Ασθένειες στα ελαιόδεντρα και τρόποι αντιμετώπισης

Βασικές οδηγίες για τους παραγωγούς, προκειμένου να προστατεύσουν τους ελαιώνες από τις απειλές αυτής της περιόδου.

 
ΚΑΡΚΙΝΩΣΗ ή ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ
ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ: Οι χαµηλές θερµοκρασίες µε παγετούς έχουν ως αποτέλεσµα την δηµιουργία πληγών, σχισίµατα και αποκόλληση του φλοιού σε βλαστούς και κλάδους των ελαιοδένδρων. Οι πληγές αυτές και τα ανοίγµατα αποτελούν σηµεία εισόδου του βακτηρίου στα ελαιόδεντρα.
ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΜΟΛΥΝΣΗΣ: Πολυάριθµες και σοβαρές µολύνσεις πραγµατοποιούνται µετά από τους παγετούς χαλάζι τον χειµώνα Προσβολές ευνοούνται από βροχερό και υγρό καιρό και κυρίως µέσω προσφάτων πληγών που προκαλούνται από το κλάδεµα, µε καλλιεργητικά εργαλεία, καθώς και από τις µη επουλωµένες ουλές πού δηµιουργούνται µε την πτώση των φύλλων. Θερµοκρασίες ανάπτυξης του παθογόνου βακτηρίου είναι από 1-35οCµε άριστη θερµοκρασία 25-26.οC΄. Οι µολύνσεις πραγµατοποιούνται όλες τις εποχές του έτους εφόσον επικρατεί υγρός καιρός και υπάρχουν στα δένδρα µη επουλωµένες πληγές . Η µετάδοση του Βακτηρίου σε αµόλυντες περιοχές γίνεται µε το πολλαπλασιαστικό υλικό και σε µικρές αποστάσεις µε τα σταγονίδια της βροχής και τον άνεµο.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Το Βακτήριο προκαλεί καρκινώµατα (όγκους) σε νεαρούς βλαστούς, κλάδους, στον κορµό, στις ρίζες, στο λαιµό και σπανιότερα σε φύλλα. Στα µικρής ηλικίας δένδρα όταν οι όγκοι προσβάλλουν έντονα τον κορµό ή βρίσκονται στο λαιµό ή τις κεντρικές ρίζες προκαλούν µεγάλη εξασθένηση του φυτού, µείωση της παραγωγής και ακόµα µπορεί να προκαλέσουν το θάνατο του δένδρου.
ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ
1. Συνιστάται να γίνει ψεκασµός των Ελαιοδένδρων µε βορδιγάλειο πολτό αµέσως µετά από τους παγετούς και επανάληψη του ψεκασµού µετά από το κλάδευµα των δένδρων.
2. Αφαίρεση και καύση των προσβεβληµένων τµηµάτων των δένδρων.
3. Αποφυγή κλαδεύµατος µε υγρό και βροχερό καιρό.
4. Όταν η προσβολή εντοπίζεται στον κορµό ή σε µεγάλους βραχίονες, συνιστάται αφαίρεση των όγκων µε κοφτερό µαχαίρι και επάλειψη της πληγής µε πυκνό βορδιγάλειο πολτό. Οι εργασίες αυτές να γίνονται τους θερινούς µήνες και µε ξηρό καιρό.
5. Τα εργαλεία για το κλάδεµα να απολυµαίνονται µε εµβάπτιση σε διάλυµα φορµόλης σε νερό (αναλογία 5%) ή σε άλλο κατάλληλο απολυµαντικό
6. Σε περίπτωση εγκατάστασης νέου ελαιώνα, πρέπει να φυτεύονται δενδρύλλια εντελώς υγιή προερχόµενα από ελεγχόµενα φυτώρια.
ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΑ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ: χαλκούχα σκευάσµατα όπως βορδιγάλειος πολτός, υδροξείδιο του χαλκού κ.ά. (copper oxychloride, copper oxide, copper hydroxide, κ.α.).

KYKΛΟΚΟΝΙΟ 
ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ: Από παρατηρήσεις στην ύπαιθρο και στο εργαστήριο φυτοπροστασίας διαπιστώθηκε ότι η δραστηριότητα του παθογόνου στα φύλλα και τους µικρούς βλαστούς των ελαιοδέντρων είναι ενεργός. Οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν αυτή την εποχή είναι ευνοϊκές για την ανάπτυξη του παθογόνου και την πραγµατοποίηση µολύνσεων. Η ένταση της ασθένειας σε µία περιοχή επηρεάζεται από το ύψος της βροχής αλλά και από την πολύ υψηλή πρωινή υγρασία (διαβροχή φυλλώµατος δρόσου ή οµίχλης) σε συνδυασµό µε την ύπαρξη µολύσµατος.
ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ
1) Αραίωµα του φυλλώµατος στα πυκνά δένδρα για τη δηµιουργία συνθηκών αερισµού και φωτισµού που δεν ευνοούν την ανάπτυξη του κυκλοκονίου.
2) Συνιστάται να γίνει ψεκασµός µε τη λήψη του δελτίου. Χρειάζεται καλό λούσιµο των δένδρων µέχρι απορροής.
ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΑ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ: χαλκούχα σκευάσµατα όπως βορδιγάλειος πολτός, υδροξείδιο του χαλκού κ.ά. (copper oxychloride, copper oxide, copper hydroxide, dodine).

ΒΕΡΤΙΤΣΙΛΛΙΩΣΗ
Διαπιστώσεις: Αποτελεί την σοβαρότερη ασθένεια της ελιάς η οποία τα τελευταία χρόνια έχει εγκατασταθεί σε σηµαντικό αριθµό ελαιώνων και σε διάφορες περιοχές. Πρόκειται για µύκητα εδάφους µε πολύ µεγάλο κύκλο ξενιστών, ο οποίος µολύνει τα δένδρα από τις λεπτές ρίζες και προκαλεί απόφραξη των αγγείων του ξύλου.
Η ασθένεια ξεκινά µε τον µεταχρωµατισµό των φυτών και γίνεται τελικώς φανερή είτε µε τη µορφή µεµονωµένων ξερών κλάδων στα µεγαλύτερης ηλικίας δένδρα (ηµιπληγία) είτε µε την πλήρη ξήρανση των νεαρών δένδρων (αποπληξία).
ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ
Επειδή δεν υπάρχουν χηµικά µέσα για τη θεραπεία της ασθένειας, συνιστάται η αυστηρή τήρηση των παρακάτω καλλιεργητικών µέτρων:
1) Κοπή και καύση των προσβεβληµένων κλάδων µε τα πρώτα συµπτώµατα εκδήλωσης της ασθένειας. Τα µολυσµένα δένδρα συχνά αναβλαστάνουν από τη βάση και δίνουν νέα κλαδιά χωρίς συµπτώµατα ενώ είναι συχνό το φαινόµενο της ανάρρωσης.
2) Αποφυγή οργωµάτων
3) Καταστροφή των ζιζανίων
4) Άρδευση µε σταγόνες και αποφυγή της κατάκλυσης και των αυλακιών
5) Χρησιµοποίηση υγειών δενδρυλλίων για την εγκατάσταση ενός ελαιώνα
6) Αποφυγή φυτέµατος ελαιοδένδρων εκεί όπου προηγήθηκε καλλιέργεια ευπαθών στην ασθένεια φυτών (πατάτα, τοµάτα, βαµβάκι κ.α.)
7) Αποφυγή συγκαλλιέργειας ή γειτνίασης µε ευπαθή στην ασθένεια φυτά
8) Εφαρµογή ηλιοαπολύµανσης σε εγκατεστηµένους ελαιώνες.

ΞΥΛΟΦΑΓΑ ΕΝΤΟΜΑ ΣΚΟΛΥΤΕΣ
Συνήθως προσβάλουν δευτερογενώς τα εξασθενηµένα από διάφορες αιτίες ελαιόδεντρα. Για την αντιµετώπιση αυτών των εντόµων συνιστώνται καλλιεργητικά µέτρα όπως:
1) Eπιµελές καθάρισµα των δένδρων από προσβεβληµένα ή µη ξερά ή εξασθενηµένα κλαδιά και άµεση καύση αυτών.
2) Αποφυγή διατήρησης προσβεβληµένης ξυλείας στους ελαιώνες.
3) ∆ιατήρηση των δένδρων σε καλή κατάσταση υγείας και θρέψης.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Σε κάθε περίπτωση να τηρούνται αυστηρά οι οδηγίες χρήσης των φυτοπροστατευτικών προϊόντων για την αναλογία χρήσης, συνδυαστικότητα, τον κίνδυνο φυτοτοξικότητας το διάστηµα µεταξύ τελευταίας επέµβασης και συγκοµιδής και τα µέτρα προστασίας για την αποφυγή δηλητηριάσεων.