωμένη κρύπτη, βρισκόταν και ο Νίκος Βαβούδης. Σύμφωνα με μαρτυρία, αλλά και με δημοσιεύματα στον Τύπο, ο Βαβούδης αυτοπυροβολήθηκε στο κεφάλι, για να μην πέσει στα χέρια της Ασφάλειας ζωντανός. Προηγουμένως έκαψε έγγραφα που βρίσκονταν στην κρύπτη. Εξέπνευσε την επόμενη ημέρα στο νοσοκομείο Αγία Ολγα της Ν. Ιωνίας, όπως ανακοίνωσε η αστυνομία. Το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ κατάγγειλε τον Βαβούδη ως πράκτορα του εχθρού. Μέσω του Ρ/Σ «Ελεύθερη Ελλάδα» υποστήριξε ότι ο Ν. Βαβούδης δε σκοτώθηκε, αλλά φυγαδεύτηκε στο εξωτερικό από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες. Τη θέση αυτή στήριξε στο ότι ο Βαβούδης δεν κατέστρεψε τον κρυπτογραφικό κώδικα, αν και κατέστρεψε άλλα χαρτιά. Επίσης κατήγγειλε ότι ήταν ψεύτικος ο ισχυρισμός της αστυνομίας ότι ο Βαβούδης μεταφέρθηκε στη Ν. Ιωνία. Και αυτό γιατί ανάμεσα στην Καλλιθέα και στη Ν. Ιωνία υπήρχαν δεκάδες νοσοκομεία και λογικά η Ασφάλεια, που τον ήθελε ζωντανό για να τον ανακρίνει και να τον δικάσει, έπρεπε να τον μεταφέρει στο πλησιέστερο. Η κατηγορία κατά του Ν. Βαβούδη δεν τεκμηριώνεται σε αποφάσεις ή άλλα κομματικά ντοκουμέντα. Στην καθοδήγηση του ΚΚΕ υπήρχε πολύ θετική εκτίμηση για το Βαβούδη, γεγονός που αποτυπώθηκε και στην απόφαση της 8ης Ολομέλειας της ΚΕ (Οκτώβριος 1950) να εξετάσει σε επόμενη Ολομέλεια το ενδεχόμενο πρόσληψης στην ΚΕ του Ν. Βαβούδη - μαζί και με άλλα στελέχη του Κόμματος - ως αναπληρωματικό μέλος της. Στη διαμόρφωση λαθεμένης εκτίμησης για το Ν. Βαβούδη - καθώς και για άλλα στελέχη του Κόμματος που δούλευαν στον παράνομο μηχανισμό - εκτός από λαθεμένες εκτιμήσεις για γεγονότα συνέβαλαν και γνώμες στελεχών του Κόμματος που βρίσκονταν στην Ελλάδα. Μετά την 6η Ολομέλεια της ΚΕ και την καθαίρεση του Ν. Ζαχαριάδη, η λαθεμένη εκτίμηση του ΠΓ για το Ν. Βαβούδη αποδόθηκε στο λεγόμενο «ανώμαλο εσωκομματικό καθεστώς», στην «έξαλλη πολιτική» της ηγεσίας του ΚΚΕ. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι η λαθεμένη εκτίμηση για το Νίκο Βαβούδη διαμορφώθηκε μέσα σε ένα κλίμα όπου: Η αντιπαράθεση με τον ταξικό εχθρό ειδικά σε συνθήκες βαθιάς παρανομίας, η πείρα από προσπάθειες διείσδυσης του ταξικού αντιπάλου σε κρίκους της οργανωτικής δομής του ΚΚΕ, απαιτούσε αίσθημα αυξημένης επαγρύπνησης και περιφρούρησης από τα στελέχη του Κόμματος. Η διαπάλη στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα με οπορτουνιστικές τάσεις συνδέθηκε και με προσπάθειες ανάπτυξης αντεπαναστατικής δραστηριότητας από δυνάμεις του ιμπεριαλισμού, γεγονός που ενισχύθηκε από το ρόλο και τη στάση του Τίτο και της γιουγκοσλαβικής ηγεσίας. Η πολιτική καχυποψία τροφοδοτούνταν και από προβοκατόρικες φήμες που διέδιδε η ίδια η Ασφάλεια και κατασκευασμένα σενάρια, με σκοπό να σπείρει σύγχυση και αμφιβολίες για στελέχη του Κόμματος. Αυτό το κλίμα επιδεινώθηκε από το γεγονός ότι η Ασφάλεια δεν έδωσε τη σορό του Νικου Βαβούδη, ούτε έγινε γνωστό το μέρος της ταφής του. Η 7η Πλατιά Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (18-24 Φεβρουαρίου 1957) ανέθεσε σε κομματική επιτροπή την εξέταση της υπόθεσης Βαβούδη, η οποία εκτίμησε την ανάγκη αποκατάστασής του. Το 1958, το ΠΓ διαμόρφωσε σχέδιο απόφασης προς την 8η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ για την αποκατάσταση του Ν. Βαβούδη και άλλων στελεχών. Το σχέδιο απόφασης υπογράμμιζε όσον αφορά το Ν. Βαβούδη: «Ολη η ιστορία του Νίκου Βαβούδη και όλα τα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι ο Βαβούδης ήταν από τους πιο αφοσιωμένους αγωνιστές. Τη ζωή του την διακινδύνεψε πολλές φορές και πάντοτε με την ψυχραιμία και τη σεμνότητα που διακρίνει τους ήρωες [...] Η VIII ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ αποκαθιστά την τιμή του Νίκου Βαβούδη που οι εχθροί του ΚΚΕ προσπάθησαν να συκοφαντήσουν»*. Από τα πρακτικά της 8ης Ολομέλειας, αλλά και της 9ης επίσης το 1958, δεν φαίνεται να συζητήθηκε το θέμα, ωστόσο στο περιοδικό «Νέος Κόσμος» (Μάρτιος 1962) δημοσιεύτηκε άρθρο μέλους του τότε ΠΓ, το οποίο ανέφερε: «Η ΚΕ ακύρωσε αποφάσεις της παλιάς καθοδήγησης για διαγραφή ή καθαίρεση μελών της ΚΕ, που αποδείχτηκαν αβάσιμες και αδικαιολόγητες. Ταυτόχρονα αποκατέστησε τη μνήμη των συντρόφων [...] Ν. Βαβούδη [...] κ.ά.». Παρ' όλα αυτά δεν υπήρξε επίσημη αποκατάσταση του Ν. Βαβούδη και η απαράδεκτη εκκρεμότητα παρέμεινε επί δεκαετίες. Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη αναγνωρίζει την ηρωική ιστορία του Ν. Βαβούδη στο ΚΚΕ και στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα και αποφασίζει την πλήρη αποκατάστασή του. 16 Ιούλη 2011

------------------- * Αρχείο ΚΚΕ - έγγραφο 115906, Σχέδιο εισήγησης στην 8η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ για την αποκατάσταση μελών της ΚΕ, 1/1958, Εκθεση, για το θέμα, προς ΚΕ του ΚΚΕ