Γράφει: Νίκος Μιχελάκης /Χανιώτικα Νέα

Η κατάσταση στον τομέα της ελαιοκομίας συνεχώς επιδεινώνεται. Οι τιμές παραγωγού, αφού έσπασαν το ψυχολογικό φράγμα των 2 ευρώ, κατρακύλησαν μέχρι και 1,85 ευρώ για το ελαιόλαδο οξύτητας 0,3 βαθμών, που για ελαιόλαδο 0,8 βαθμούς -που αντιστοιχεί στο όριο του έξτρα παρθένου - αντιστοιχεί στα 1,70 ευρώ!

Η πτώση αυτή των τιμών που στην Κρήτη έφερε το ένα κιλό ελαιόλαδο να αξίζει λιγότερο από έναν καφέ, ασφαλώς δεν επιτρέπει επιβίωση της ελαιοκομίας αλλά δεν επιτρέπει και άλλο εφησυχασμό και πάρα πέρα αδράνεια. Απαιτεί πλέον σοβαρές αποφάσεις, για την ανατροπή της, αλλιώς η πορεία προς μια ιστορική κατάρρευση φαίνεται αναπόφευκτη.

Συγκεκριμένα, οι τιμές που δόθηκαν στον ΣΕΔΗΚ  προχθες, 17 Ιανουαρίου ενώ ήταν περίπου ίδιες με την προηγουμένη βδομάδα στην Κρήτη, παρουσίασαν κάποια πτώση στην Πελοπόννησο και στην Ισπανία.

Πιο συγκεκριμένα για τους 0,3 βαθμούς στην Κρήτη κυμάνθηκαν από 1,85 έως 2 ευρώ, στην Πελοπόννησο από 2,07 έως 2,10 ευρώ, ενώ  στη Λέσβο δεν υπήρχαν αγορές.

Στην Ισπανία τη βδομάδα 11 - 17 Ιανουαρίου είχαν πτώση σε σχέση με την προηγούμενη κατά 3 - 7% και κυμάνθηκαν στα 1,89 η μέγιστη μέχρι 1,68 η ελάχιστη με μέση τιμή 1,77.

Στην Ιταλία, όπως πάντα, την προηγουμένη βδομάδα ήταν υψηλότερες και κυμάνθηκαν κατά μ.ο. σε επίπεδο κράτους στα 2,55, ενώ μεταξύ των περιοχών κυμάνθηκαν από 2,18 στο Lecce έως 4,10 στο Trapani .

Πώς διαμορφώνεται το φοβικό κλίμα για τις τιμές

Ανατροπή της απαράδεκτης κατάστασης που υπάρχει στην αγορά της Ελλάδας δεν μπορεί να γίνει εύκολα από τη μια στιγμή στην άλλη. Κι αυτό  γιατί το πρόβλημα προκαλείται από μια ολόκληρη  αλυσίδα διαπλεγμένων συμφερόντων της οποίας τελευταίος κρίκος είναι ο παραγωγός. Ένα πλήθος ενδιάμεσων (συνεργεία συγκομιδής, ελαιοτριβεία, μικροί και μεγάλοι μεσάζοντες κ.ά.) που έχει αναπτυχθεί στον χώρο από τους παραγωγούς μέχρι τους μεγάλους αγοραστές δεν αποκομίζει μόνο ένα σοβαρό μερίδιο της αξίας του προϊόντος, αλλά τελικά ηθελημένα ή αθέλητα το προσφέρει βορά στις μεγάλες βιομηχανίες και αλυσίδες διανομής. Και για να επιτευχθεί αυτό κάποιοι κεντρικοί εγκέφαλοι κατασκευάζουν και κάποιοι μεσάζοντες αναπαράγουν απερίσκεπτα, ένα φοβικό κλίμα στην αγορά ώστε να εκβιάσουν ακόμα και αυτούς που δεν έχουν ανάγκη να πουλήσουν σε εξευτελιστικές τιμές.

Έτσι, φημολογίες ότι «οι τιμές θα πέσουν και άλλο  και τρέξε να πουλήσεις τώρα» διαδίδονται τεχνηέντως την περίοδο αυτή από κάποιους που ασφαλώς δεν αποβλέπουν στο συμφέρον των παραγωγών. Αυτό που επιδιώκεται είναι να εξασφαλιστούν όσο γίνεται χαμηλότερες τιμές για τις μεγάλες αλυσίδες, αλλά και περισσότερες προμήθειες για τους μεσάζοντες που στην πράξη, δεν ξέρουμε πόσες είναι, αφού παραμένουν αδιαφανείς και μάλλον αφορολόγητες.

Από την άλλη πλευρά μελέτες που βασίζονται σε περίεργα στοιχεία δημοσιεύονται τελευταία, υποστηρίζοντας πολλά και διάφορα και μεταξύ των οποίων ότι οι μεγάλες βιομηχανίες δέχονται «αθέμιτο ανταγωνισμό» από τους παραγωγούς που διακινούν χύμα ελαιόλαδο! Αλλά κανένας δεν πείθεται ότι οι παραγωγοί που διακινούν σε γνωστούς και συγγενείς ελαιόλαδο με τους παραδοσιακούς τενεκέδες, έστω παράτυπα, αποτελούν την αιτία της πτώσης των πράγματι υψηλών τιμών  στην κατανάλωση. Όμως, η συνήθεια αυτή που ασφαλώς θα πρέπει να τεθεί κάτω απο συνθήκες εμπορικής και φορολογικής νομιμότητας, δεν πρέπει να τεθεί στο στόχαστρο σαν η αίτια όλων των κακών! Τα πλεονεκτήματά της, κάτω από τις σημερινές κρίσιμες συνθήκες, για παραγωγούς και καταναλωτές είναι πολλά και η Πολιτεία οφείλει να τα αξιοποιήσει με τη νομιμοποίηση και προώθηση της μεθόδου, αδιάφορο αν αυτό ενοχλεί τις μεγάλες πολυεθνικές αλυσίδες.

Η Ισπανία ζητά μέτρα από την ΕΕ ενώ η Ελλάδα εφησυχάζει

Ενώ στην Ελλάδα αναλωνόμαστε στο να συζητούμε  απλά τα 'χάλια' της κατάστασης που επικρατεί στην αγορά του ελαιολάδου χωρίς όμως να προχωρούμε σε κάποιες ενέργειες, ευτυχώς στην Ισπανία υπάρχει κάποια κινητικότητα. Έτσι, προ ημερών η σύμβουλος Γεωργίας της τοπικής Κυβέρνησης της Περιφέρειας της Ανδαλουσίας κα Clara Aguilera  είχε συνάντηση με τον υπουργό Γεωργίας  της νέας κυβέρνησης του Λαϊκού κόμματος της Ισπανίας κ. Miguel Arias Cañete,  κατά την οποία του εξέθεσε την κατάσταση της ελαιοκομίας της Ανδαλουσίας εξαιτίας του εξαιρετικά χαμηλού επιπέδου των τιμών.

Ο υπουργός δήλωσε ότι αν η τιμή του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου παραμείνει για τέσσερις συνεχείς εβδομάδες κάτω από το όριο 1,77 ευρώ/κιλό θα ζητήσει από την ΕΕ να ενεργοποιήσει το σύστημα της ιδιωτικής αποθεματοποίησης. Στην συνέχεια ο υπουργός Arias Caniete στις 11 Ιανουαριου επισκέφτηκε στις Βρυξέλες τον επίτροπο Γεωργίας κ. Dacian Ciolos  και του εξέθεσε τα προβλήματα που υπάρχουν με τις χαμηλές τιμές του ελαιολάδου στην Ισπανία υπογραμμίζοντας ότι δυστυχώς η Ιδιωτική Αποθεματοποίηση που εφαρμόστηκε τον Σεπτέμβριο δεν είχε κανένα αποτέλεσμα. Παράλληλα, ο κ. Caniete τόνισε ότι η ΕΕ πρέπει να εξετάσει τα προβλήματα που δημιουργούνται στα αγροτικά προϊόντα της ΕΕ από εισαγόμενα προϊόντα τρίτων χωρών αλλά και από τις κακές πρακτικές των αγροδιατροφικών αλυσίδων.

Μέτρα για να αποτραπεί η κατάρρευση

Το τι πρέπει να γίνει και πώς μπορεί να  ανατραπεί η σημερινή κατάσταση δεν είναι κάτι που μπορεί να γίνει με το πάτημα ενός κουμπιού. Εμείς, χωρίς να διεκδικούμε το αλάθητο, παραθέτουμε στη συνέχεια κάποιες προτάσεις που νομίζουμε ότι μπορούν να συμβάλουν και παρακαλούμε και άλλους να συνδράμουν στη συζήτηση με δικές τους προτάσεις.

Μέτρα από τους παραγωγούς και τις Οργανώσεις τους

1. Αγνόηση των φημολογιών για πτώση τιμών. Τα αυτιά των παραγωγών θα πρέπει να κλείσουν στους ψιθύρους και τις φημολογίες  ότι οι τιμές θα πέσουν και άλλο και όσοι μπορούν να μην ενδίδουν σε εξευτελιστικές τιμές. Γιατί όσο, υποκύπτουν τόσο οι τιμές  πέφτουν. 2. Άμεση τιμολόγηση και απόκρουση  παράτυπων προτάσεων. Σε κάθε πώληση θα πρέπει να ζητείται άμεσα τιμολόγιο από εκείνο στον όποιο παραδίδεται το προϊόν   και να αποκρούονται προτάσεις για μεσολαβητικές πωλήσεις ή για μη αναγραφή δακοκτονίας η πανωγραφή ΦΠΑ κ.ά. 3. Όχι ατελέσφορες και ουτοπικές θέσεις. Οι οργανώσεις των παραγωγών Συνδικαλιστικές και Συνεταιρικές πρέπει να μελετήσουν από την πλευρά τους και να  υποστηρίξουν όχι ατελέσφορες και ουτοπικές θέσεις αλλά ρεαλιστικές προτάσεις. 4. Συμμετοχή στην αναδιοργάνωση Συνεταιρισμών. Οι παραγωγοί θα πρέπει να ασχοληθούν με ενδιαφέρον για μια ουσιαστική και αποτελεσματική αναδιοργάνωση των Συνεταιρισμών γιατί αυτό αποτελεί μονόδρομο για βελτίωση  των συνθηκών διάθεσης του προϊόντος. Τα λάθη του παρελθόντος δεν πρέπει να αποτελούν αιτία για αφορισμό των Συνεταιρισμών αλλά εμπειρία για σχεδιασμό αποτελεσματικής λειτουργίας τους.

Μέτρα από τους τοπικούς και κρατικούς Φορείς

1. Συγκέντρωση της προσφοράς του προϊόντος. Τοπικοί και Κρατικοί Φορείς θα πρέπει να σχεδιάσουν πολιτική και μέτρα και τα συνεταιρικά και ιδιωτικά ελαιοτριβεία θα πρέπει να συνεργαστούν, ώστε να προχωρήσουν σε συγκέντρωση της προσφοράς σε μεγάλες μονάδες που θα πωλούν το ελαιόλαδο  χύμα σε σημαντικές ποσότητες (100 και άνω  τόνων) με δημοπρασίες, ενώ παράλληλα θα σχεδιάσουν και πώληση τυποποιημένου αλλά με συμμετοχή των παραγωγών στο κεφαλίσιο και στα κέρδη. Πώληση ποσοτήτων των 20 τόνων (βυτία) από τους πλέον φοβισμένους ή πενόμενους παραγωγούς δεν θα πρέπει να προωθείται ούτε να αναλαμβάνεται από συνεταιρικά ή ιδιωτικά ελαιοτριβεία. 2. Οργάνωση Ελαιουργικών Οργανώσεων  Οι προβλεπόμενες για αλλά προϊόντα Ομάδες παραγωγών στον νέο περί Συνεταιρισμών φαίνεται ότι για το ελαιόλαδο δεν μπορούν να γίνουν αφού γι’ αυτό ισχύουν οι   Οργανώσεις Ελαιουργικών Φορέων (ΟΕΦ).  Το ΥΑΑΤ θα πρέπει επομένως να δώσει οδηγίες ώστε με τον νέο νόμο για την «Αναδιοργάνωση των Συνεταιρισμών» στην Κρήτη, όπου βασικό προϊόν είναι το ελαιόλαδο, να υπάρξουν Οργανώσεις που να μπορούν εξυπηρετήσουν τη διάθεση του, προς όφελος των παραγωγών. Όμως για να επιτευχθεί αυτό απαιτείται σχεδιασμός των οργανώσεων τέτοιος που να εξασφαλίζει την άσωτη και αποτελεσματική λειτουργία τους και να εμπνέει την εμπιστοσύνη των παραγωγών. 3. Εξορθολογισμός περιφερειακών σχεδιασμών. Οι σχεδιασμοί στο περιφερειακό επίπεδο πρέπει όχι μόνο να αξιοποιούν όλα τα πραγματικά φυσικά πλεονεκτήματα αλλά και όλους τους φορείς που μπορούν να συμβάλουν πραγματικά. Περίεργοι αποκλεισμοί ή προτιμήσεις δεν πείθουν και δεν συμβάλουν σε πραγματική ανάπτυξη. Το περίφημο 'Καλάθι της Περιφέρειας' θα πρέπει να εξειδικευτεί για να γίνει γνωστό όχι ποια προϊόντα περιέχει (εκεί μπορούν να βάλουν όποια θέλουν) αλλά ποια υποστήριξη θα έχει κάθε ένα από αυτά και ιδίως το ελαιόλαδο που αποτελεί όχι μόνο το κύριο αλλά ένα τους πιο βασικούς πυλώνες της οικονομίας του τόπου. Η εξαγγελλόμενη 'Αγροτοδιατροφική σύμπραξη' θα πρέπει με μια ουσιαστική μελέτη να εξειδικευτεί σε στόχους, μέτρα και ρόλους των φορέων που μετέχουν. Διαφορετικά μπορεί να εξελιχθεί σε μια 'βαβυλωνία'. Η επιμονή για αναγνώριση ελαιολάδου ΠΟΠ Κρήτη πρέπει να συνεχιστεί. Οι αντιδράσεις των μικρών και μεγάλα συμφερόντων πρέπει να αντιμετωπιστούν και να κυριαρχήσει το συμφέρον των πολλών. Ο ΣΕΔΗΚ έχει ενημερώσει την Περιφέρεια και έχει ζητήσει να πάρει θέση και απόφαση για το θέμα το Περιφερειακό Συμβούλιο καθώς και οι βουλευτές και ευρωβουλευτές Κρήτης.

Μέτρα από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης

1. Ιδιωτική αποθεματοποίηση. Το μέτρο  αυτό,  το μόνο που υπάρχει για τις τιμές, πρέπει να εφαρμοστεί άμεσα αφού οι τιμές έπεσαν κάτω από τα όρια των τιμών αναφοράς. Η εφαρμογή του στην Ισπανία όπου η αυξημένη παραγωγή δημιουργεί τα προβλήματα,  ίσως φέρει κάποιο αποτέλεσμα και για την Ελλάδα. Παράλληλα, πρέπει να αναθεωρηθεί και εκσυγχρονιστεί άμεσα με αύξηση των τιμών αναφοράς τουλάχιστο στα 2,5 ευρώ για το έξτρα παρθένο και εφαρμογή του χωρίς γραφειοκρατικές διαδικασίες. Άλλως αντικατάσταση του από άλλο. 2. Εισαγωγές από τρίτες χώρες. Πρέπει να ελεγχθούν και να αυξηθούν δασμοί εισαγωγής από τρίτες χώρες. Τα ελαιόλαδα τρίτων χωρών (Τυνησίας, Τουρκίας κ.ά.) φαίνεται ότι ήδη εισάγονται πλαγίως και υποκαθιστούν τα Κοινοτικά. 3. Υλοποίηση εξαγγελθέντων μέτρων. Τα γενικά μετρά πολιτικής για το ελαιόλαδο που εξάγγειλε προ καιρού ο επίτροπος κ. Dacian Ciolos πρέπει επιτέλους να ανακοινωθούν και κυρίως να εφαρμοστούν.

--------------------------------------

κάντε like στην επίσημη σελίδας του Lesvosnews στο Facebook