Αξιοποίηση ελαιώνων με συγκαλλιέργεια

Τα τελευταία χρόνια η αγροτική παραγωγή έχει στραφεί στην αναζήτηση νέων καλλιεργειών ή/και εναλλακτικών τρόπων καλλιέργειας με στόχο την αύξηση της παραγωγής αλλά και της ποιότητας των προϊόντων.

Παρόλα αυτά σε πολλές περιοχές της Ελλάδος μεταξύ αυτών και η Λέσβος, η ελιά παραμένει η κύρια καλλιέργεια.

Οι εδαφοκλιματικές συνθήκες των περιοχών αυτών καθώς και οι μικρές απαιτήσεις των ελαιόδενδρων σε θρεπτικά συστατικά καθιστά την καλλιέργεια ελιάς ιδανική επιλογή, που όμως δεν επιφέρει πάντα το επιθυμητό εισόδημα στους αγρότες.

Ένας τρόπος βελτίωσης του αγροτικού εισοδήματος στις περιοχές αυτές θα μπορούσε να επιτευχθεί με συγκαλλιέργεια της ελιάς με άλλα φυτά που δίνουν τη δυνατότητα εμπορικής αξιοποίησης τους.

Για παράδειγμα τα ψυχανθή (ρεβύθια, φασόλια, μηδική κλπ) αποτελούν μία καλή πρόταση για όλα τα συστήματα συγκαλλιέργειας, δεδομένης της ικανότητας τους να εμπλουτίζουν το έδαφος με άζωτο και κατ' επέκταση να μειώνουν την ανάγκη αζωτούχου λίπανσης.

Επιπλέον από τα διάφορα είδη ψυχανθών προκύπτουν προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας για τον άνθρωπο, ενώ κάποια άλλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ζωοτροφές και να ενισχύσουν την κτηνοτροφία που αποτελεί σημαντική οικονομική δραστηριότητα στη Λέσβο. 

Ήδη στη Στερεά Ελλάδα και στη Χαλκιδική έχει διερευνηθεί η συγκαλλιέργεια της ελιάς με ρεβίθια και βίκο, με ικανοποιητικά αποτελέσματα. Μία άλλη πρόταση για συγκαλλιέργεια με την ελιά αποτελούν τα ενδημικά αρωματικά-φαρμακευτικά φυτά της κάθε περιοχής. Η παρουσία αυτών των φυτών ως αυτοφυή σε συγκεκριμένες περιοχές υποδεικνύει την προσαρμογή τους στο συγκεκριμένο μικροπεριβάλλον και συνεπώς τη προοπτική για συστηματική καλλιέργεια τους.

Για παράδειγμα, είναι γνωστή στους περισσότερους η εικόνα των φυτών ρίγανης μέσα στους ελαιώνες της Λέσβου, που δείχνει τη δυνατότητα συγκαλλιέργειας του συστήματος ελιάς-ρίγανης. Επίσης πολλά από τα αρωματικά-φαρμακευτικά φυτά έχουν αντιμικροβιακές ιδιότητες ενώ παράλληλα αλληλεπιδρούν με έντομα-εχθρούς με αποτέλεσμα η παρουσία τους να συντελέσει πιθανόν στην προστασία των ελαιόδενδρων από διάφορους εχθρούς.

Γενικότερα η συγκαλλιέργεια φυτών μπορεί να αποτελέσει μία εναλλακτική προσέγγιση του τρόπου καλλιέργειας της ελιάς και να αυξήσει το αγροτικό εισόδημα των παραγωγών τόσο με την παραγωγή νέων προϊόντων όσο και με τη μείωση των εισροών, ανάλογα με το συνδυασμό φυτών που θα επιλεχθεί.

Σε κάθε περίπτωση για την επιλογή των κατάλληλων φυτών πρέπει να ληφθούν υπόψη σημαντικοί παράγοντες όπως το προφίλ και η θρεπτική κατάσταση του εδάφους, οι κλιματικές συνθήκες της περιοχής καθώς και οι απαιτήσεις σε καλλιεργητικές φροντίδες και φυτοπροστασία των φυτικών ειδών.

*Αγγελική Αϊναλίδου

Γεωπόνος PhD, MSc

Από το newsletter "ελιά - ο θησαυρός του Β. Αιγαίου"  στα πλαίσια του  Έργου της Περιφέρειας Β. Αιγαίου & του Ε.Κ.Π.Α. με τη συμμετοχή του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ και του Πανεπιστημίου Αιγαίου