Πώς να μιλήσετε στα παιδιά για την κρίση;

«Πώς να κρυφτείς απ΄τα παιδιά; Έτσι κι αλλιώς θα ξέρουν όλα...»

Γραφει η Μαρία Βερβέρη *

Τις τελευταίες μέρες η χώρα μας βιώνει πρωτόγνωρες στιγμές. Στιγμές που μια εβδομάδα πριν κανείς δεν μπορούσε να τις σκεφτεί. Όλες οι ελληνικές οικογένειες αγωνιούν για το μέλλον. Η αγωνία, η ανασφάλεια και ο φόβος για το αύριο είναι τα συναισθήματα που κυριαρχούν.

Και φυσικά, όλη αυτή την κατάσταση εκτός από τους ενήλικες – γονείς, την βιώνουν και τα παιδιά και οι νεαροί έφηβοι. Ακούνε συζητήσεις στο σπίτι, στις ειδήσεις, στο δρόμο και σχηματίζουν με την σειρά τους, τις δικές του κρίσεις και γνώμες.

Ωστόσο, το ερώτημα είναι τι λέμε στα παιδιά μας; Πρέπει να τους πούμε όλη την αλήθεια; Να μιλάμε ανοιχτά μπροστά τους; Τι να κάνουμε;

Να θυμόμαστε πάντοτε ότι, είναι καλό στα παιδιά μας να μιλάμε με ειλικρίνεια. Συνεπώς, και στην παρούσα συνθήκη το ίδιο θα πράξουμε. Ωστόσο, προσαρμόζουμε τα λεγόμενα μας στο αναπτυξιακό και ηλικιακό στάδιο του παιδιού. Στα μικρά παιδιά εξηγούμε με πολύ απλά λόγια την κατάσταση και χωρίς πολλές λεπτομέρειες. Σκοπός μας δεν είναι ούτε να τα τρομάξουμε, ούτε και να τα γεμίσουμε με φόβο και άγχος. Χωρίς υπερβολές οφείλουμε να τα ενημερώσουμε για τις δυσκολίες της χώρας και συνεπώς της οικογένειας. Τους μιλάμε για τις τυχόν αλλαγές που θα συμβούν στην καθημερινότητα της οικογένεια. Ακόμη, ας δούμε αυτές τις στιγμές σαν μια ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουμε μαζί με το παιδί, τις προτεραιότητες μας. Δηλαδή, του εξηγούμε ότι τα πολλά λεφτά δεν μας φέρνουν την ευτυχία, αντίθετα οι μικρές χαρές της ζωής και η μεταξύ μας αγάπη είναι εκείνα που αξίζουν. Διαχωρίζουμε τις πλασματικές από τις βασικές ανάγκες για σωματική και ψυχική υγεία και επανατοποθετούμαστε.

Ανάλογα, μιλάμε και στον έφηβο, με κάποιες ωστόσο, διαφοροποιήσεις. Ο έφηβος κατανοεί πολύ περισσότερο την κατάσταση και αντιλαμβάνεται τις πολιτικές εξελίξεις της χώρας. Βρίσκεται σε μια ηλικία που έχει την δική του γνώμη για την κατάσταση, επηρεάζεται άμεσα από τις όποιες εξελίξεις και παρατηρεί την πορεία του να παρεμποδίζεται. Ακούει για «capital controls», για «grexit» και προβληματίζεται τι θα γίνει με το χαρτζιλίκι του, τις δραστηριότητες του, τα μαθήματα του κ.ο.κ. Και αυτός με τη σειρά του αγωνιά. Εξηγούμε λοιπόν τις δύσκολες ώρες της χώρας και τονίζουμε ότι «μαζί» θα αντιμετωπίσουμε τις όποιες ανακατατάξεις συμβούν  στη ζωή μας.

Κλείνοντας, να πούμε ότι ο τρόπος που οι γονείς βιώνουν την κρισιμότητα της κατάστασης έχει άμεσο αντίκτυπο και στα παιδιά. Αν βλέπουν έναν γονιό με ένταση και πανικό (όσο δικαιολογημένα και αν είναι), το μόνο σίγουρο είναι ότι θα πανικοβληθούν και αυτά. Συνεπώς, προσπαθούμε να κρατήσουμε την ηρεμία μας και την ψυχραιμία μας για την αβέβαιη εβδομάδα που ξεκινά. Είναι οι γονείς αυτοί που οφείλουν να ενημερώσουν τα παιδιά τους για όσα βλέπουν να συμβαίνουν γύρω τους, αλλά δεν μπορούν να κατανοήσουν απόλυτα. Καταστροφολικές εκφράσεις, όπως «θα πεινάσουμε», «δεν θα έχουμε λεφτά», «θα μας πεθάνουν», σίγουρα έχουν διαφορετική επίδραση στην ψυχολογία του παιδιού και του νέου που ακούει, σε σχέση με του ενήλικα. Τα παιδιά θέλουν να νιώθουν ασφάλεια και πως ότι και να γίνει η οικογένεια τους θα καταφέρει να ανταπεξέλθει. Προσπαθούμε να διατηρήσουμε μια κανονικότητα στην ζωή της οικογένειας η οποία τροφοδοτεί το αίσθημα της ασφάλειας. Κάνουμε δραστηριότητες μέσα από τις οποίες νιώθουμε όμορφα συναισθήματα και ερχόμαστε κοντά σαν οικογένεια. Μια βόλτα, μια συζήτηση, μια ταινία κλπ.

Οπλιζόμαστε λοιπόν, με αισιοδοξία και θετική σκέψη και προχωράμε…

* Η Μαρία Βερβέρη είναι Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος (MSc Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων, University of Leiden, Ολλανδία) και εργάζεται στο ιδιωτικό της γραφείο, Καβέτσου 17, Μυτιλήνη (τηλ. 2251048933, 6945447016). Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε το http://mariaververi.blogspot.gr/

Η Μαρία Βερβέρη  αρθρογραφεί κάθε δεύτερη Δευτέρα στο Lesvosnews.net