Εξάρτηση από το Διαδίκτυο

Γράφει η Μαρία Βερβέρη *

Με τον όρο εξάρτηση από το διαδίκτυο εννοούμε την αδυναμία ελέγχου της χρήσης του, η οποία οδηγεί σε αισθήματα πίεσης, άγχους και δυσλειτουργικές συμπεριφορές σε καθημερινές δραστηριότητες του εφήβου

Τα διαγνωστικά κριτήρια για να οριστεί παθολογική η χρήση του διαδικτύου είναι τα εξής: προσκόλληση στον παγκόσμιο ιστό, ανάγκη για αυξημένο χρόνο παραμονής στο διαδίκτυο, επανειλημμένες αποτυχημένες προσπάθειες περικοπής του χρόνου σύνδεσης, ευερεθιστότητα, κατάθλιψη ή άσχημη διάθεση όταν η χρήση περιορίζεται αναγκαστικά, παραμονή στη σύνδεση περισσότερο χρόνο από τον αρχικό προγραμματισμό, παραμέληση μιας δουλειάς και ψευδείς δηλώσεις στους γονείς σε σχέση με τον χρόνο σύνδεσης. 

Μορφές εξάρτησης

Συνήθως οι νέοι χρησιμοποιούν το  διαδίκτυο για αναζήτηση πληροφοριών, παραλαβή μουσικών αρχείων και ταινιών και για την ανταλλαγή μηνυμάτων μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Στις μεγαλύτερες ηλικίες διαδεδομένη είναι επίσης, η παρακολούθηση πορνογραφικού υλικού και η παρορμητική χρήση του διαδικτύου για τυχερά παιχνίδια και ψώνια. Ακόμη, οι έφηβοι χρησιμοποιούν ιδιαίτερα τα δωμάτια άμεσης ηλεκτρονικής συζήτησης (chat rooms) και το facebook. Μεγάλη ανάπτυξη επίσης γνωρίζουν τα τελευταία χρόνια τα ηλεκτρονικά παιγνίδια σε σύνδεση. Οι έφηβοι χρήστες περνούν ατέλειωτες ώρες μπροστά στον υπολογιστή, χάνοντας τις ώρες ύπνου και παραμελώντας τις σχολικές τους υποχρεώσεις. Με αποτέλεσμα να εμπλέκονται σε συνεχείς συγκρούσεις με τους γονείς τους, οι οποίοι αδυνατούν να τους θέσουν τα όρια. 

Ο βασικός λόγος που οδηγεί στην εξάρτηση από το διαδίκτυο είναι ότι καλύπτει αρκετές από τις ψυχικές διεργασίες της εφηβείας. Είναι άμεσα διαθέσιμο και ανταποκρίνεται στο εδώ και τώρα της εφηβικής επιθυμίας. Διαθέτει ανωνυμία και παρέχει συναισθηματική ασφάλεια, για όσους δυσκολεύονται να αλληλεπιδράσουν διαπροσωπικά αλλά και να αναπτύξουν διαπροσωπικές σχέσεις. Δίνει την αίσθηση της απόλυτης ελευθερίας καταργώντας τις αποστάσεις.

Παράγοντες κινδύνου

Τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά των εφήβων που αποτελούν παράγοντες κινδύνου για την εξάρτηση από το διαδίκτυο είναι το άγχος, η κατάθλιψη, η κοινωνική φοβία, η μοναξιά και η έλλειψη ικανών ποσοτικά και ποιοτικά φιλικών σχέσεων. Οι έφηβοι αυτοί συνήθως, έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και συχνά αντιμετωπίζουν οικογενειακά, εκπαιδευτικά, επαγγελματικά προβλήματα και προβλήματα υγείας.  

 Συνέπειες

Οι συνέπειες εκτείνονται σε πολλές πτυχές της ζωής τους. Οι εθισμένοι έφηβοι κοιμούνται λίγο, δεν τρέφονται σωστά και δεν αθλούνται. Ακόμη, μειώνεται η ανταπόκριση στις εκπαιδευτικές απαιτήσεις και περιορίζονται οι μελλοντικοί στόχοι για σπουδές. Περιορίζονται κοινωνικά και αντιμετωπίζουν προβλήματα στις διαπροσωπικές τους σχέσεις. Ενώ πιστεύουν ότι έχουν πολλούς φίλους λόγω της διαδικτυακής επικοινωνίας στην ουσία δεν έχουν καμία πραγματική φιλία

Αντιμετώπιση

Για την αντιμετώπιση της παθολογικής χρήσης του διαδικτύου προτείνεται ψυχοθεραπεία. Σε ανθιστάμενες περιπτώσεις, όπου διακυβεύεται η σωματική και ψυχική υγεία του εφήβου προτείνεται νοσηλεία.

* Η Μαρία Βερβέρη είναι Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος (MSc Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων, University of Leiden, Ολλανδία) και εργάζεται στο ιδιωτικό της γραφείο, Καβέτσου 17, Μυτιλήνη (τηλ. 2251048933, 6945447016). Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε το http://mariaververi.blogspot.gr/

Η Μαρία Βερβέρη  αρθρογραφεί κάθε δεύτερη Δευτέρα στο Lesvosnews.net