Αφιέρωμα στη Μυτιληνιά αγωνίστρια Ελευθερία Λιαρούτσου

Κηδεύτηκε την Τρίτη 19/6 παρουσία πολλών φίλων και συναγωνιστών, η Μυτιληνιά αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης και λογοτέχνης, συντρόφισσα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΪΔΟΥ - ΛΙΑΡΟΥΤΣΟΥ, σύζυγος του συντρόφου Μιχάλη Λιαρούτσου, συγγραφέα και αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ.

Την αποχαιρέτησαν ο Βαγγέλης Σακάτος εκ μέρους της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, η συντρόφισσα Εύα Μελά από το Πολιτιστικό Τμήμα της ΚΕ του ΚΚΕ και ο ίδιος ο σύντροφος της ζωής της, Μιχάλης Λιαρούτσος, με ένα συγκλονιστικό απόσπασμα από το μυθιστόρημά του «Το '48 χωρίς φεγγάρι» και ένα ποίημα που έγραψε ο ίδιος μόλις η συντρόφισσά του ξεψύχησε.

Στεφάνια κατέθεσαν η Νομαρχιακή Επιτροπή Λέσβου και οι Κομματικές Οργανώσεις Καισαριανής του ΚΚΕ, το Παράρτημα της ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ Καισαριανής, ο Σύλλογος Δημοκρατικών Γυναικών Καισαριανής, συγγενείς και φίλοι.

«Αποχαιρετισμός

Αυτό το θλιμμένο βλέμμα αποχαιρετισμού,/ η ίριδα στην άκρη του ματιού,/ που με κοιτάζει, με λύπη και καημό που μ' αφήνει μοναχό/ Πώς να τ' αντέξω;

Αξεπέραστος ο πόνος στην καρδιά/ Εξήντα πέντε χρόνια αγάπης και στοργής/ Δε θα ξεχαστούν ποτέ/ Θα μένουν και θα με καίνε/ ώσπου το τέλος να φτάσει και σ' εμένα

Αγάπη μου αξεχώριστη/ θ' ανταμώσουμε ποτέ ξανά;/ Το θέλω, τ' αποζητώ, μα άλλοι οι νόμοι της ζωής και του θανάτου/ Δε σου λέω αντίο, δεν το μπορώ.

Απελπισμένος ελπίζω/ αν και γνωρίζω ότι σκληροί οι νόμοι της ζωής και του θανάτου./ Νόμοι σκληροί/ Ντούρα Λεξ σεντ Λεξ».

* Στη μνήμη της γυναίκας του, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΛΙΑΡΟΥΤΣΟΥ, που έφυγε απ' τη ζωή στις 16 Ιουνίου 2012, ο σύζυγός της, Μιχάλης Λιαρούτσος, προσφέρει στη ΝΕ Λέσβου του ΚΚΕ 2.000 ευρώ.

------------------------------

ΜΝΗΜΕΣ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ

Ελευθερία Παρασκευαΐδου-Λιαρούτσου

Επιμέλεια: Παναγιώτης Μ. Κουτσκουδής

Τοις των προγόνων ρήμασι πειθόμενη

στην ατραπό της σύνεσης οδεύω

τον κότινο της δόξας δεν εστόχευσα

στη λύρα μου την αρετή παινεύω…

«Οι γονείς της ήταν Μικρασιάτες, που ήρθαν στη Λέσβο μετά το διωγμό. Είχαν παντρευτεί όταν ακόμα ήτανε στη Μικρά Ασία. Ο πατέρας της Αριστείδης Παρασκευαΐδης ήταν από την περιοχή του Αδραμυττίου και η μάνα της Θεοδώρα … ήταν από τα Μοσχονήσια. Τους πρόσφυγες που ήρθαν εδώ τους αποκαθιστούσανε. Έτσι δώσανε έναν κλήρο γης και στον πατέρα της στην περιοχή της Μήθυμνας. Αλλά αυτός είχε μανία με τα μεταλλεία, με τα ορυκτά και τα συναφή. Δεν είχε σπουδάσει, ήταν πρακτικός. Και αποφάσισε να πάει στη Μακεδονία. Παράτησε τη γη του και πήγε απάνω στο Μαντέμ’ Λάκκο, σ’ αυτή την περιοχή που έχει τα ορυχεία χαλκού. Είναι μεγάλα μεταλλεία, τα οποία δουλεύουν ακόμα και σήμερα. Και όλοι οι μεταλλωρύχοι της Χαλκιδικής εκεί δούλευαν. Εκεί  πήγε για αναζήτηση καλύτερης τύχης. Στη Χαλκιδική, στο Στρατώνιο, κάπου εκεί πήγαν. Εκεί γεννήθηκε η Ελευθερία, στη Χαλκιδική λέει ότι γεννήθηκε. Ο πατέρας της όμως δεν μπόρεσε να ευδοκιμήσει εκεί πέρα και γύρισε στη Μυτιλήνη γύρω στο 1924 – 1925. Τότε πήρε μια απόφαση η κυβέρνηση να απογράψει όλους τους Μικρασιάτες. Τότε, λοιπόν, επειδή απογράφτηκε στη Μήθυμνα, γράψανε ότι γεννήθηκε στη Μήθυμνα Λέσβου το 1924.  

Ο πατέρας της έμεινε στη Μήθυμνα και είχε τον κλήρο γης που τους είχαν δώσει για να ζήσει. Ένα άγονο μέρος με λίγα δέντρα μέσα, που από την καλλιέργειά του δεν μπορούσε να συντηρήσει την οικογένειά του. Εξάλλου αυτός είχε μανία να ασχολείται με τα ορυκτά, γι’ αυτό πήγε και εγκαταστάθηκε οικογενειακώς στα Βασιλικά, όπου έπιασε δουλειά στα εκεί μεταλλεία λευκολίθου. Δούλεψε στην Εταιρεία Λευκολίθου μέχρι που ήρθε η Κατοχή, τα πράγματα έσφιξαν πάρα πολύ, έκλεισαν τα μεταλλεία, το 1942 τα πήραν οι Γερμανοί, γιατί ο λευκόλιθος ήταν πυρίμαχο υλικό και χρειαζόταν για την ψύξη μετάλλων. Οπότε ο πατέρας της έφυγε και πέθανε στη Βρίσα από τη μεγάλη πείνα το 1942.

Η μάνα της, όταν έχασε τον άντρα της, κατέβηκε με την Ελευθερία στη Μυτιλήνη κι έπιασε δουλειά στο νοσοκομείο, όπου πήγε κι η Ελευθερία. Περάσανε άσχημα χρόνια. Αρρώστησε εντωμεταξύ η Ελευθερία, έπαθε σπονδυλίτιδα, την είχανε μέσα σε γύψο, τράβηξε πολλά βάσανα στη ζωή της.»

Αυτά μου διηγήθηκε ο σύζυγός της Μιχάλης Λιαρούτσος στη συνέντευξη που μου παραχώρησε στο σπίτι του στην Καισαριανή στις 10, 11 και 12-10-2011.

Το 1948 η Ελευθερία γνωρίστηκε με το Μιχάλη Λιαρούτσο, ο οποίος όμως την ήξερε από το 1947, επειδή γνωριζόταν με τον αδερφό της Χρήστο και την αδερφή της Φρόσω που ήτανε ενεργά μέλη της ΕΠΟΝ και δραστηριοποιούνταν στη περιοχή του Χάλικα Μυτιλήνης. Η Ελευθερία, επειδή ήταν άρρωστη, ήταν απλώς μέλος. Το 1948, λοιπόν, ο παράνομος Μιχάλης Λιαρούτσος  που κρυβόταν στο σπίτι της Δανάης παίρνει τις πρώτες πληροφορίες γι’ αυτήν που επρόκειτο να γίνει παντοτινή σύντροφός του στη ζωή και στον Αγώνα. Όταν παραδόθηκε ο αντάρτης Στρατής Διαμαντής από τη Μόρια, βρεθήκανε στην ανάγκη να αλλάξουνε σπίτι και πήγανε τέσσερις άνθρωποι στο σπίτι της. Κι από κει δημιουργήθηκε η σχέση τους. Ήταν η γυναίκα που τον στήριξε και τον προστάτεψε στα χρόνια της παρανομίας στη Μυτιλήνη, στο σπίτι της οποίας κρύφτηκε και αποθεραπεύτηκε δυο φορές μετά τους τραυματισμούς του με διαμπερή τραύματα, την πρώτη φορά στη δεξιά ποδοκνήμη, στη μάχη του Σεϊτάν Ντερέ στις 21 Φεβρουαρίου 1948, και τη δεύτερη φορά στο δεξιό πνεύμονα τη Μεγάλη Πέμπτη, 21 Απριλίου 1949, όταν καταδιώχτηκε από χωροφύλακες στον Αι Γιάννη τον Καλυβίτη στη Μυτιλήνη.

Όταν πιάστηκε ο Μιχάλης και μπήκε φυλακή, η Ελευθερία έφυγε στην Αθήνα όπου έμενε η μητέρα της, αλλά έμεινε στο σπίτι του Μιχάλη με τη μάνα του, όσα χρόνια αυτός ήταν στη φυλακή. Στάθηκε στο πλευρό του και τον περίμενε. Ήταν κι εκείνη απ’ το ίδιο υλικό φτιαγμένη. Ευαίσθητη και δυνατή.

Παντρεύτηκαν το 1957, λίγο καιρό μετά την αποφυλάκισή του στις 22 Δεκεμβρίου 1956, και έμεναν αρχικά στην περιοχή Τσακού της Αγίας Παρασκευής. Στη συνέχεια πήγαν στο Παγκράτι και μετά στην Καισαριανή.

Όταν έπιασε δουλειά ο Μιχάλης, εργάστηκε κι αυτή κοντά του ως ιδιωτική υπάλληλος σε συμβολαιογραφεία και συνταξιοδοτήθηκε από το ΙΚΑ.

Με την υπ’ αριθμ. 21/4-6-1987 πράξη της οικείας επιτροπής της Νομαρχίας Αθηνών αναγνωρίστηκε ως αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης 1914-1944, επειδή ήταν μέλος του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ από 1-10-1943 μέχρι 10-9-1944, και γράφτηκε στους τελικούς πίνακες με α/α 37 που κυρώθηκε με την αριθ. Φ 670/5108/484050/87 απόφαση του Υφυπουργού Εθνικής Άμυνας. Παράλληλα, υπήρξε ενεργό μέλος του γυναικείου κινήματος. Επί πολλά χρόνια ήταν Πρόεδρος του Συλλόγου Δημοκρατικών Γυναικών Παγκρατίου.

Αργότερα ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία. Το πρώτο μυθιστόρημά της, «Με τα φτερά της αθωότητας», κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Εντός» το 1999 και ακολούθησαν διαδοχικές εκδόσεις του το 2000, το 2002 και το 2003. Το 2002 κυκλοφόρησε και πάλι απ’ τις εκδόσεις «Εντός» το δεύτερο μυθιστόρημά της, «Μαντώ, με της ψυχής τα μάτια» που επανεκδόθηκε το 2003 και το 2004. Το 2004 και πάλι απ’ τις εκδόσεις «Εντός» κυκλοφόρησε το τρίτο μυθιστόρημά της «Ερμίνα. Χαμόγελο στο αύριο.» Έγινε μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών (ΕΕΛ), όταν έγραψε το τρίτο βιβλίο της. Έχει ασχοληθεί και με την ποίηση. Υπάρχουν πολλά ποιήματά της, ανέκδοτα ακόμα.

Στις 16-6-2012 η αγαπητή μας συντρόφισσα, η εκλεκτή συμβία του Μιχάλη Λιαρούτσου, η ευαίσθητη λογοτέχνισσα, άνοιξε τα φτερά της και πέταξε στην αιωνιότητα. Θα κρατάμε αναμμένο το καντήλι της μνήμης της και θα τιμάμε την πολύπτυχη κοινωνική της προσφορά βαδίζοντας στους δρόμους που βάδισε. Θα θυμόμαστε την αταλάντευτη πίστη της στα σοσιαλιστικά ιδανικά, την ευρύτητα του πνεύματός της, τη λεπτότητα των αισθημάτων της, την αγάπη της στο συνάνθρωπο.

Στο σύντροφο Μιχάλη Λιαρούτσο, που ύστερα από 64 χρόνια  αδιάλειπτης συμβίωσης αναγκάζεται να αποχωριστεί το πολυαγαπημένο ταίρι του, εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια και του ευχόμαστε καλό κουράγιο για τη συνέχεια.

φωτο: Μιχάλης Λιαρούτσος – Ελευθερία Παρασκευαΐδου. Αγάπη σφυρηλατημένη στο αμόνι του αγώνα.