Ο αφανής ήρωας της ανεύρεσης των λειψάνων του Αγίου Ραφαήλ : Κυρός Νικόδημος Αναγνώστου
Ο μοιραίος ρόλος του αρχιμανδρίτη Νικόδημου Γκατζιρούλη, που παραλίγο να οδηγήσει σε λάθος αποφάσεις ον τότε Μητροπολίτη Μυτιλήνης Ιάκωβο Κλεομβρότο
Το μοναστήρι του Αγίου Ραφαήλ στη Λέσβο έχει τεράστια ακτινοβολία στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Λίγοι όμως γνωρίζουν, ότι η ανεύρεση των οστών των τριών Αγίων πέρασε κυριολεκτικά από «σαράντα κύματα» μέχρι να γίνει.
Κι αυτό γιατί ο τότε αρχιμανδρίτης της Μητρόπολης Μυτιλήνης Νικόδημος Γκατζιρούλης είχε πείσει τον Μητροπολίτη Ιάκωβο Κλεομβρότο, ότι τα οράματα που έβλεπαν οι γυναίκες με τον άγιο ,που τους υποδείκνυε που να σκάψουν για να βρούν τα οστά του, ήταν " φαντασιώσεις γυναικών».
Αυτός που άλλαξε τη γνώμη του Μητροπολίτη ήταν ο πρωτοσύγκελος Νικόδημος Αναγνώστου -αργότερα Μητροπολίτης Ιερισσού, Αρδαμερίου και Αγίου Όρους. Συγκεκριμένα εισηγήθηκε «να ακούσει ο ίδιος τις διηγήσεις των γυναικών και να μην εμπιστεύεται τις απόψεις τρίτων».
Ο Δεσπότης το δέχτηκε, εξακολουθώντας όμως να διατηρεί τις επιφυλάξεις του, όπως ο ίδιος γράφει σε βιβλίο του. Φώναξε λοιπόν τις γυναίκες, που έβλεπαν τα οράματα και αφού ο γραμματικός του κατέγραψε τις διηγήσεις τους , τις έβαλε να τις υπογράψουν.
Ύστερα δήλωσε, ότι "θα γίνουν ανασκαφές στα σημεία αυτά και αν βρεθούν τα οστά των Αγίων έχει καλώς . Αλλιώς η διαδικασία θα σταματήσει". Να σημειωθεί ότι η θέση του ήταν ιδιαίτερα λεπτή γιατί τα δημοσιεύματα του τύπου ήταν πυκνά και υποστήριζαν διαμετρικά αντίθετες απόψεις.
Όταν έγιναν οι ανασκαφές και τα οράματα επαληθεύτηκαν μέχρι κεραίας, ο Μητροπολίτης σταυροκοπήθηκε και είπε: «Μέγας εί(σαι) Κύριε και θαυμαστά τα έργα Σου. Αυτό είναι πράγματι ...Σημείον (σημάδι) Μέγα».
Όταν έγιναν οι ανασκαφές και τα οράματα επαληθεύτηκαν μέχρι κεραίας, ο Μητροπολίτης σταυροκοπήθηκε και είπε: «Μέγας εί(σαι) Κύριε και θαυμαστά τα έργα Σου. Αυτό είναι πράγματι ...Σημείον (σημάδι) Μέγα».
Οι δύο τελευταίες λέξεις αποτέλεσαν τον τίτλο του βιβλίου, που έγραψε ο Φώτης Κόντογλου για την φανέρωση των τριών μαρτύρων της Θερμής.
# Τα στοιχεία αντλήθηκαν από τα βιβλία του Μητροπολίτη Αξιουπόλεως & Πολυκάστρου κ.κ. Δημήτριου «Η ζωή εκ τάφων» και «Η αποκάλυψη και οι εμφανίσεις των Αγίων νεοφανών μαρτύρων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης» και από συνεντεύξεις της κ. Βασιλικής Ράλλη (στην οικογένεια της οποίας ανήκε το κτήμα όπου βρέθηκαν τα οστά ) σε μαθητές μας το 2019.