Τα παραδείγματα που αναδεικνύουν τη δυναμική του Πανεπιστημίου Αιγαίου

Δημήτρης Μπαλής / https://www.huffingtonpost.gr/

Σε μια εποχή που οι θετικές ειδήσεις σπανίζουν, έρχονται κάποιες, και ειδικά από εκπαιδευτικά ιδρύματα, που σε κάνουν να αναθαρρείς, να λες ότι υπάρχει και αυτή η Ελλάδα, της παιδείας και της μόρφωσης, που μπορεί να σε οδηγήσει σε καλύτερες ημέρες.

Είναι, επίσης, σπάνιο, Πανεπιστήμια να αναδεικνύουν την εξωστρέφειά τους και να αποδεικνύουν ότι είναι ανοικτοί οργανισμοί που μπορούν να δημιουργούν ευκαιρίες.

Συνάντησα την πρυτάνισσα του Πανεπιστημίου Αιγαίου, καθηγήτρια Χρυσή Βιτσιλάκη, με αφορμή τέσσερις ιστορίες καινοτομίας και επιτυχίας του Πανεπιστημίου, που δίνουν τον ορισμό της επιτυχίας, και μιλήσαμε για πολλά.

Πριν αναφερθώ σε όσα είπαμε, στις ερωτήσεις που υπέβαλα και τις απαντήσεις που πήρα, αξίζει να επισημάνω ότι το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, σε ένα διεθνώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, επενδύει στην ερευνητική κοινότητα και πρωταγωνιστεί στο τρίγωνο της γνώσης, προωθώντας την αριστεία, διεκδικώντας ερευνητικούς πόρους και διατηρώντας υψηλό επίπεδο ανθρώπινου δυναμικού.

O Δρ. Στέλιος Πλαϊνιώτης, αποφοίτησε από το Τμήμα Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου το 2001. Συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στην Bartlett School of Architecture, University College of London, στον Περιβαλλοντικό Σχεδιασμό & Μηχανική (έπαινος) και στα Εικονικά Περιβάλλοντα, ενώ πήρε διδακτορικό με υποτροφία στην Υπολογιστική Ρευστοδυναμική από το Πανεπιστήμιο του Γκρήνουιτς. Είναι ιδρυτής και CEO της εταιρείας περιβαλλοντικής μηχανικής και σχεδιασμού NEAPOLI (neapoli.com) με γραφεία στην Κουάλα Λουμπούρ Μαλαισίας (Headquarters), στο Λονδίνο, στη Σεούλ και στο Πεκίνο. Είναι συγγραφέας του πρώτου οδηγού της Κίνας για τον Περιβαλλοντικό Σχεδιασμό «Design for Sustainability», ο οποίος χρησιμοποιείται ως εγχειρίδιο στο Πανεπιστήμιο Αρχιτεκτονικής Tongji της Σαγκάης και στο Πανεπιστήμιο του Nottingham (ΗΒ). «Οι σπουδές μου στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου μου έδωσαν πολλά εφόδια και εμπειρίες, όχι μόνο από τα ακαδημαϊκά βιβλία και τις διαλέξεις, αλλά και από τη φοιτητική ζωή που είναι βαθιά ενσωματωμένη στις νησιωτικές κοινωνίες στο Αιγαίο. Μου δίδαξαν τις δεξιότητες που χρειάστηκα για να ξεχωρίσω στις σταδιοδρομία μου, αλλά και την αυτοπεποίθηση να επιδιώξω τα όνειρά μου», είπε χαρακτηριστικά.

Ο Αντώνης Τζούνης, πήρε πτυχίο από το Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας στη Λέσβο και έγινε μέρος του οικοσυστήματος έρευνας και καινοτομίας, δραστηριοποιούμενος στην ανάπτυξη προϊόντων για λογαριασμό νεοφυών τεχνολογικών επιχειρήσεων (start-ups) στην Ελλάδα και στις ΗΠΑ. «Σπούδασα στο Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας στη Λέσβο, το οποίο, όντας πρωτοπόρο για την εποχή του, εισήγαγε στα ελληνικά ακαδημαϊκά δεδομένα την έννοια της διεπιστημονικότητας», ανέφερε.

Από το Τμήμα Γεωγραφίας, διαπρέπει στην Ευρωπαϊκή Εταιρεία Διαστήματος (ESA) ο Μάνος Λαγουδάκης, ο οποίος από το 2011 εργάζεται στο τμήμα επεξεργασίας δορυφορικών εικόνων και οπτικοποίησης δεδομένων. «Σίγουρα το Τμήμα ήταν μια εμπειρία πολύ καλή και χρήσιμη, που μου έδωσε τα ερεθίσματα στο να εμβαθύνω», είπε.

Ο δε Χριστόφορος Σωμαράκης, ξεκίνησε από το Ηράκλειο της Κρήτης και σπούδασε επίσης στο Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, στη Λέσβο. Η πρώτη του ιδέα, η οποία εξελίχθηκε σε επιχειρηματική δραστηριότητα, ήταν το foititelia.gr το 2006, που αποτέλεσε τον ηλεκτρονικό τόπο συνάντησης των φοιτητών στη Μυτιλήνη. Το 2009 ίδρυσε το Fagi.gr, την πρώτη -χρονικά- ολοκληρωμένη πλατφόρμα Online Delivery στην Ελλάδα, που δραστηριοποιείται σε 12 πόλεις της ελληνικής περιφέρειας και εξυπηρετεί πλέον περισσότερες από 500.000 online παραγγελίες φαγητού, καφέ και ειδών super market μηνιαίως. «Οι προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές μου στο Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας στη Μυτιλήνη, υπήρξαν το έναυσμα για όσα συνέβησαν στην επαγγελματική μου πορεία», επισήμανε.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 70% των αποφοίτων βρίσκει εργασία στον πρώτο χρόνο και το 68% εργάζεται στο αντικείμενο των σπουδών του, ενώ το 81% των αποφοίτων των μεταπτυχιακών προγραμμάτων και το 93% των διδακτορικών σπουδών, απασχολούνται ήδη στην αγορά εργασίας. Επίσης, το 35% όσων έκαναν πρακτική μέσω του Πανεπιστημίου Αιγαίου βρήκε άμεσα εργασία.

Τι ρώτησα και τι μου απάντησε η πρυτάνισσα του Πανεπιστημίου Αιγαίου, καθηγήτρια Χρυσή Βιτσιλάκη:

- Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου επιδεικνύει έντονη δραστηριότητα τα τελευταία χρόνια και έρχεται στο φως της επικαιρότητας. Πώς το εξηγείτε;

Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου είναι ένα διαρκώς εξελισσόμενο Ίδρυμα, προσανατολισμένο στην ανάπτυξη της έρευνας και στην καινοτομία. Προς αυτή την κατεύθυνση, συμμετέχει σε ευρωπαϊκά προγράμματα, αναπτύσσει την κινητικότητα και προάγει την εξωστρέφεια. Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου διαθέτει διακεκριμένους επιστήμονες και εξαιρετικές ερευνητικές υποδομές. Έχει αναπτύξει ερευνητικές συνεργασίες σε πανελλαδικό και παγκόσμιο επίπεδο και αυτό αποδεικνύεται και από τη συμμετοχή των μελών του σε σειρά ερευνητικών συνεργασιών στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών FP7, Horizon, κ.λ.π. Επίκεντρο όλων ενεργειών και των δράσεων του Πανεπιστημίου Αιγαίου, είναι η αριστεία και ως εκ τούτου ξεχωρίζει ως Ίδρυμα.

- Καλώς θεωρούν ορισμένοι ότι ένα ακριτικό Πανεπιστήμιο υπολείπεται σε παροχές γνώσης και ευκαιρίες, έναντι Πανεπιστημίων μεγάλων αστικών κέντρων;

Αντιθέτως, ένα ακριτικό Πανεπιστήμιο όπως το Αιγαίου με τις υποδομές που ξεχωρίζουν, με σύγχρονα εργαστήρια, με δεμένη ακαδημαϊκή κοινότητα, που σημαίνει άμεση επαφή των διδασκόντων και των διδασκουσών με φοιτητές και φοιτήτριες, προσφέρει πολύ μεγαλύτερες ευκαιρίες. Οι συνθήκες παραμονής σε μικρούς αστικούς χώρους, διευκολύνουν την πρόσβαση στις ερευνητικές υποδομές και την καθημερινή επικοινωνία των φοιτητών/τριών και των ερευνητών/ερευνητριών με τα υπόλοιπα μέλη του Πανεπιστημίου, εντός, αλλά και εκτός των χώρων του. Το φοιτητοκεντρικό αυτό μοντέλο, το έχει υιοθετήσει το Πανεπιστήμιο Αιγαίου από τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του. Όσοι και όσες φοιτητές και φοιτήτριες επιθυμούν, μπορούν να συμμετάσχουν στις δραστηριότητες των εκπαιδευτικών - ερευνητικών εργαστηρίων των Τμημάτων και να λάβουν πρόσθετες γνώσεις ή να εξειδικεύσουν αυτές που διαθέτουν ήδη, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις που σχεδιάζουν να ακολουθήσουν προς μεταπτυχιακές σπουδές ή ένταξη στην αγορά εργασίας. Αυτός μάλιστα ο παράγοντας, συνεισφέρει και στην πολύ καλή αποκατάσταση των αποφοίτων που καταγράφεται σε σχετικές στατιστικές (75% περίπου).

- Γνωρίζω ότι το Πανεπιστήμιο Αιγαίου παρέδιδε από χρόνια εξ αποστάσεως μαθήματα, με ιδιαίτερη επιτυχία. Ήταν από τα πρώτα Πανεπιστήμια που το έπραξαν. Ποια τα αποτελέσματα;

Είναι ακριβές αυτό, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, πολύ πριν προκύψουν οι συνθήκες που διαμορφώθηκαν με την Covid19, οι οποίες λειτούργησαν ως καταλύτης σε εργασία και εκπαίδευση, είχε εξοικειωθεί στη χρήση των ΤΠΕ (Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας), λόγω του πολυνησιωτικού χαρακτήρα του. Σε αυτό το πλαίσιο η ανάπτυξη μαθημάτων και συνοδευτικού εκπαιδευτικού υλικού, για σύγχρονη και ασύγχρονη εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση, κυρίως για τις ανάγκες των εκπαιδευτικών προγραμμάτων που υλοποιούνται μέσω του Κέντρου Δια Βίου Μάθησης (ΚΕΔΙΒΙΜ) του Πανεπιστημίου Αιγαίου, αλλά και αρκετών μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών που υλοποιούνται με ένα υβριδικό σύστημα εντατικών δια ζώσης μαθημάτων και σύγχρονης εξ′ αποστάσεως εκπαίδευσης, ήταν ένα επόμενο λογικό βήμα. Η συγκεκριμένη εμπειρία αξιοποιήθηκε - και εξελίχθηκε - και την περίοδο της αναγκαστικής υλοποίησης μαθημάτων εξ′ αποστάσεως λόγω των περιοριστικών μέτρων που επεβλήθησαν με τον COVID και πιστεύω ότι συνέβαλε στην ομαλή συνέχιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Επισημαίνω ότι, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου διαθέτει ειδικές αίθουσες τηλεκπαίδευσης και τηλεδιδασκαλίας, σε όλα τα νησιά όπου εδρεύει, και βελτιώνει τις σχετικές υποδομές όπου απαιτείται, ώστε να είναι έτοιμο για οποιεσδήποτε προκλήσεις προκύψουν στο άμεσο μέλλον.

- Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζετε ως πρυτάνισσα του Πανεπιστημίου;

Οι κυριότερες δυσκολίες αφορούν στην έλλειψη επαρκών κτιριακών υποδομών, ιδιαίτερα εστιών με περισσότερες θέσεις για τη φιλοξενία φοιτητών και φοιτητριών και των τριών κύκλων σπουδών, αλλά και χώρων διδασκαλίας και έρευνας, ειδικά μετά τη μεγάλη ανάπτυξη των ερευνητικών υποδομών σε διάφορους τομείς. Επί πρυτανείας μου έχουν δρομολογηθεί σχετικές ενέργειες για να αξιοποιηθούν όλες οι διαθέσιμες επιλογές χρηματοδότησης (μέσω ΠΔΕ, ΣΔΙΤ, κ.λ.π.), με παράλληλη αξιοποίηση όλων των δυνατών λύσεων για εξεύρεση πρόσθετων χώρων και πόρων σε όσο το δυνατόν περισσότερα από τα έξι νησιά όπου υπάρχουν μονάδες του Πανεπιστημίου μας, ώστε να υπάρξει άμεσα ή έστω μεσοπρόθεσμα η προοπτική ανάπτυξης των κτιριακών μας υποδομών. Το παραπάνω είναι ένα κομβικό παράδειγμα του συνολικού προβλήματος του Πανεπιστημίου Αιγαίου που έχει ένα σαφές όνομα: υποχρηματοδότηση. Βέβαια αυτό είναι κοινό πρόβλημα όλων των ελληνικών Πανεπιστημίων, αλλά είναι ιδιαίτερα σημαντικό για ένα ακριτικό πολυνησιωτικό πανεπιστήμιο όπως το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, που έχει (αναλογικά) αυξημένες ανάγκες χρηματοδότησης σε σχέση με άλλα πανεπιστήμια που εδράζονται στην ηπειρωτική χώρα. Γι’ αυτό και πάντα διεκδικούμε και προσπαθούμε για το καλύτερο.

- Ποιες είναι οι προκλήσεις του μέλλοντος για το Πανεπιστήμιο Αιγαίου;

Πιστεύω ότι το Πανεπιστήμιο Αιγαίου πρέπει να ακολουθήσει τον δρόμο της διεθνοποίησης, με παράλληλη διατήρηση, αξιοποίηση και ανάδειξη του ήδη εξαιρετικού επιπέδου των ερευνητικών του υποδομών και πρακτικών. Σχετικά με αυτό, θα ήθελα να ενημερώσω ότι το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, πέρα από τις άλλες διεθνείς συνεργασίες του, μετέχει και σε ένα δίκτυο ευρωπαϊκών πανεπιστημίων (ERUA) το οποίο ελπίζουμε να μετεξελιχθεί σταδιακά σε ένα δίκτυο συστηματικής συνεργασίας σε ερευνητικό επίπεδο, αλλά και συγκλίσεων στις διδακτικές θεματικές και στις αντίστοιχες πρακτικές. Παράλληλα, θα πρέπει να προχωρήσει και στην αύξηση των κτιριακών υποδομών του, ώστε να μπορεί να επωφελείται από τις αναβαθμισμένες αυτές υπηρεσίες μεγαλύτερος αριθμός φοιτητών και φοιτητριών, ειδικά τη δύσκολη αυτή περίοδο μετά την πανδημική κρίση.

Καταλήγοντας, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου λειτουργεί σε έξι νησιά (Λέσβο, Χίο, Σάμο, Ρόδο, Λήμνο και Σύρο) και σήμερα αριθμεί πάνω από 20.000 φοιτητές και φοιτήτριες, μεταξύ των οποίων 18.349​ προπτυχιακοί, 2.073 μεταπτυχιακοί και 897​ διδακτορικοί.