Θα δοθεί αποζημίωση στους ελαιοπαραγωγούς για την καταστροφή; - Τι απάντησε ο Υπουργός στη Βουλή

Απαντήσεις σε σχέση με το καθολικό αίτημα των ελαιοπαραγωγών της χώρας μας, των οποίων η σοδειά υποβαθμίστηκε και μειώθηκε λόγω των καιρικών φαινομένων και της κλιματικής αλλαγής, συνθήκες οι οποίες ευνόησαν την ανάπτυξη του δάκου αναφέρθηκε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Σταύρος Αραχωβίτης, την Πέμπτη 6 Δεκεμβρίου 2018, στην Βουλή, απαντώντας σε σχετική ερώτηση .

Όπως είπε ο υπουργός ο ΕΛΓΑ, αναγωνρίζει μεν τη ζημία, αλλά δεν μπορεί να την αποζημιώσεις, καθώς δεν προβλέπεται από τον Κανονισμό του. Οπότε ο μόνος δρόμος για την αναπλήρωση του χαμένου εισοδήματος είναι η ΕΕ, από την οποία η χώρα μας από τον Σεπτέμβριο έχει ζητήσει βοήθεια.

«Όσον αφορά την αναπλήρωση σε ένα ποσοστό του εισοδήματος των παραγωγών, που αυτό όντως είναι το ζητούμενο και είναι το θέμα της ερώτησής σας: Εξαντλούμε και εξετάζουμε όλα τα εργαλεία, τα οποία έχουμε στη διάθεσή μας. Ήδη από τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους, πριν από λίγους μήνες, έφυγε αίτημα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για συνδρομή της χώρας για μη καλυπτόμενες ζημίες λόγω καιρικών συνθηκών. Έτσι υποστηρίζεται το αίτημα της χώρας. Έχω καταθέσει στα Πρακτικά σε προηγούμενη ερώτηση το σχετικό. Η χώρα μας ζητάει ενίσχυση για μη καλυπτόμενες ζημίες. Και τεκμηριώνουμε το αίτημά μας σαν χώρα, έχοντας καταθέσει μια χρονοσειρά κλιματικών δεδομένων, μετεωρολογικών δεδομένων, που δείχνουν ότι έχουμε άκαιρες βροχοπτώσεις, έχουμε θερμοκρασίες υψηλές σε περιόδους που δεν θα έπρεπε να είναι υψηλές ή χαμηλές σε περιόδους που δεν θα έπρεπε να είναι χαμηλές. Όλο αυτό το πλέγμα δημιούργησε όλα αυτά τα προβλήματα στη χώρα συν τον δάκο στην ελιά», τόνισε ο υπουργός, για να εξηγήσει μετά πώς προέκυψε το πρόβλημα.

«Φέτος ήταν μία δύσκολη χρονιά για την ελαιοπαραγωγή στη χώρα μας, τόσο από άποψη ποσότητας, όσο και από άποψη ποιότητας, που είχε συνέπεια άμεση στην τιμή του προϊόντος, άρα στο συνολικό παραγόμενο και διαθέσιμο εισόδημα από τον παραγωγό.

Ωστόσο, όπως συμβαίνει με κάθε πρόβλημα, ποτέ αυτό δεν είναι μονοπαραγοντικό, είναι πολυπαραγοντικό. Υπάρχουν πολλές συνθήκες που συμβάλλουν στο να διογκωθεί ένα πρόβλημα. Στο λίγο χρόνο που έχω, θα ξεκινήσω να σας τα πω εν τάχει: Το πρώτο είναι ότι η ελιά, ως γνωστόν, παρενιαυτοφορεί, δηλαδή τη μία χρονιά έχει παραγωγή, την άλλη δεν έχει. Το 2017, λοιπόν, ήταν μία εξαιρετική χρονιά τόσο από άποψη ποσότητας, όσο και από άποψη ποιότητας. Αυτό το δείχνουν και οι πρώτες τιμές, οι οποίες ήταν ιδιαίτερα υψηλές και ανταποκρίνονταν στην ποιότητα του ελαιολάδου.

Την επόμενη χρονιά, λοιπόν, το 2018 αναμενόταν εκ των πραγμάτων ότι η παραγωγή θα ήταν μικρότερη. Άρα, για το δάκο, για τη συγκεκριμένη προσβολή, θα υπήρχε λιγότερη ποσότητα τροφής και η προσβολή θα ήταν μεγάλη. Ήταν αναμενόμενο. Δεύτερον, οι καιρικές συνθήκες: Ο δάκος, όπως γνωρίζετε καλά, είναι ένα έντομο του οποίου η βιολογία εξαρτάται από τις κλιματικές συνθήκες. Το 2017 που ήταν δυσμενείς, δεν είχαμε δακοπροσβολή. Το 2018 που ήταν ευνοϊκές, είχε  ιδιαίτερα πολλαπλασιασμούς, πολλές γενιές. Και δεν ήταν μόνο ο δάκο. Ήταν και ο πυρηνοτρήτης, ήταν και ο ρυγχίτης ήταν και μια σειρά από άλλα έντομα, όπως η παρλατόρια, τα οποία στα ανοίγματα που έκαναν στον καρπό της ελιάς, πάνω σε αυτά αναπτύχθηκε το γλοιοσπόριο, η ξηροβούλα και μία σειρά από άλλους μύκητες, μυκητολογικές παθήσεις. Άρα, μιλάμε για έναν ζωντανό οργανισμό που εξαρτάται άμεσα από τις καιρικές συνθήκες.

Το τρίτο -όπως πολύ σωστά επισημάνατε κι εσείς- είναι το εξής: Το πρόβλημα για τη φετινή χρονιά δεν ήταν μόνο η ελιά. Είχαμε πρόβλημα και στην κλημεντίνη, είχαμε πρόβλημα και στα καπνά, είχαμε πρόβλημα και στα ροδάκινα και σε μία σειρά από άλλες καλλιέργειες στη χώρα μας.

Το τέταρτο -και εδώ θέλω να σταθώ- είναι ότι οι ίδιες διαδικασίες που ακολουθήθηκαν το 2018, από τους ίδιους ανθρώπους, από τις ίδιες υπηρεσίες, ακολουθήθηκαν και το 2017 και το 2015 και το 2013, όπου είχαμε επιτυχία του προγράμματος δακοκτονίας. Πρέπει να αναρωτηθούμε το εξής: Γιατί οι ίδιοι άνθρωποι το 2017 ήταν καλοί και έκαναν καλά τη δουλειά τους;

Και θα παρακαλούσα να σταματήσει και αυτή η ανθρωποφαγία -και δεν απευθύνομαι προφανώς σε εσάς, τα λέω με την ευκαιρία της ερώτησής σας- γιατί αυτή η ανθρωποφαγία, αυτή η ανταλλαγή αλληλοκατηγοριών, αυτή η προσπάθεια μετάθεσης ευθύνης -ποιος φταίει περισσότερο, ποιος φταίει λιγότερο, ποιος έχει την ουρά του απ’ έξω- δεν είναι η σωστή αντιμετώπιση των πραγμάτων. Για να είμαστε αποτελεσματικοί, πρέπει να μείνουμε στα αίτια, να τα βρούμε, να τα εντοπίσουμε και να βελτιώσουμε τους τρόπους αντιμετώπισης.

Ένα άλλο κομμάτι που πρέπει να δούμε, είναι η κλιματική αλλαγή με τους ήπιους χειμώνες. Την περσινή χρονιά -δηλαδή τον χειμώνα 2017 προς 2018- δεν είχαμε ελάχιστες θερμοκρασίες. Οι ελάχιστες θερμοκρασίες δεν έπεσαν κάτω, στις περισσότερες ελαιοπαρωγικές περιοχές, από 2 βαθμούς κελσίου. Αυτό τι σημαίνει; Ότι το έντομο διαχείμασε, έμεινε ζωντανό όλο το έτος. Αυτό είναι το ένα στοιχείο.

Το δεύτερο στοιχείο είναι ότι με τους ήπιους χειμώνες, με την πρωίμιση της καρπόδεσης είχαμε σκλήρυνση του πυρήνα πολύ νωρίτερα από ό,τι είχαμε στη βιβλιογραφία από αυτά που ξέρουμε. Και αυτό είναι ένα φαινόμενο που επαναλαμβάνεται τα τελευταία χρόνια και πρέπει να το λάβουμε σοβαρά υπόψη μας στην αντιμετώπιση στα επόμενα χρόνια.

Άρα, έχουμε νέα δεδομένα και στην επιστήμη τα τελευταία χρόνια, την τελευταία χρονοσειρά, την τελευταία δεκαετία, που πρέπει να τα λάβουμε υπόψη μας, αν θέλουμε να είμαστε αποτελεσματικοί στο μέλλον».

Για το πρόγραμμα δακοκτονίας

Για το πρόγραμμα της δακοκτονίας του 2019, που επίσης ο κόσμος περιμένει απαντήσεις, ο υπουργός τόνισε τα ακόλουθα: «Πραγματοποιήθηκε η επίσημη έναρξη του πιλοτικού προγράμματος. Είπαμε ότι τα δεδομένα αλλάζουν, άρα πρέπει να αναζητήσουμε νέες λύσεις σε ένα πεπαλαιωμένο πρόγραμμα δακοκτονίας, που λέγεται «πιλοτική εφαρμογή νέων τεχνολογιών για την παρακολούθηση και έλεγχο των πληθυσμών του δάκου σε διάφορες ελαιοκομικές περιοχές της χώρας». Αυτό έγινε στα Χανιά στις 29-11-2018. Σε αυτό το πιλοτικό έχουν ενταχθεί μια σειρά από περιοχές. Θα είναι διάρκειας δύο ετών και θα αναζητηθούν νέες λύσεις, έτσι ώστε να εκσυγχρονιστεί το έργο της δακοκτονίας. Ήδη από τις 18-10-2018 έγινε σχετική εισήγηση στην αρμόδια Γενική Διεύθυνση του Υπουργείου Οικονομικών, έτσι ώστε να έχουμε την προμήθεια υλικών δακοκτονίας για το 2019. Από τις 26 Οκτωβρίου, επίσης, έγινε σχετική εισήγηση στη Γενική Διεύθυνση Διοικητικών Υπηρεσιών για τις ανάγκες σε εποχικό προσωπικό για τη δακοκτονία που απαιτείται. Και από τις 21-11-2018, πριν από λίγες μέρες, έγινε και η επίσημη έναρξη εργασιών του προγράμματος δακοκτονίας για το 2019. Ήδη ξεκίνησε η περίοδος.

Τέλος, επειδή γνωρίζουμε και αντιλαμβανόμαστε τα εγγενή προβλήματα της συναρμοδιότητας πολλών Υπουργείων, έτσι όπως εφαρμοζόταν για δεκαετίες το πρόγραμμα, προχωράμε και βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή σε συνεννόηση με το Υπουργείο Εσωτερικών έτσι ώστε να συντονίσουμε τις δράσεις μας, να εκχωρηθούν κάποιες αρμοδιότητες στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, προκειμένου να μπορέσουμε να συντονίσουμε πιο γρήγορα αυτές τις γραφειοκρατικές διαδικασίες».