Κοσμοσυρροή και ... αποσυμφόρηση στην Αγιάσο

Ακόμη και ο καιρός βοήθησε ώστε όλα σήμερα - Κυριακή 3 Νοεμβρίου2019 - να θυμίζουν Δεκαπενταύγουστο στην Αγιάσο.  Η μεγαλύτερη φθινοπωρινή γιορτή της Λεσβιακής υπαίθρου πραγματοποιήθηκε και φέτος για 16η χρονιά με απόλυτη επιτυχία.  

Η φετινή Γιορτή σχεδιάστηκε ώστε να πετύχει την επιβαλλόμενη αποσυμφόρηση που παρατηρείται στο ιστορικό-εμπορικό κέντρο του οικισμού τις ώρες αιχμής 11 πμ - 5 μμ, οπότε χιλιάδες επισκεπτών συνωστίζονται πραγματικά σε μια πολύ μικρή έκταση (από την Πλατεία Δημαρχείου στην Πλατεία Αγοράς).Το μοίρασμα  των φετινών εκδηλώσεων σε διάφορα σημεία του χωριού βοήθησε να αποφευχθούν (στο βαθμό που ήταν εφικτό ) φαινόμενα συνωστισμού που είχαν παρατηθεί τα προηγούμενα χρόνια. Οι διοργανωτές φέτος κέρδισαν το μεγάλο στοίχημα που είχαν βάλει για την αποσυμφόρηση. Και αυτό το πέτυχαν με δύο τρόπους α) Αποσυμφόρηση εντός οικισμού με εκδηλώσεις στο επάνω τμήμα του χωριού (εκτροπή οχημάτων από τον περιφερειακό δρόμο και εκδήλωση στο Καμπούδι) β) Αποσυμφόρηση εκτός οικισμού με δραστηριότητες σε επισκέψιμο αγρόκτημα. 

Αξίζει να τονιστεί και η παρουσία Τούρκων επισκεπτών στη γιορτή. Mε αφορμή τη Γιορτή Κάστανου τα τουρκικά ταξιδιωτικά πρακτορεία MEIS TOURIZM και JALEM TOUR οργάνωσαν διήμερες εκδρομές το Σαββατοκύριακο 2 και 3/11/2019 από το Αϊβαλί στη Λέσβο και φυσικά επισκέφθηκαν σήμερα την Αγιάσο.  

Στη Γιορτή βρέθηκαν ο Β Αντιπρόεδρος της Βουλής και Βουλευτής Λέσβου Χαράλαμπος Αθανασίου , ο Δήμαρχος Μυτιλήνης Στρατής Κύτελης ,ο  Αντιπεριφερειάρχης Παναγιώτης Κουφέλος και η Αντιπεριφερειάρχης Αναστασία Αντωνέλλη.

Οι εκδηλώσεις 

Η γιορτή - όπως κάθε χρόνο - ξεκίνησε μετά το τέλος της Κυριακάτικης Θείας Λειτουργίας. Λίγο μετά τις 10 σε πολλά κεντρικά σημεία του χωριού οι παραδοσιακές φουφούδες και τα καζάνια για το ψήσιμο – βράσιμο των κάστανων που προσφερόταν δωρεάν στους επισκέπτες μαζί με διάφορα ποτά (ούζο, κρασί, αναψυκτικά).

Την ίδια ώρα περίπου έφθασαν με λεωφορείο πενήντα  μέλη του Πεζοπορικού Συλλόγου Ορειάς για την κυριακάτικη πεζοπορία που αυτή τη φορά ήταν στον καστανιώνα της Αγιάσου. Με οδηγό τον Παναγιώτη Κουτσκουδή πραγματοποίησαν τρίωρη κυκλική διαδρομή και κατέληξαν στην πλατεία της Αγιάσου όπου απόλαυσαν κάστανα και παρακολούθησαν τις εκδηλώσεις.  Λίγο αργότερα πραγματοποιήθηκε και άλλη πεζοπορική διαδρομή. Συγκεκριμένα στις 11:30 πμ ξεκίνησε από την Πλατεία Δημαρχείου περίπατος στον καστανιώνα με ελεύθερη συμμετοχή περιπατητών. Παράλληλα εικοσαθέσιο βανάκι του τουριστικού πρακτορείου KRITIKOS TRAVEL μετέφερε– ανά μια ώρα - επισκέπτες στον καστανιώνα.

Εκτός από την περιήγηση στον καστανιώνα οι επισκέπτες είχαν την  ευκαιρία να επισκεφθούν και αγρόκτημα στην περιοχή Μπιτζίλια (Κτήμα Πενθίλη). (Λειτούργησε από 11 έως 3). Στα αγρόκτημα της visitagiasos.gr οι περιπατητές απόλαυσαν εκλεκτά τοπικά παραδοσιακά κεράσματα (παξιμάδια Σουσαμλή, τσακιστές ελιές, τυρί ντόπιο, βότανα, κάστανα ψητά κλπ. Μάλιστα  για την εξυπηρέτηση των εκδρομέων επιστρατεύτηκαν και γαϊδουράκια που μετέφεραν όσους επιθυμούν από το Σανατόριο μέχρι το αγρόκτημα. Στο ίδιο μέρος κατέληξε και τρίωρη περιπατητική εκδρομή που οργανώνουν η Lesvos Ride και το Δημόσιο Ινστιτούτο Επαγγελματικής Κατάρτισης Μυτιλήνης. 

Η  υποδοχή των επισκεπτών ήταν με μουσική και χορό! Συγκεκριμένα τα Σαντούρια και τα Μπουζούκια του Αναγνωστηρίου υποδεχόταν στην είσοδο του χωριού (Δημοτικό Πάρκο) τους επισκέπτες παίζοντας παραδοσιακούς λεσβιακούς και μικρασιατικούς σκοπούς ενώ χόρεψαν μαθητές και μαθήτριες του Γυμνασίου και του Λυκείου Αγιάσου. Ανάλογή ήταν και η υποδοχή στο επάνω μέρος του χωριού.  Στο Καμπούδι οι Ακρίτες του Αιγαίου παρουσιάσουν ένα πλούσιο χορευτικό πρόγραμμα με λαϊκούς και παραδοσιακούς σκοπούς.

Εκτός από το κάστανα και τα άλλα καλούδια της Αγιάσου οι επισκέπτες είχαν την ευκαιρία να επισκεφθούν και 4 εκθεσιακούς χώρους.  Συγκεκριμένα : α) το Λαογραφικό Μουσείο του Αναγνωστηρίου Αγιάσου  β) το  Δημοτικό Εκθετήριο Ειδών Λαϊκής Τέχνης - Καρναβαλικό Μουσείο (παλιά Ηλεκτρομηχανή)  γ) Στον αύλειο χώρο του Ιερού Προσκυνήματος Παναγίας Αγιάσου  έκθεση 14 πινάκων της ΕΤΑΛ ΑΕ με θέμα «Νησιωτικότητα – Σπουδή σε έναν τόπο». δ)Στο Φουαγιέ του Αναγνωστηρίου Αγιάσου έκθεση έργων του Δημοτικού Σχολείου Αγιάσου (φωτογραφίες, ζωγραφιές, κατασκευές με θέμα το κάστανο).

Υπήρχε και ξεχωριστή δραστηριότητα για μικρά παιδιά. Συγκεκριμένα για δύο ώρες το Σώμα Ελληνικού Οδηγισμού (ΣΕΟ) λειτούργησε ανοιχτό εργαστήρι για παιδιά (κατασκευές με κάστανα) στο Δημαρχείο Αγιάσου. 

ΧΟΡΗΓΟΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ : ΔΗΜΟΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ, ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΙΕΡΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΑΓΙΑΣΟΥ, ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓΙΑΣΩΤΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΗ ΛΕΣΒΟΥ – ΟΡΦΑΝΟΣ, ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΛΕΣΒΟΥ, ΠΟΤΟΠΟΙΙΑ ΓΙΑΝΝΑΤΣΗ, ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΚΤΕΟ Ε. ΑΣΒΕΣΤΑΣ ΑΕ, BLUE STAR, PAN TOURS & TRAVEL (ΠΑΝ. ΠΑΝΤΕΛΟΠΟΥΛΟΣ), ΔΗΜΑΚΗΣ TOURS

ΧΟΡΗΓΟΙ ΓΙΟΡΤΗΣ : VISIT AGIASOS, ΣΟΥΣΑΜΛΗ ΜΑΡΙΑ & ΣΙΑ ΟΕ, ΜΟΔΟΥΣΑ – ΚΟΙΝΣΕΠ, ΟΙΝΟΦΟΡΟΣ ΜΕΓΑΛΟΧΩΡΙΟΥ, ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΛΕΣΒΟΥ, AEGEAN FOOD IKE (ΕΜΠΟΡΙΟ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ), ΝΤΑΛΑΜΠΕΚΗΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ (ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ), ΓΕΝΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ - ΚΟΥΤΣΕΛΛΗ ΜΥΡΣΙΝΗ ΚΑΙ ΣΙΑ ΟΕ, ΣΓΟΥΡΕΛΛΗ ΕΡΙΦΥΛΗ (ΚΑΒΑ ΠΟΤΩΝ), ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΑΕ (ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΑ), ΚΡΥΣΤΑΛ – ΣΥΚΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΙ ΣΙΑ ΕΕ (ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΑ), ΟΥΖΟ ΑΡΒΑΝΙΤΗ, ΟΥΖΟ ΣΑΜΑΡΑ, ΟΥΖΟ ΑΙΓΑΙΟΥ.

Προβληματισμός για το μέλλον...

Όλοι ευχήθηκαν και του χρόνου όμως... μέχρι πότε θα μπορεί να γίνεται η γιορτή κάστανου στην Αγιάσο; Και το ερώτημα δεν είναι καθόλου ρητορικό. Η παραγωγή του κάστανου στην Αγιάσο τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει δραματική μείωση. Μέχρι τη δεκαετία του 80 η Αγιάσος έστελνε κάστανα σε πολλές περιοχές εκτός νησιού  ( Χίο, Αθήνα, Καβάλα, Θεσσαλονίκη). Σήμερα η παραγωγή δεν επαρκεί ούτε για να καλύψει την τοπική αγορά του νησιού μας. Μεγάλο πλήγμα δέχτηκε ο καστανιώνας με την ασθένεια (έλκος της καστανιάς). Ο εμβολιασμός (που ξεκίνησε με αρκετή καθυστέρηση) ολοκληρώθηκε το 2016 και έως ένα βαθμό έχει περιοριστεί η ασθένεια. Όμως τα σημάδια είναι ορατά σε όλη την περιοχή με καστανιές που έχουν ξεραθεί. Παράλληλα εδώ και χρόνια ο καστανιώνας της Αγιάσου γνωρίζει την εγκατάλειψη καθώς ολοένα και λιγότερα άτομα ασχολούνται με την καλλιέργεια της καστανιάς. Οι περισσότεροι ασχολούνται ευκαιριακά μόνο με τη συλλογή...  Είναι βέβαιο ότι αν τα επόμενα χρόνια δεν υπάρχουν ισχυρά κίνητρα για την ανανέωση του καστανιώνα το τέλος της επόμενης δεκαετίας θα βρει την Αγιάσο χωρίς κάστανα. 

Ασφαλώς και το θέμα δεν μπορεί να αναλυθεί στα πλαίσια μια γιορτής. Ας αποτελέσει όμως η φετινή γιορτή αφορμή για προβληματισμό. Είναι επιτακτική ανάγκη η Περιφέρεια σε συνεργασία με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης να αναλάβουν δράσεις για το καστανιώνα της Αγιάσου.... εφόσον βέβαια έχουμε αποφασίσει ότι θέλουμε να έχουμε καστανιώνα στο νησί μας. Διότι οι λόγοι δεν είναι μόνο οικονομικοί.  Ο καστανιώνας της Αγιάσου αποτελεί ένα ανυπέρβλητο φυσικό στολίδι του ορεινού όγκου του Ολύμπου έκτασης 11.000 στρεμμάτων, που αποτελεί οικότοπο με περιορισμένη εξάπλωση στο Αιγαίο και ενδιαίτημα σημαντικών γαιοφύτων.

Διοργάνωση Ημερίδας

Προς το τέλος του Νοέμβρη θα οργανωθεί  στην Αγιάσο ημερίδα στην οποία αρμόδιοι επιστήμονες θα ενημερώσουν τους ενδιαφερόμενους πάνω σε θέματα που σχετίζονται με την αξιοποίηση του καστανιώνα (καλλιεργητικές φροντίδες του σήμερα, ανανέωση ποικιλιών και εφαρμογή επενδυτικών σχεδίων - ιδιαίτερα στον τομέα της μεταποίησης και του αγροτουρισμού - για το μέλλον).

Και λίγα λόγια για την ιστορία της γιορτής:

Το 2004 ο τότε Δήμος Αγιάσου, με τη συνεργασία και υποστήριξη τοπικών φορέων και μεγάλων λεσβιακών επιχειρήσεων, οργάνωσε τη φθινοπωρινή Γιορτή Κάστανου, που εξελίχθηκε σε παλλεσβιακό φθινοπωρινό θεσμό και γνωρίζει μεγάλη επιτυχία.

Συγκεκριμένα την Κυριακή, 12 Δεκεμβρίου 2004, πραγματοποιήθηκε, για πρώτη φορά, η Γιορτή του Κάστανου στην Αγιάσο με τη συμμετοχή του τότε Δήμου Αγιάσου (Δήμαρχος Χρύσανθος Χατζηπαναγιώτης) , του Αναγνωστηρίου Αγιάσου, του Γυναικείου Αγρομεταποιητικού Συνεταιρισμού Αγιάσου, του ερευνητή πεδίου κ. Μάκη Αξιώτη, της ΕΤΑΛ καθώς και επιχειρήσεων (χορηγοί). Η γιορτή ήταν ένα πείραμα αναβίωσης εκδηλώσεων που αποτελούσαν κομμάτι της κοινωνικής και οικονομικής ζωής όσον αφορά την τοπική αγροτική παραγωγή, που χάρη στην αισιοδοξία, την τόλμη, την ευρύτητα σκέψης των οργανωτών της στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία. Πέραν όλων των άλλων, έδωσε την ευκαιρία στους παραγωγούς (και όχι μόνο) να προωθήσουν τα αξιόλογα προϊόντα τους στην αγορά. Και μάλιστα διαθέτοντας την παραγωγή τους στο φυσικό της χώρο (στην Αγιάσο), όπου μαζικά προσέρχεται το καταναλωτικό κοινό. Ταυτόχρονα όμως κινείται ικανοποιητικά όλη η ντόπια αγορά, αφού και οι άλλες εμπορικές επιχειρήσεις (ομοειδείς ή μη) αξιοποιούν την ευκαιρία για να πουλήσουν τα είδη τους.

(αρχικές φωτογραφιές Ελένη Ρουγκέλη/ Θεόφιλος Χτενέλλης) 

Δείτε εδώ το φωτογραφικό αφιέρωμα από τον Δημοσθένη Σκλεπάρη 

Δείτε φωτογραφίες στην gallery που ακολουθεί