Το "ηφαίστειο" της Ανεμώτιας και πάλι ενεργό μέσα από τον Αμπελουργικό Σύλλογο
Μετά από πολλές δεκαετίες αποστασιοποίησης και αδράνειας, στο χωριό Ανεμώτια της Λέσβου δημιουργήθηκαν και πάλι οι απαραίτητες προϋποθέσεις για τη συλλογική ενεργοποίηση των μελών της τοπικής Κοινότητας.
Στη Δυτική Λέσβο, ένα από τα καλύτερα διατηρημένα ηφαίστεια είναι αυτό της Ανεμώτιας, το ηφαιστειακό υλικό του οποίου δημιούργησε έναν πολύ εύφορο εδαφικό ορίζοντα στη βάση του κρατήρα. Το έδαφος αυτό ευνοεί την καλλιέργεια του αμπελιού και αποτελεί σήμερα τον κάμπο του χωριού. Σε αυτόν τον κάμπο διαχρονικά δραστηριοποιείται ερασιτεχνικά σημαντικός αριθμός αμπελοκαλλιεργητών.
Η Ανεμώτια σε βάθος δεκαετιών είναι ιδιαίτερα γνωστή για το επιτραπέζιο σταφύλι της αλλά και για την παραγωγή κόκκινων κρασιών και αποσταγμάτων στεμφύλων, υψηλών ποιοτικών επιδόσεων. Αυτά είναι τα βασικά προϊόντα χωρικής οινοποίησης και απόσταξης που προορίζονται για αυτοκατανάλωση.
Στα τέλη του 2016 μια ομάδα ανθρώπων που συνδεόταν μεταξύ τους με το κοινό στοιχείο της ερασιτεχνικής ενασχόλησης με την αμπελουργία ίδρυσε τον Σύλλογο Αμπελουργών Ανεμώτιας Λέσβου «Ο Κάμπος». Έτσι έγινε η αρχή μιας νέας περιόδου συλλογικής ενεργοποίησης των κατοίκων της Κοινότητας αλλά και γειτονικών χωριών.
Οι βασικοί Καταστατικοί σκοποί του εν λόγω Συλλόγου προσδιορίζονται στην:
- Αναβάθμιση και ανάδειξη των αμπελώνων στον κάμπο της Ανεμώτιας και των παραγόμενων από αυτούς προϊόντων (σταφύλι, κρασί, τσίπουρο κλπ)
- Διάσωση, διατήρηση και προβολή των στοιχείων της παραδοσιακής αμπελουργίας της Δυτικής Λέσβου
- Ενθάρρυνση των νέων να ενασχοληθούν με την αμπελουργία
- Ανάδειξη της κουλτούρας και του πολιτισμού της αμπελοκαλλιέργειας, της χωρικής οινοποίησης και απόσταξης
- Προαγωγή του κοινωνικού και πολιτιστικού επιπέδου των κατοίκων της τοπικής Κοινότητας και των γειτονικών χωριών
- Ανάπτυξη πνεύματος αλληλεγγύης, συνεργασίας, κοινής δράσης και ομοψυχίας του τοπικού πληθυσμού.
Ο Σύλλογος Αμπελουργών στα πλαίσια επίτευξης των σκοπών του - πέρα των άλλων δραστηριοτήτων του, από την ίδρυσή του - καθιέρωσε και πραγματοποιεί σταθερά και επαναλαμβανόμενα τον Αύγουστο και τον Νοέμβριο κάθε έτους τις πολιτιστικές εκδηλώσεις «Γιορτές Αμπελουργίας», που συμπίπτουν χρονικά με την εποχή του τρύγου, της χωρικής οινοποίησης και απόσταξης αντίστοιχα. Εν συνεχεία, με πολύ καλή οργάνωση και προγραμματισμό, ο Σύλλογος κατάφερε να εντάξει τις εν λόγω εκδηλώσεις του, για τα έτη 2019 – 2021, στο Τοπικό Χρηματοδοτικό Πρόγραμμα LEADER/CLLD Νήσου Λέσβου, μέσω της ΕΤΑΛ ΑΕ.
Μέσα από την πρακτική πορεία που περιγράψαμε δημιουργήθηκε μια διέξοδος από την πολύχρονη αδράνεια. Προκλήθηκε η συλλογική κινητοποίηση μιας μεγάλης μερίδας του τοπικού πληθυσμού και γεννήθηκε ένας πυρήνας Ενεργών Δημοτών από την Ανεμώτια και τα γύρω χωριά. Αυτός ο πυρήνας ανθρώπων συναντιέται, επικοινωνεί, ανταλλάσσει ιδέες, οργανώνει, υλοποιεί και συμμετέχει στο πλήθος των πολιτιστικών, καλλιτεχνικών, αλλά και των εξειδικευμένων στην αμπελουργία δράσεων του Συλλόγου. Κάθε οικογένεια διαθέτει το δικό της αμπέλι, στοιχείο που αποτελεί το κύριο «συνδετικό υλικό» των μελών της διευρυμένης συλλογικότητας.
Ο Σύλλογος Αμπελουργών κατάφερε να αξιοποιήσει την άυλη γεωλογική κληρονομιά του κρατήρα του Ηφαιστείου Ανεμώτιας μέσα από τις εκδηλώσεις και δράσεις του. Σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, στο πλαίσιο αυτής της συλλογικής οργάνωσης και λειτουργίας, ο Σύλλογός μας κατόρθωσε:
- να προβάλλει την αμπελουργική παράδοση της Δυτικής Λέσβου,
- να αναδείξει τον πολιτισμό της ευρύτερης περιοχής μέσα από την αναβίωση των παραδόσεων, των εθίμων και της λαογραφίας,
- να ενισχύσει την τοπική μουσική παράδοση στηρίζοντας και προβάλλοντας άξιους εκπροσώπους της,
- να προβάλλει τα τοπικά προϊόντα,
- να αυξήσει την επισκεψιμότητα της περιοχής τονώνοντας την τουριστική περίοδο και κυρίως
- να συμβάλλει στη συσπείρωση του τοπικού πληθυσμού μέσα από την ανάπτυξη πνεύματος κοινωνικής αλληλεγγύης, συνεργασίας και κοινής δράσης.
Όλα τα παραπάνω, δημιούργησαν το πρόσφορο έδαφος, συμπαρέσυραν και συνέβαλαν καθοριστικά στη δημιουργία μιας συνειδητοποιημένης συλλογικότητας στην Ανεμώτια - η οποία ενισχύεται σημαντικά και από τα γειτονικά χωριά (κυρίως το Σκαλοχώρι) . Η συλλογικότητα αυτή αντιτάχθηκε στο κατεστημένο της αδράνειας, ξεπέρασε την “κουλτούρα της σιωπής” και της απομόνωσης και ενεπλάκη ενεργά σε μια προσπάθεια απαρχής της πολιτισμικής και κοινωνικής αναγέννησης των Κοινοτήτων του Δήμου Δυτικής Λέσβου.
Το συνδετικό υλικό που φέρνει κοντά και κρατά ενωμένα τα μέλη τα οποία συνθέτουν τη συλλογικότητα περιγράφεται ως “κοινωνικό κεφάλαιο” που περιλαμβάνει την ηθική συναίνεση, την αμοιβαία εμπιστοσύνη, την αποδοχή των κανόνων, την αμοιβαιότητα και την ανταλλαγή, τη διασύνδεση και την συνεργασία.
Γίνεται αντιληπτό ότι η ανανέωση του τρόπου που συνδέει τα άτομα με τον πολιτισμό, η αίσθηση ότι μας ενώνει κάτι κοινό (ερασιτεχνική αμπελουργία), η συμμετοχή στην οργάνωση κοινών δραστηριοτήτων πολιτιστικού και, κατ΄ επέκταση, κοινωνικού περιεχομένου ενεργοποιούν, προάγουν την κριτική εθελοντική συνείδηση και ενδυναμώνουν τη λειτουργία της Κοινότητας.
Πρόκειται για μια διαφορετική οπτική κοινοτικής οργάνωσης. Οι Ενεργοί Δημότες, που κινητοποιούνται μέσω της εμπλοκής τους σε συλλογικές δημοκρατικές διαδικασίες και στη λήψη αποφάσεων, αποτελούν τη βάση για να καλλιεργηθεί η κοινωνική συνοχή της κοινότητας και να αναδιανεμηθεί η δύναμη σε κοινοτικό επίπεδο, με απώτερο σκοπό μια πραγματική κοινωνική αλλαγή “από τα κάτω”.
Σίγουρα υπάρχουν και άλλα παραδείγματα στη Λέσβο που δείχνουν πως ο πολιτισμός και οι τέχνες μπορούν και λειτουργούν ενδυναμωτικά σε κοινότητες και να ενεργοποιήσουν τα μέλη τους. Οι Σύλλογοι, ως φορείς πολιτισμού, μπορούν να συνδεθούν με την κοινότητα πέρα από τα πλαίσια της ψυχαγωγίας και των πολιτιστικών διοργανώσεων. Μπορούν να δράσουν ως φορείς που θα ενδυναμώσουν τον κοινοτισμό, θα ενισχύσουν τις δημοκρατικές διαδικασίες και θα εμπλέξουν την κοινότητα στη λήψη αποφάσεων. Η αρχή έγινε με τον Σύλλογο Αμπελουργών Ανεμώτιας. Το στοίχημα είναι δύσκολο, αλλά οφείλουμε να το κερδίσουμε..!!!
Ο Πρόεδρος του Συλλόγου Αμπελουργών Ανεμώτιας
Μιχάλης Μαρμάρου
