Η Λέσβος, ένας ευλογημένος τόπος με πλούσια φυσική κληρονομιά, βρίσκεται στο επίκεντρο ενός παράδοξου: ενώ κάθε χρόνο δέχεται βροχοπτώσεις που ισοδυναμούν με ένα δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα νερού, οι κάτοικοί της αντιμετωπίζουν λειψυδρία, με τους Δήμους Μυτιλήνης και Δυτικής Λέσβου να έχουν κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Το νησί, που θα μπορούσε να είναι πρότυπο αειφορικής διαχείρισης υδάτινων πόρων, υποφέρει όχι από απουσία βροχών ή ακραία καιρικά φαινόμενα, αλλά από την απουσία πολιτικής βούλησης και ικανότητας να αξιοποιηθούν οι τεράστιες ποσότητες νερού που πέφτουν κάθε χρόνο.
Σύμφωνα με τον γεωλόγο Δημήτρη Ακριώτη, οι ετήσιες ανάγκες της Λέσβου σε νερό ανέρχονται σε μόλις 7,7 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, δηλαδή λιγότερο από το 1% του νερού που πέφτει στο νησί. Αυτό το στατιστικό στοιχείο αποκαλύπτει το μέγεθος της χαμένης ευκαιρίας: η Λέσβος διαθέτει 130 φορές περισσότερο νερό από όσο χρειάζεται, κι όμως οι πολίτες της διψούν. (όπως χαρακτηριστικά διάβασα στο Lesvosnews.net) Το πρόβλημα δεν είναι η φύση, αλλά η ανθρώπινη αδράνεια. Η έλλειψη υποδομών, όπως μικρά φράγματα και δεξαμενές συλλογής ομβρίων υδάτων, καθώς και η κακή διαχείριση των υφιστάμενων πόρων, αφήνουν το νερό να χάνεται στη θάλασσα ή να παραμένει ανεκμετάλλευτο.
Η Λέσβος δεν είναι έρημος, ούτε αντιμετωπίζει συχνά ακραία ξηρασία. Οι βροχοπτώσεις είναι επαρκείς, και η γεωγραφία του νησιού, με τις ορεινές περιοχές και τις φυσικές λεκάνες απορροής, προσφέρει ιδανικές συνθήκες για τη δημιουργία έργων συγκράτησης νερού. Ωστόσο, η απουσία μακροπρόθεσμου σχεδιασμού και η έλλειψη συντονισμού μεταξύ των αρμόδιων φορέων έχουν οδηγήσει σε μια κατάσταση όπου το νερό, αντί να αποτελεί πηγή ζωής και ευημερίας, γίνεται πηγή αγανάκτησης.
Η αντιμετώπιση της λειψυδρίας στη Λέσβο δεν απαιτεί υπέρογκα κονδύλια ή τεχνολογίες αιχμής. Απαιτεί, όμως, πολιτική βούληση, τεχνογνωσία και συνεργασία. Μικρά φράγματα και λιμνοδεξαμενές μπορούν να συγκρατήσουν το βρόχινο νερό, εξασφαλίζοντας επάρκεια για την άρδευση, την ύδρευση και την κτηνοτροφία. Η αναβάθμιση των υφιστάμενων δικτύων ύδρευσης, που σήμερα χάνουν τεράστιες ποσότητες νερού λόγω διαρροών, είναι εξίσου κρίσιμη. Επιπλέον, η εκπαίδευση των πολιτών και των αγροτών στη βιώσιμη χρήση του νερού μπορεί να μειώσει τη σπατάλη και να ενισχύσει την ανθεκτικότητα του νησιού. (To φράγμα Τσικνιά αν ποτέ γίνει θα είναι η καταστροφή του νησιού και όχι λύση... αυτό όμως είναι θέμα άλλου άρθρου)
Πρόσφατα, η σύσκεψη στη Μυτιλήνη υπό τον συντονισμό του ΓΓ Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, Μανόλη Κουτουλάκη, έδειξε ότι υπάρχει διάθεση για δράση. Όμως, οι συσκέψεις και οι διαπιστώσεις δεν αρκούν. Χρειάζονται συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, διαφανής κατανομή πόρων και λογοδοσία. Οι κάτοικοι της Λέσβου δεν μπορούν να περιμένουν άλλες δεκαετίες για λύσεις που έπρεπε να έχουν υλοποιηθεί χθες.
Η Λέσβος έχει τη δυνατότητα να μετατραπεί σε υπόδειγμα αειφορίας και ανθεκτικότητας. Ένα νησί που αξιοποιεί το νερό του όχι μόνο για να καλύψει τις ανάγκες του, αλλά και για να ενισχύσει την τοπική οικονομία, τον τουρισμό και τη γεωργία. Μικρά έργα υποδομής, όπως φράγματα και συστήματα ανακύκλωσης νερού, μπορούν να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και να προσελκύσουν επενδύσεις. Η σωστή διαχείριση των υδάτινων πόρων μπορεί να αναδείξει τη Λέσβο ως έναν τόπο όπου η φύση και ο άνθρωπος συνυπάρχουν αρμονικά.
Η λειψυδρία στη Λέσβο δεν είναι φυσικό φαινόμενο, αλλά ανθρώπινο λάθος. Το νησί μας δεν στερείται νερού, αλλά ηγεσίας ικανής να το αξιοποιήσει. Η φύση έχει προικίσει τη Λέσβο με αφθονία, και είναι στο χέρι μας να μετατρέψουμε αυτή την αφθονία σε ευημερία.
Ας σταματήσουμε να κατηγορούμε τον καιρό και ας αρχίσουμε να χτίζουμε το μέλλον που μας αξίζει: μια Λέσβο που δεν διψά, γιατί ξέρει να κρατά το νερό της.
Ο Ανδρέας Κωνσταντίνου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Είναι συνταξιούχος, πρώην μηχανικός, εργάστηκε 40 χρόνια σε πολυεθνικές εταιρείας, στη διαχείριση έργων και στην εκπαίδευση προσωπικού. Αγαπά τη θάλασσα, το ψάρεμα, τη μαγειρική και τα ελληνικά νησιά. Λόγω συζύγου ξεχωρίζει την Λέσβο από τα νησιά... Τώρα απολαμβάνει τη σύνταξή του ταξιδεύοντας...
