Λέσβος, γη του τόπου μας (5ο μέρος) - Συκαμνιά, Μόλυβος, Πέτρα

Η  Ελένη Μουστάκα είναι απόφοιτη του τμήματος Γραφιστικής του Τ.Ε.Ι. Αθήνας.  Η διπλωματική της εργασία αποσκοπεί στην έκφραση και επικοινωνία της ταυτότητας της Λέσβου και της πόλης της Μυτιλήνης. 

Οι δυο εργασίες που έχει κάνει είναι εικονογραφημένες εκδόσεις που στοχεύουν στη γεφύρωση της ιστορικότητας του τόπου με την κοινωνική πραγματικότητα του σήμερα, μέσα από μια φρέσκια και διαφορετική σχεδιαστική απόδοση που ανταποκρίνεται στις σύγχρονες σχεδιαστικές τάσεις. Συμπεριλαμβάνει και αναδεικνύει όλα εκείνα τα επιμέρους χαρακτηριστικά (ντοπιολαλιά, τόποι, αισθητική) που καθιστούν το νησί μοναδικό, με τρόπο ιδιαίτερο και χιουμοριστικό.

Το Lesvosnews.net έχει τη χαρά να παρουσιάσει σταδιακά τις δύο εικονογραφήσεις. Κάθε  Δευτέρα θα σας παρουσιάζουμε και ένα τμήμα από αυτές τις δύο εργασίες.

Η πρώτη εργασία έχει τίτλο : "Λέσβος γη του τόπου μας" και η δεύτερη εργασία: "Λεσβιακή Ντοπιολαλιά"

---

Σήμερα παρουσιάζουμε το 5ο μέρος της εργασίας "Λέσβος γη του τόπου μας" 

Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΤΟ ΒΟΡΙΝΟ ΠΑΡΑΘΥΡΙ

Είναι η Παναγιά η Γοργόνα, των ναυτικών. Τάμα ενός καπετάνιου που θαλασσόδερνε στο πέρασμα από τη μικρασιατική ακτή προς το νησί, όπως διαβάζουμε στο εμβληματικό μυθιστόρημα του Στρατή Μυριβήλη ‘‘Η Παναγιά η Γοργόνα’’. Κι έμελε τούτη η Παναγιά στις μέρες μας να γίνει φάρος και σημείο αναφοράς για τους χιλιάδες πρόσφυγες που μπήκαν στις λαστιχένιες βάρκες, έπαιξαν κορώνα - γράμματα τη ζωή τους και βρήκαν απάγκιο στο βορινό παραθύρι της Λέσβου. Βγήκαν στην ακτή, κάποιοι φιλώντας τα βράχια, άλλοι υψώνοντας το βλέμμα στον ουρανό ή γονατίζοντας ταπεινά για να προσκυνήσουν, να πουν ‘‘ευχαριστώ’’, ο καθένας στο δικό του Θεό.

Η Παναγιά, η μάνα, έστεκε εκεί στου βράχου την άκρη, πιο ταπεινή από όλους και τους ευλογούσε, όποιον Θεό κι αν πίστευε ο καθένας τους. Εκεί, στο βορειοδυτικό μέρος του νησιού, ανάμεσα σε πλούσια βλάστηση με πεύκα, πλατάνια και ελιές, ο παραδοσιακός οικισμός της Συκαμιάς ξεχωρίζει από μακριά με τα αρχοντικά, πετρόκτιστα σπίτια, τη θέα στο Αιγαίο που μαγνητίζει και τα καλαίσθητα καλντερίμια. Κατηφορίζοντας προς τη θάλασσα, το παρατηρητικό μάτι του επισκέπτη μπορεί να δει τις πεζούλες από ξερολιθιά που είχαν φτιάξει οι Σκαμνιώτες για να ξαποσταίνουν στο ανέβασμα, τις ‘‘καθίστρες’’ όπως τις έλεγαν.

Kείμενα: Γαβριηλήδου Πετρούλα, Συκαμιά / Λέσβος: Στης... Γοργόνας τα νερά, Καθημερινή, Ταξίδια, 06.07.2015

Γκιγκιλήνη Βαρβάρα, H Παναγιά στο βορινό παραθύρι, Vintage Lesvos, τεύχος 03, 2016.

ΠΑΡΑΜΥΘΕΝΙΟΣ ΤΟΠΟΣ

Ο Μόλυβος βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα της Λέσβου. Χτισμένος αμφιθεατρικά στις παρυφές ενός λόφου και ανακηρυγμένος από το 1965 ως διατηρητέος οικισμός, ο Μόλυβος (ή Μήθυμνα όπως είναι το αρχαίο του όνομα), συστήνεται ως ένα από τα πιο γραφικά χωριά όχι μόνο της Λέσβου μα ολόκληρης της Ελλάδας.

Καθώς θα περπατάς στα δαιδαλώδη στενορύμια του, άλλα πλακόστρωτα και άλλα λιθόστρωτα, θα θαυμάζεις την παραδοσιακή αρχιτεκτονική των σπιτιών με την πέτρα, το ξύλο και τα έντονα χρώματα να συνθέτουν μια τρισδιάστατη ζωγραφιά. Θα νιώθεις πραγματικά πρωταγωνιστής του παραμυθιού σε ένα περιβάλλον με παλιές γειτονιές, αυλές με μπουκαμβίλιες και γιασεμιά, πλατείες σκιασμένες με πλατάνια και πού και πού στο διάβα σου θα συναντήσεις (ειδικά στον κεντρικό δρόμο που βλέπει προς την θάλασσα) αρχοντικά με επιβλητικές πόρτες. Σε αυτή την ακτή η θάλασσα ξέβρασε πριν πολλές χιλιάδες χρόνια το κεφάλι του Ορφέα μετά τον διαμελισμό του από τις γυναίκες στην Θράκη, ένα μήνυμα ίσως για τους ποιητές που καταφρονούν με τους στίχους τους τη γυναίκα.

Θυμήσου πως ο Μόλυβος είναι και ένα πρώτης τάξεως ορμητήριο για να ανακαλύψεις ολόκληρη τη βόρεια Λέσβο, με εξορμήσεις στην Πέτρα, την Εφταλού και τη Συκαμιά. Αναζήτησε, ακόμη, τη Σχολή Καλών Τεχνών. Το κτήριο όπου στεγάζεται ήταν αρχικά το Αρχοντικό της οικογένειας Κομνηνάκη και κατόπιν της οικογένειας Κράλλη. Πρόκειται για αντιπροσωπευτικό δείγμα ομορφιάς αρχοντικών της περιοχής.

Kείμενο: Σπυριδάκος Κ., Lesvos Insider, EVA greek distillation company, 2017

ΑΥΤΟΦΩΤΗ ΟΠΤΑΣΙΑ

H Πέτρα μπορεί να βρίσκεται κατά πολλούς στη σκιά του Μολύβου, καθώς απέχει μόλις μερικά χιλιόμετρα από αυτόν, ωστόσο οι χάρες της είναι ικανές από μόνες τους για να την ορίσεις ως προορισμό των καλοκαιρινών σου διακοπών.

Την Πέτρα θα την ξεχωρίσεις εύκολα από μακριά, χάρη στον ναό της Παναγιάς Γλυκοφιλούσας που δεσπόζει καταμεσής του οικισμού, κτισμένος πάνω σε έναν βράχο ύψους 40 μέτρων με 114 λαξευμένα σκαλοπάτια. Περιδιαβαίνοντας τα στενορύμια του οικισμού θα θαυμάσεις τα καλοδιατηρημένα αρχοντικά του 19ου και 20ού αιώνα με τις λουλουδιασμένες αυλές και τις εντυπωσιακές πόρτες. Ένα από αυτά, το αρχοντικό της Βαρελτζίδαινας (σε απόσταση αναπνοής από την κεντρική πλατεία), αποτελεί επισκέψιμο χώρο ανοιχτό στο κοινό, το οποίο έχει την ευκαιρία να θαυμάσει από κοντά την εξαιρετική εσωτερική διακόσμηση και τις σπάνιες τοιχογραφίες του.

Το Αρχοντικό της Βαρελτζίδαινας βρίσκεται στην Πέτρα Λέσβου και το σημερινό του όνομα αποτελεί μετάφραση του επιθέτου των τελευταίων ιδιοκτητών του αρχοντικού, Μπαρδακτσόγλου. Το αρχοντικό της Βαρελτζίδαινας αποτελεί σημαντικό δείγμα της αστικής αρχιτεκτονικής της όψιμης Οθωμανικής περιόδου της Λέσβου, ιδιαίτερα χαρακτηριστικό για την οργάνωση της κάτοψης, του θεματικού διακόσμου, του λειτουργικού τυπικού και των κατασκευαστικών λεπτομερειών. Kείμενο: Λούπου Αθηνά - Χριστίνα, Αρχοντικό Βαρελτζήδαινας Πέτρας,

http://odysseus.culture.gr/ Σπυριδάκος Κ., Lesvos Insider, EVA greek distillation company, 2017